Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužioci su blagovremeno izjavili reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11...18/20) i utvrdio da je revizija tužilaca osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, rešenjem Odeljenja za urbanizam, stambeno komunalne delatnosti i građevinarstvo Opštinske uprave Opštine Prokuplje br. 463-66/05-06 od 07.09.2007. godine izuzete su iz poseda ranijeg vlasnika VV (pravnog prethodnika tužilaca) kp. br. .../... površine 173 m2, kp. br. .../... površine 67 m2 i kp. br. .../... površine 101 m2, sve KO ... – ..., za potrebe Opštine Prokuplje, na inicijativu JP Direkcije za izgradnju, urbanizam i stambene poslove Opštine Prokuplje i određeno da će se naknada za zemljište koje se izuzima odrediti u posebnom postupku po pravnosnažnosti rešenja, u skladu sa važećim propisima. Sporazumom o naknadi, zaključenim 15.04.2008. godine pred Opštinskom upravom Opštine Prokuplje, Odeljenja za urbanizam, stambeno – komunalne delatnosti i građevinarstvo po brojem 463 – 66/05 2008, između pravnog prethodnika tužilaca i Direkcije za izgradnju, urbanizam i stambene poslove Opštine Prokuplje, obavezala se Direkcija za izgradnju, urbanizam i stambene poslove Opštine Prokuplje da u skladu sa Odlukom o određivanju naknade za oduzeto građevinsko zemljište i eksproprisano poljoprivredno zemljište od 21.12.2007. godine i izjave pravnog prethodnika tužilaca, da na ime naknade za izuzete kp. br. .../... površine 173 m2, kp. br. .../... površine 67 m2 i kp. br. .../... površine 101 m2, sve KO ... – ..., pravnom prethodniku tužilaca isplati iznos od 205.623,00 dinara, u četiri inicijalno jednake rate (ekvivalent za ¼ izuzete površine) i to 30.06.2008. godine, 31.01.2009. godine, 30.06.2009. godine i 31.01.2010. godine, i određeno je da pošto se isplata vrši u više godina da će iznosi biti usklađivani sa osnovicama naknade koja važi za godinu u kojoj se isplata vrši. Na ime naknade isplaćen je iznos od 25.703,00 dinara. Iz nalaza i mišljenja sudskog veštaka građevinske struke sledi da je tržišna vrednost spornog zemljišta po m2 1.500,00 dinara i da ukupno iznosi 511.500,00 dinara, od kog iznosa je oduzet iznos od 36.920,00 dinara, isplaćen po zapisniku pravnom prethodniku tužilaca, prema sadašnjim tržišnim cenama, te da ukupan iznos naknade za isplatu tužiocima iznosi 474.580,00 dinara.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev tužilaca, primenom člana 1, 41. stav 2. i člana 42. stav 1. Zakona o eksproprijaciji i člana 58. Ustava Republike Srbije.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio, kao neosnovan tužbeni zahtev tužilaca, primenom člana 57. stav 3. i 60. Zakonona o eksproprijaciji i Zakona o izvršenju i obezbeđenju, sa obrazloženjem da je tuženi samo delimično postupio po Zapisniku o poravnanju broj 463-66/05-08 od 15.04.2008. godine i pravnom prethodniku tužilaca isplatio samo iznos od 22.703,00 dinara i da nema zakonskih ulova da se u parničnom postupku utvrđuje preostali iznos novčane naknade za oduzetu nepokretnost prema trenutnim tržišnim cenama, s obzirom da je visina naknade za oduzete nepokretnosti ranije utvrđena u upravnom postupku na osnovu Zapisnika o poravnanju broj 463-66/05-08 od 15.04.2008. godine, po kom su tužioci ovlašćeni da u izvršnom postupku zahtevaju prinudno izvršenje neisplaćenog dela naknade.

Po oceni Vrhovnog suda, osnovano se revizijom tužilaca ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava u postupku pred drugostepenim sudom, usled čega je činjenično stanje ostalo nepotpuno utvrđeno.

Sporazumom o naknadi, koji je zaključen 15.04.2008. godine između pravnog prethodnika tužilaca i Direkcije za izgradnju, urbanizam i stambene poslove Opštine Prokuplje, obavezala se Direkcija za izgradnju, urbanizam i stambene poslove Opštine Prokuplje da na ime naknade za izuzete parcele pravno prethodniku tužilaca isplati iznos od 205.623,00 dinara, u četiri inicijalno jednake rate, a ne tuženi, kako je to pogrešno zaključio drugostepeni sud, zbog čega se ne može prihvatiti kao pravilan zaključak drugostepenog suda da se radi o izvršnoj ispravi na osnovu koje tužioci mogu u izvršnom postupku zahtevati prinudno izvršenje neisplaćenog dela potraživanja od tuženog. Međutim, osnovano se revizijom ukazuje da tuženi, kao osnivač i vlasnik Direkcije za izgradnju, urbanizam i stambene poslove Opštine Prokuplje, može solidarno da odgovara za njene obaveze pod određenim uslovima.

Naime, tuženi je osnivač i vlasnik Direkcije za izgradnju, urbanizam i stambene poslove Opštine Prokuplje i njegova odgovornost za obaveze Direkcije za izgradnju, urbanizam i stambene poslove Opštine Prokuplje uspostavljena je odredbom člana 14. Zakona o stečaju. Navedenom odredbom je propisano da se stečajni postupak ne sprovodi, između ostalog, prema pravnim licima čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave, a koje se isključivo ili pretežno finansiraju kroz ustupljene javne prihode ili iz republičkog budžeta, odnosno budžeta autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave (stav 1), a da za obaveze pravnog lica nad kojim se u skladu sa stavom 1. ovog člana ne sprovodi stečajni postupak solidarno odgovaraju njegovi osnivači, odnosno vlasnici, kao članovi ili akcionari (stav 3). Citiranom odredbom je predviđena solidarna odgovornost jedinice lokalne samouprave kao osnivača i vlasnika pravnog lica, što je u konkretnom slučaju tuženi u odnosu na Direkciju za izgradnju, urbanizam i stambene poslove Opštine Prokuplje, ali u slučaju da se ovo pravno lice isključivo ili pretežno finansira kroz ustupljene javne prihode, ili iz budžeta jedinice lokalne samouprave i da su ispunjeni uslovi za stečaj, ali se stečajni postupak ne sprovodi.

S obzirom na napred izneto solidarna odgovornost tuženog, kao jedinice lokalne samouprave za obaveze Direkcije za izgradnju, urbanizam i stambene poslove Opštine Prokuplje, čiji je osnivač i vlasnik, postojala bi na osnovu napred citirane odredbe zakona u slučaju da se ovo pravno lice isključivo ili pretežno finansira kroz ustupljene javne prihode, ili iz budžeta tuženog i u postojanju materijalno - pravnih uslova za otvaranje stečajnog postupka, što je trajnija nesposobnost za plaćanje, pa kako je zbog pogrešne primene materijalnog prava propušteno da se to utvrdi, to je zbog pogrešne primene materijalnog prava činjenično stanje ostalo nepotpuno utvrđeno, zbog čega je drugostepena presuda ukinuta.

U ponovnom postupku potrebno je da drugostepeni sud utvrdi da li su ispunjeni uslovi za solidarnu odgovornost tuženog saglasno napred navedenom, pa ukoliko su ispunjeni uslovi za solidarnu odgovornost tuženog, drugostepeni sud će imati u vidu da je Sporazumom o naknadi koji je zaključen 15.04.2008. godine obavezana Direkcija za izgradnju, urbanizam i stambene poslove Opštine Prokuplje da na ime naknade za izuzete parcele pravnom prethodniku tužilaca isplati iznos od 205.623,00 dinara, u četiri inicijalno jednake rate (ekvivalent za ¼ izuzete površine) i to 30.06.2008. godine, 31.01.2009. godine, 30.06.2009. godine i 31.01.2010. godine i da će iznosi biti usklađivani sa osnovicama naknade koja važi za godinu u kojoj se isplata vrši.

Sa napred navedenih razloga, na osnovu člana 416. stav 2. ZPP odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković