Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju, zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava sa pozivom na odredbu člana 404. ZPP.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu primenom člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 1. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 ... 18/20 i 10/23 - drugi zakon) i utvrdio da je revizija tužilje dozvoljena, ali da nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom tužilje se konkretno ne ukazuje na bitne povrede postupka iz člana 374. stav 1. ZPP, učinjene u postupku pred drugostepenim sudom.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, u vanbračnoj vezi parničnih stranaka rođen je maloletni VV ... godine. Neposredno pred porođaj tužilje stranke su raskinule svoju vezu, a tuženi je priznao očinstvo ali nije učestvovao u izdržavanju maloletnog deteta. Nakon što je maloletno dete napunilo dve godine, tuženi je počeo da ostvaruje kontakte sa detetom i da mu kupuje ono što je potrebno, odnosno da doprinosi izdržavanju, a zatim je pokrenuo postupak za vršenje roditeljskog prava u kom je presudom Apelacionog suda u Nišu Gž2 114/20 od 03.12.2020. godine, maloletno dete povereno ocu na samostalno vršenje roditeljskog prava, uređen je način održavanja ličnih odnosa sa majkom i majka obavezana da doprinosi izdržavanju maloletnog deteta sa iznosom od 4.000,00 dinara mesečno. Tužilja je sama snosila troškove izdržavanja od rođenja deteta do podnošenja tužbe 10.06.2019. godine. Veštačenjem od strane veštaka finansijske struke data su tri predloga za utvrđivanje visine izdržavanja maloletnog deteta, pa je ukupan iznos sredstava potrebnih za izdržavanje utvrđen u skladu sa iznosom od 10.000,00 dinara mesečno koji je utvrđen u navedenom postupku za vršenje roditeljskog prava.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je zaključio da je tužbeni zahtev delimično osnovan shodno utvrđenim potrebama maloletnog deteta i u iznosu potrebnom na mesečnom nivou za izdržavanje, dok je u preostalom delu tužbeni zahtev odbio kao neosnovan.

Drugostepeni sud je odbio žalbu tužilje i potvrdio prvostepenu presudu u odbijajućem delu, dok je u usvajajućem delu preinačio i odbio tužbeni zahtev nalazeći da tužilja kao majka koja je svojim sredstvima izdržavala zajedničko dete u spornom periodu nije lice koje ima pravo na naknadu za učinjeno izdržavanje, jer po članu 165. stav 1. Porodičnog zakona nije lice koje nema pravnu obavezu izdržavanja svog deteta.

Prema članu 165. stav 1. Porodičnog zakona, lice koje je faktički davalo izdržavanje, a nije imalo pravnu obavezu ima pravo na naknadu za učinjeno izdržavanje od lica koje je bilo dužno da daje izdržavanje.

Smisao pravila iz citirane zakonske odredbe je da se pravo na regres omogući trećem licu koje faktički plaća izdržavanje iako nema zakonsku obavezu izdržavanja, zbog čega se pravo na regres iz ove zakonske odredbe ne odnosi na roditelje maloletnog deteta. Roditelji su lica koja imaju pravnu obavezu izdržavanja svoje dece jer su po Porodičnom zakonu dužni da izdržavaju maloletnu i punoletnu decu dok su na redovnom školovanju, a najkasnije do navršene 26 godine života (članovi 73, 154 i 155.). Shodno tome, roditelji ne spadaju u krug lica koja prema navedenoj zakonskoj odredbi imaju pravo na naknadu za već dato izdržavanje, a to znači ni prema drugom roditelju koji u tome nije učestvovao ili to nije učinio u dovoljnoj meri. U situaciji kada se radi o zahtevu za naknadu za već dato izdržavanje roditelja koji ima zakonsku obavezu izdržavanja deteta prema drugom roditelju koji u tome nije učestvovao ili to nije činio u dovoljnoj meri, kao što je konkretni slučaj, ne postoje uslovi za dosuđivanje regresnog potraživanja prema članu 165. stav 1. Porodičnog zakona. Navedena zakonska odredba ima cilj da zaštiti imovinske interese trećih lica koja su faktički davala izdržavanje iako nisu imala zakonsku obavezu u odnosu na lica koja tu pravnu obavezu izdržavanja faktički ne vrše. Kako tužilja nema pravo na naknadu za već dato izdržavanje prema tuženom prema pravilima Porodičnog zakona, ona to pravo ne može ostvariti ni po pravilima sticanja bez osnova (članovi 210. do 218. ZOO), jer je Porodični zakon specijalni zakon koji je u potpunosti uredio ovu oblast.

Iz navedenih razloga, primenom člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Dragana Marinković, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković