.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev 29545/2023
10.10.2024. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branke Dražić, predsednika veća, Marine Milanović i Vesne Mastilović, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Miroslav Nešić, advokat iz ..., protiv tužene BB iz ..., čiji je punomoćnik Stojan Ilić, advokat iz ..., radi izmene odluke o vršenju roditeljskog prava i po tužbi mal. VV iz ..., čiji je zakonski zastupnik majka BB iz ... i GG iz ..., čiji je punomoćnik Stojan Ilić, advokat iz ..., protiv tuženog AA iz ..., radi izmene odluke o visini doprinosa za izdržavanje, odlučujući o reviziji tužioca- protivtuženog AA izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž2 121/2023 od 22.03.2023. godine, u sednici održanoj 10.10.2024. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca-protivtuženog izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž2 121/2023 od 22.03.2023. godine.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž2 121/2023 od 22.03.2023. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužioca AA i potvrđena presuda Osnovnog suda u Surdulici, Sudska jedinica u Vladičinom Hanu P2 220/20 od 14.12.2022. godine u stavu prvom izreke, kojim je odbijen tužbeni zahtev da se izmeni odluka o poveravanju mal. VV, rođene ... godine u ... iz presude Osnovnog suda u Surdulici, Sudska jedinica Vladičin Han P2 615/12 od 22.04.2014. godine u drugom stavu izreke, tako što će se maloletno dete stranaka VV poveriti na čuvanje, negu i vaspitavanje tužiocu koji će samostalno vršiti roditeljsko pravo i kojim je tražio da se tužena obaveže da u roku od 15 dana od pravnosnažnosti presude maloletnu VV preda tužiocu kao ocu radi samostalnog vršenja roditeljskog prava, kao neosnovan i u stavu petom izreke kojim je obavezan tužilac da tuženoj BB i GG na ime troškova parničnog postupka plati ukupan iznos od 326.249,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana izvršnosti odluke o troškovima postupka do isplate. Stavom drugim izreke, preinačena je prvostepena presuda u stavu drugom izreke, tako što je obavezan tuženi AA da na ime svog doprinosa za izdržavanje plaća mesečno i to tužilji GG po 12.000,00 dinara, a tužilji maloletnoj VV po 10.000,00 dinara počev od 01.02.2021. godine pa ubuduće, dok za to postoje zakonski uslovi, s tim što je dužan da zaostale rate plati odjednom, a ubuduće rate plaća do 05-og u mesecu za protekli mesec na tekući račun tužene BB, čime se menja obaveza izdržavanja sadržana u presudi Osnovnog suda u Surdulici, Sudska jedinica Vladičin Han P2 92/14 od 05.09.2015. godine, dok se zahtev tužilje GG preko iznosa od 12.000,00 dinara do iznosa od 18.000,00 dinara i zahtev tužilje maloletne VV preko iznosa od 10.000,00 dinara do iznosa od 15.000,00 dinara, odbija kao neosnovan. Stavom trećim izreke, odbijeni su zahtevi stranaka za dosuđenje troškova žalbenog postupka.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac-protivtuženi je blagovremeno izjavio reviziju iz svih zakonom propisanih razloga.
Tužena BB i tužilja GG su podnele odgovor na reviziju.
Ispitujući pravilnost pobijane presude, na osnovu člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ...18/20 i 10/2023-dr. zakon, u daljem tekstu: ZPP) u vezi člana 202. Porodičnog zakona, Vrhovni sud je ocenio da je revizija tužioca neosnovana.
U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a u postupku pred drugostepenim sudom nisu učinjene ni druge bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. i 2. ZPP zbog kojih se revizija može izjaviti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, brak tužioca i tužene BB je razveden presudom Osnovnog suda u Surdulici, Sudska jedinica u Vladičinom Hanu P2 615/12 od 22.04.2014. godine. Iz tog braka imaju dvoje dece – ćerku GG, rođenu ... godine i mal. VV, rođenu ... godine, koje su navedenom presudom poverene tuženoj na samostalno vršenje roditeljskog prava. Presudom istog suda P2 92/14 od 15.09.2015. godine, obavezan je otac, da na ime doprinosa za izdržavanje plaća ćerki GG iznos od 6.000,00 dinara mesečno, a ćerki VV 4.500,00 dinara mesečno počev od 07.02.2013. godine, pa ubudće i uređen je način održavanja ličnih odnosa oca sa maloletnom decom. Rešenjem Centra za socijalni rad u Vladičinom Hanu od 14.06.2017. godine, tuženoj BB određena je mera korektivnog nadzora, tako što je upozorena na nedostatke u vršenju roditeljskog prava prema deci parničnih stranaka, u pogledu poštovanja prava dece na održavanje ličnih odnosa sa ocem, te joj je naloženo da odmah po prijemu rešenja odvodi tada maloletnu GG kod dečijeg psihologa ili psihijatra radi dijagnostike i po potrebi odgovarajućih tretmana i nakon toga podnosi izveštaj organu starateljstva, a oba roditelja su upućena na razgovore u ustanovu za posredovanje u porodičnim odnosima pri Domu zdravlja u Vranju. Rešenjem Osnovnog suda u Surdulici, Sudska jedinica Vladičin Han Ipv.I.10/22 od 02.02.2022. godine, donetog u postupku izvršenja izvršnog poverioca AA iz ... protiv izvršnog dužnika BB iz ..., radi ostvarivanja nenovčanog potraživanja, odbijen je prigovor izvršnog poverioca i potvrđeno rešenje Osnovnog suda u Surdulici, Sudska jedinica Vladičin Han I 2331/13 od 01.12.2021. godine kojim je obustavljeno izvršenje dozvoljeno rešenjem o izvršenju tog suda I 444/16 od 16.05.2016. godine, u delu kojim je naloženo izvršnom dužniku da omogući održavanje ličnih odnosa između izvršnog poverioca i maloletne ćerke VV iz ... na način određen izvršnom ispravom – presudom Osnovnog suda u Surdulici, Sudska jedinica Vladičin Han P2 92/14 od 15.09.2015. godine i u tom delu su ukinute sprovedene izvršne radnje.
Iz nalaza komisije Kliničkog centra Niš, Klinike za mentalno zdravlje od 04.09.2018. godine proizlazi da postoji velika verovatnoća da majka vrši negativan uticaj na formiranje loše slike oca kod dece, samim tim i na psihički život dece, međutim od rođenja je blizak odnos dece sa majkom, kao i adekvatno vaspitno postupanje, osim u delu prema drugom roditelju. Po mišljenju komisije, majka poseduje potrebne roditeljske kapacitete, pa treba da nastavi da samostalno vrši roditeljsko pravo, ali sa neophodnošću nadzora od strane Centra za socijalni rad, zbog čega ne treba menjati odluku o roditeljskom pravu u pogledu maloletne VV koja je ... godište. Po mišljenju stručnog tima Centra za socijalni rad u Vladičinom Hanu od 18.11.2022. godine, nema uslova da se maloletno dete parničnih stranaka VV poveri na čuvanje ocu, odnosno nema uslova za izmenu odluke o vršenju roditeljskog prava, međutim neophodno je omogućiti slobodno viđenja deteta sa ocem. Ovakvo mišljenje je dato nakon što je stručni tim Centra za socijalni rad obavio dodatnu procenu stanja i potreba deteta, kao i na osnovu razgovora koji je stručni tim sa njom obavio.
Tužilja GG je upisala ... u ..., redovni je student na budžetu, te su njene potrebe u vezi sa školovanjem, oblačenjem i zadovoljavanjem drugih uobičajenih životnih potreba, nižestepeni sudovi procenili na 40.000,00 dinara mesečno. Maloletna VV je učenica ... razreda osnovne škole i njene mesečne potrebe za školovanje, oblačenje, ishranu i druge uobičajene potrebe su procenjene na 35.000,00 dinara. Naknada za izdržavanje jednog deteta u hraniteljskoj porodici iznosi 35.458,00 dinara. Tužena BB je ... godište, završila je ... fakultet i radi u preduzeću „...“ d.o.o. u ... kao ... i ima platu od oko 68.000,00 dinara mesečno, živi u kući u ... sa svojom majkom koja je penzoiner i koja joj pomaže u njenom i u izdržavanju dece. Tužilac-proivtuženi AA je ... godište, završio je srednju ... školu i Višu ... školu. Radno je sposoban, vlasnik je kuće u ... i putničkog vozila marke „...“, a na evidenciji je nezaposlenih lica.
Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su pravilnom primenom odredaba člana 77. stav 3. i člana 266. stav 1, uzevši u obzir mišljenje Centra za socijalni rad u Vladičinom Hanu i mišljenje i nalaz komisije veštaka Kliničkog centra Niš, Klinike za mentalno zdravlje, kao i mišljenje maloletne VV, pravilno ocenili da je u najboljem interesu maloletne VV da se ne menja odluka o vršenju roditeljskog prava, odnosno da majka – tužena BB nastavi da samostalno vrši roditeljsko pravo.
Nižestepeni sudovi su takođe, pravilnom primenom odredbe člana 164. Porodičnog zakona ocenili da su se stekli uslovi za izmenu odluke o visini izdržavanja koje je otac dužan da pruža ćerkama – tužiljama VV i GG, s obzirom da je prethodna odluka o visini izdržavanja doneta 2015. godine, kada je GG išla u osnovnu školu, a maloletna VV nije išla u školu, pa su se protekom vremena i po redovnom toku stvari njihove potrebe u pogledu izdržavanja povećale. Nižestepeni sudovi su pravilnom primenom odredbe člana 160. stav 1. Porodičnog zakona procenili potrebe tužilja kao poverilaca izdržavanja u pogledu izdržavanja, mogućnosti oca kao dužnika izdržavanja da im izdržavanje pruža, kao i visinu minimalne sume potrebne za izdržavanje koju propisuje nadležno Ministarstvo, pa je pravilno utvrđena visina doprinosa oca za izdržavanje ćerki.
Neosnovano se navodima revizije ukazuje da nižestepeni sudovi prilikom donošenja odluke o vršenju roditeljskog prava nisu cenili mišljenje Razvojnog savetovališta u Vranju od 20.07.2022. godine, kojim je predloženo da se maloletna ćerka VV poveri ocu na negu, čuvanje i vaspitavanje, jer je procenjeno da on može samostalno vršiti roditeljko pravo. Naime, iz stanja u spisima proizlazi da je ovaj nalaz i mišljenje dat od strane zaposlenih u Razvojnom savetovalištu Doma zdravlja Vranje, koji nisu sudski veštaci, te nižestepeni sudovi pravilno nisu svoju odluku zasnovali na ovakvom nalazu i mišljenju.
Na osnovu izloženog, primenom odredbe člana 414. stav 1. ZPP doneta je odluka kao u izreci.
Predsednik veća – sudija
Branka Dražić,s.r.
Za tačnost otpravka
Zamenik upravitelja pisarnice
Milanka Ranković
