Ispitujući pobijanu odluku primenom člana 408. ZPP u vezi člana 403. stav 2. tačka 1. ZPP („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 72/11, 55/14 ... 10/23) u vezi sa članom 202. Porodičnog zakona, Vrhovni sud je ocenio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, dok ukazivanje na bitnu povredu iz člana 374. stav 1. u vezi člana 7. ZPP učinjenu pred prvostepenim sudom, nije revizijski razlog u smislu člana 407. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja i tuženi su živeli u vanbračnoj zajednici od februara 2019. godine do januara 2022. godine, u kojoj je ... godine rođena mal. VV. Tužilja je 17.01.2022. godine napustila vanbračnu zajednicu, nakon čega je mal. VV ostala kod oca. Tužilja je 25.01.2022. godine zasnovala novu vanbračnu zajednicu sa GG iz ..., a tuženi je 14.02.2022. godine zasnovao novu vanbračnu zajednicu sa DD. Mal. VV od novembra 2022. godine, živi u zajednici sa majkom i njenim novim vanbračnim partnerom i njegovo dvoje dece uzrasta pet i šest godina, u dvospratnoj kući koja je u potpunosti opremljena. Mal. VV je u potpunosti adaptirana u domaćinstvu majke i lepo prihvaćena od strane njene nove porodice, oseća se voljeno kod svoje majke, emotivno je vezana za majku i volela bi da živi sa njom. Tužilja i GG imaju i zajedničku ćerku rođenu ... godine. DD, sa kojom je tuženi zasnovo novu vanbračnu zajednicu i dobio ćerku ĐĐ ... godine, je posvećena mal. VV kada boravi kod njih. Na osnovu izveštaja Centra za socijalni rad Batočina od 01.10.2020. godine, 18.02.2022. godine, dopunskog izveštaja od 05.05.2022. godine i od 02.08.2023. godine utvrđeno je da, pri utvrđenim okolnostima, samostalno roditeljsko pravo nad mal. deteta treba da vrši majka, jer je to u najboljem interesu mal. deteta, a da se kontakt između oca i mal. deteta odvija po predloženom modelu.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su pravilnom primenom materijalnog prava mal. dete stranaka poverili na samostalno vršenje roditeljskog prava majci i odredili način održavanja ličnih odnosa mal. deteta sa ocem po predloženom modelu, kako je to bliže navedeno u stavu drugom izreke prvostepene presude.

Revizija neosnovano ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Naime, odredbom člana 3. stav 1. Konvencije o pravu deteta (Zakon o ratifikaciji konvencije Ujedinjenih nacija o pravima deteta „Službeni list SFRJ“ - Međunarodni ugovori broj 15/90 i „Službeni list SRJ“ – Međunarodni ugovori broj 4/96 i 2/97), propisano je da u svim aktivnostima koje se tiču dece od primarnog značaja su interesi deteta, bez obzira na to da li ga sprovode javne ili privatne institucije za socijalnu zaštitu, sudovi, administrativni organi ili zakonodavna tela. U smislu odredbe člana 6. stav 1. Porodičnog zakona svako je dužan da se rukovodi najboljim interesom deteta u svim aktivnostima koje se tiču deteta. Dužnost suda da se u sporu za zaštitu prava deteta i u sporu za vršenje, odnosno lišenje roditeljskog prava, rukovodi najboljim interesom deteta, propisana je odredbom člana 266. stav 1. istog zakona. Pre nego što donese odluku o vršenju, odnosno lišenju roditeljskog prava u smislu člana 270. tog zakona, sud je dužan da zatraži nalaz i stručno mišljenje od organa starateljstva, porodičnog savetovališta ili druge ustanove specijalizovane za posredovanje u porodičnim odnosima. Porodični zakon u odredbi člana 67. propisuje da je roditeljsko pravo izvedeno iz dužnosti roditelja i postoji samo u meri koja je potrebna za zaštitu ličnosti, prava i interesa deteta. Sadržina roditeljskog prava koje se sastoji od dužnosti i staranju o detetu, čuvanja i podizanja, vaspitanja i obrazovanja, zastupanja i izdržavanja deteta, kao i upravljanja i raspolaganja njegovom imovinom, regulisana je odredbom člana 68. - 74. Porodičnog zakona, a suština svih dužnosti i prava roditelja je dobrobit i najbolji interes deteta, što je imperativ kojim su dužni da se rukovode. Saglasno navedenom, najbolji interes deteta je pravni standard koji se ceni prema okolnostima svakog konkretnog slučaja, a elementi za procenu su između ostalog, uzrast i pol deteta, želje i osećanja deteta obzirom na uzrast i zrelost, potrebe deteta i to: vaspitne, zatim potrebe stanovanja, ishrane, odevanja, zdravstvene brige i drugo, kao i sposobnost roditelja da zadovolji utvrđene potrebe.

Prema odredbama članova 76. i 77. stav 3. Porodičnog zakona, roditelji roditeljsko pravo vrše zajednički i sporazumno i kada ne vode zajednički život, ako zaključe sporazum o zajedničkom vršenju roditeljskog prava kojim se pismeno saglašavaju da će roditeljska prava i dužnosti obavljati zajednički, međusobnim sporazumevanjem, koje mora biti u najboljem interesu deteta i ako sud proceni da je taj sporazum u najboljem interesu deteta. Ukoliko roditelji nisu zaključili sporazum o vršenju roditeljskog prava, kao u konkretnom slučaju ili sud proceni da njihov sporazum nije u najboljem interesu deteta, odluku o poveravanju zajedničkog deteta jednom roditelju i o načinu održavanja ličnih odnosa deteta sa drugim roditeljem, donosi sud.

Procena najboljeg interesa maloletnog deteta, koja je utvrđena na osnovu stručnog mišljenja organa starateljstva iz izveštaja Centra za socijalni rad Batočina od 01.10.2020. godine, 18.02.2022. godine, dopunskog izveštaja od 05.05.2022. godine i od 02.08.2023. godine, a koje je ocenjeno u sklopu ostalih izvedenih dokaza, navodima revizije nije dovedena u sumnju. Stručno mišljenje prihvaćeno od strane nižestepenih sudova, dato je, ne samo s obzirom na iskazanu želju deteta, (kako to revizija neosnovano ukazuje), već na osnovu detaljne opservacije aktuelne porodične situacije i porodičnih prilika parničnih stranaka, posebno uzrasta mal. deteta, njegove privrženosti majci, činjenice da mal. dete od novembra 2022. godine živi u domaćinstvu majke u kom je u potpunosti adaptirano i lepo prihvaćeno, ali i stručne procene da iako otac, kao i majka, poseduje adekvatne roditeljske kapacitete i da novi vanbračni partner oca ima posvećen odnos prema mal. detetu, pri utvrđenim okolnostima ne bi bilo u interesu mal. deteta da se izmešta iz porodice u kojoj živi sa majkom.

Kod takvog stanja, izrečene mere bezbednosti zaštite od nasilja u porodici tužilji prema tuženom u periodu dok je mal. dete živelo sa ocem, (naređenjem MUP – a od 29.01.2022. godine tužilji je izrečena hitna privremena mera zabrana kontaktiranja i prilaska tuženom u trajanju od 48 sati a rešenjem Osnovnog suda u Kragujevcu od 30.01.2022. godine prema tužilji je određeno produženje hitne mere zabrane kontaktinja i prilaska tuženom kao nevenčanom suprugu u trajanju od 30 dana) su bez uticaja na datu procenu najboljeg interesa mal. deteta, pa time i na procenu kapaciteta tužilje da kao majka samostalno vrši roditeljsko pravo, na šta revizija neosnovano ukazuje. Ovo s toga što, akt nasilja tužilje, povodom kojeg su izrečene navedene mere zaštite (čije je trajanje isteklo), nije ispoljen prema mal. detetu, već prema tuženom i isključiva je posledica partnerskih odnosa stranaka iz navedenog perioda koji (ma koliko važni za stranke) ne mogu imati prioritet u odnosu na najbolji interes mal. deteta utvrđen na opisan način.

Imajući u vidu izneto, prilikom odlučivanja o poveravanju na samostalno vršenje roditeljskog prava majci, najbolji interes mal. deteta pravilno je utvrđen, saglasno Porodičnom zakonu.

Najbolji interes mal. deteta, pravilno je utvrđen i prilikom odlučivanja o načinu održavanja ličnih odnosa sa ocem, primenom člana članova 6, 61, 266. stav 1. i 270. Porodičnog zakona. Po oceni Vrhovnog suda određen model održavanja ličnih odnosa mal. deteta sa ocem, u konkretnom slučaju, omogućava održavanje i dalje razvijanje adekvatnih ličnih odnosa između mal. deteta i oca, dok istovremeno obezbeđuje tuženom da kao otac učestvuje u njegovom čuvanju, podizanju i vaspitavanju i da odlučuje o pitanjima koja bitno utiču na njegov život.

Imajući u vidu navedeno, kao i da ostali navodi revizije ne dovode u sumnju pravilnost pobijane odluke, Vrhovni sud je primenom člana 414. ZPP odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković