Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž2 608/24 od 20.11.2024. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tuženog i potvrđena prvostepena presuda. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev tuženog za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešne primene materijalnog prava i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11...10/23), Vrhovni sud je našao da revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a u postupku pred drugostepenim sudom nije došlo do propusta u primeni ili do pogrešne primene koje od odredaba ovog Zakona, pa nema ni povrede iz člana 374. stav 1. ZPP, na koju se revizijom ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, parnične stranke su dana 13.05.2012. godine zaključile brak u kome su dobili dvoje dece i to mal. VV, rođenu ... godine i mal. GG, rođenog ... godine. Zajednica života parničnih stranaka je prestala 2016. godine kada je tužilja sa decom izašla iz stana koji je vlasništvo majke tuženog i otišla da živi kao podstanar. Nakon donošenja privremene mere od 09.09.2021. godine, otac održava redovne kontakte sa maloletnom decom kako je to merom predviđeno, pri čemu majka izlazi u susret i šire od tog modela viđenja ukoliko tuženi zatraži da deca iz nekog razloga budu kod njega, a i deca izraze želju da odu kod oca. Tuženi je nakon iseljenja tužilje zasnovao novu zajednicu života sa ženom sa kojom ima dete, sada staro ... godine. Prema nalazu i mišljenju GCSR, Odeljenje Voždovac od 08.06.2021. godine i 28.04.2022. godine, maloletnu decu stranaka VV i GG treba poveriti majci na samostalno vršenje roditeljskog prava, s obzirom na rezultate ispitivanja, procenu majke kao sposobne da prepozna i na adekvatan način zadovolji potrebe mal. dece, kalendarski uzrast dece, dosadašnju upućenost dece na majku koja je u sadašnjem zbrinjavanju bila primarni roditelj koji je na adekvatan način prepoznavala i odgovarala na razvojne, uzrastne i zdravstvene potrebe dece, kao i da prepoznaje značaj i ulogu oca u daljem razvoju dece. Predložen je model viđanja oca sa maloletnom decom naveden u stavu drugom izreke prvostepene odluke. Komisija sudskih veštaka Klinike za psihijatrijske bolesti „Dr. Laza Lazarević“ se izjasnila da mal.deca imaju očuvane emocionalne odnose sa oba roditelja, da decu treba poveriti majci AA na samostalno vršenje roditeljskog prava uz najširi model viđenja oca sa decom. Maloletna VV je ... razred osnovne škole, a maloletni GG ... razred osnovne škole i njihove potrebe su utvrđene i bliže navedene u pobijanoj presudi. Tužilja je zaposlena kao ... u ... sa mesečnom zaradom od 1.100 evra, a tuženi je vlasnik ... od 12.03.2018. godine, a potrebe i troškovi roditelja su utvrđeni bliže u samoj presudi.

Kod tako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilan je zaključak nižestepenih sudova da je u najboljem interesu maloletne dece da budu poverena na samostalno vršenje roditeljskog prava tužilji, da se održavanje ličnih odnosa maloletne dece sa tuženim odvija prema modelu navedenom u nalazu i mišljenju GCSR, Odeljenje Voždovac od 28.04.2022. godine, uz obavezu tuženog da doprinosi izdržavanju svakog deteta u mesečnom iznosu od po 15.000,00 dinara.

Članom 3. stav 1. Konvencije o pravu deteta, propisano je da u svim aktivnostima koje se tiču dece od primarnog značaja su interesi deteta, bez obzira na to da li ih sprovode javne ili privatne institucije za socijalnu zaštitu, sudovi, administrativni organi ili zakonodavna tela. Stavom 2. istog člana, propisano je da se države članice obavezuju da detetu obezbede takvu zaštitu i brigu koja je neophodna za njegovu dobrobit uzimajući u obzir prava i obaveze njegovih roditelja, zakonskih staratelja ili drugih pojedinaca, a koji su pravno odgovorni za dete i preduzimaju u tom cilju sve potrebne zakonodavne i administrativne mere. Ova obaveza preuzeta je članom 6. stav 1. Porodičnog zakona, kojim je propisano da je svako dužan da se rukovodi najboljim interesom deteta u svim aktivnostima koje se tiču deteta.

Odredbom člana 61. stav 1. Porodičnog zakona, propisano je da dete ima pravo da održava lične odnose sa roditeljem sa kojim ne živi.

Odredbom člana 266. stav 1. Porodičnog zakona, propisano je da je u sporu za zaštitu prava deteta i u sporu za vršenje, odnosno lišenje roditeljskog prava, sud uvek dužan da se rukovodi najboljim interesom deteta.

Odredbom člana 270. Porodičnog zakona, propisano je da je, pre nego što donese odluku o zaštiti prava deteta ili o vršenju, odnosno lišenju roditeljskog prava, sud dužan da zatraži nalaz i stručno mišljenje od organa starateljstva, porodičnog savetovališta ili druge ustanove specijalizovane za posredovanje u porodičnim odnosima.

Najbolji interes deteta, kojim je sud dužan da se rukovodi u sporu za zaštitu prava deteta je pravni standard koji čini nekoliko elemenata procene i to uzrast i pol deteta, njegove želje i osećanja, s obzirom na uzrast i zrelost, emotivne potrebe. U konkretnom slučaju, imajući u vidu utvrđeno činjenično stanje, nalaz i mišljenje organa starateljstva i komisije sudskih veštaka, kao i izjave i želje maloletne dece, Vrhovni sud nalazi da je pravilan zaključak nižestepenih sudova da je u najboljem interesu maloletne dece da žive u domaćinstvu sa majkom, uz način održavanja ličnih odnosa sa ocem prema modelu koji je dat od strane organa starateljstva od 28.04.2022. godine, uz obavezu oca da doprinosi izdržavanju maloletne dece.

Neosnovani su navodi revizije da je pogrešno cenjen nalaz i mišljenje organa starateljstva i da je zanemaren model viđanja predložen od strane komisije veštaka, s obzirom da su nižestepeni sudovi upravo ceneći sve ove dokaze, uzimajući u obzir i izjave maloletne dece, procenili da predviđeni model viđanja maloletne dece sa ocem pogoduje njihovom najboljem interesu i njihovim razvojnim potrebama. Mišljenje organa starateljstva dato je nakon informativno dijagnostičkog intervjua sa majkom, terenske posete porodici gde mal. deca žive sa majkom, opservacije odnosa majke sa decom, ali i opservacije i razgovora sa mal.decom bez prisustva majke, nakon čega je procenjen najbolji interes dece. Naime, kada je u pitanju najbolji interes deteta, sud procenjuje sve okolnosti konkretnog slučaja, sposobnost roditelja da kroz komunikaciju sa detetom zadovolji potrebe deteta, vodeći računa i o uzrastu dece. Nižestepeni sudovi su imali u vidu da je majka maloletne dece procenjena kao sposobna da prepozna i na adekvatan način zadovolji potrebe maloletne dece, da omogućava i širi model viđanja ukoliko tuženi to zatraži a i deca izraze želju da odu kod oca, pa su polazeći i od kalendarskog uzrasta dece, dosadašnju upućenost dece na majku, koja je bila primarni roditelj i koja je na adekvatan način prepoznavala i odgovarala na razvojne, uzrastne i zdravstvene potrebe dece i ulogu oca u daljem razvoju dece, pravilno odredio model viđanja kao u izreci.

Drugostepeni sud je pravilno ocenio žalbene navode u odnosu na model viđanja dat od strane organa starateljstva, koji razlozi su jasni i prihvatljivi za ovaj sud.

Na osnovu iznetog, primenom člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni sud je odlučio kao u izreci.

Zahtev tuženog za naknadu troškova revizijskog postupka je odbijen jer tuženi nije uspeo u postupku po reviziji.

Predsednik veća - sudija

Dobrila Strajina,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković