U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branka Stanića, predsednika veća, Tatjane Matković Stefanović i Tatjane Miljuš, članova veća, u parnici po tužbi tužioca NOVA LJUBLJANSKA BANKA DD Ljubljana, čiji je punomoćnik Emir Jašarević, advokat iz ..., protiv tuženog Stečajna masa IRVA INVESTICIJE d.o.o. - u stečaju Beograd, čiji je punomoćnik Nebojša Janković, advokat iz ..., radi utvrđenja osnovanosti potraživanja, vrednost predmeta spora 280.018.355,26 dinara, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Privrednog apelacionog suda 5Pž 8925/21 od 04.11.2021 godine, u sednici veća održanoj dana 28.04.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE revizija tužioca izjavljena protiv presude Privrednog apelacionog suda 5Pž 8925/21 od 04.11.2021 godine, kao neosnovana.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Privrednog suda u Beogradu 13 P 1962/20 od 19.05.2021. godine u stavu izreke pod I usvojen je tužbeni zahtev pa je utvrđeno da je osnovano novčano potraživanje tužioca prema tuženom u iznosu od 77.181.226,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 08.05.2015. godine do isplate. U stavu II tuženi je obavezan da tužiocu nadoknadi parnične troškove u iznosu od 220.008,21 dinar, sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti odluke do isplate.

Dopunskom presudom Privrednog suda u Beogradu 13 P 1962/20 od 12.07.2021. godine odbijen je tužbeni zahtev tužioca da mu se kao osnovano utvrdi potraživanje prema tuženom u iznosu od 199.401.903,00 dinara glavnog duga sa zakonskom zateznom kamatom od 08.05.2015. godine do isplate.

Presudom Privrednog apelacionog suda 5Pž 8925/21 od 04.11.2021. godine u stavu prvom izreke odbijena je žalba tužioca, kao neosnovana i potvrđena je dopunska presuda Privrednog suda u Beogradu 13 P 1962/20 od 12.07.2021. godine. U stavu drugom izreke uvažena je žalba tuženog pa je rešenje o troškovima postupka sadržano u stavu izreke pod II presude Privrednog suda u Beogradu 13 P 1962/20 od 19.05.2021. godine preinačeno tako što je obavezan tužilac da tuženom nadoknadi parnične troškove u iznosu od 17.171.65 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti presude do isplate.

Protiv navedene drugostepene presude tužilac je izjavio blagovremenu i dozvoljenu reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu po odredbama člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br.72/11...18/20), Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da revizija tužioca nije osnovana.

Nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Na druge bitne povrede odredaba parničnog postupka revident nije ukazao.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju rešenjem Privrednog suda u Beogradu St 30/2014 od 15.04.2015. godine otvoren je stečajni postupak nad privrednim društvom „Irva investicije“ d.o.o. Beograd. U navedenom postupku tužilac je dana 12.06.2015. godine prijavio potraživanje u iznosu od 4.845.102,45 evra na ime glavnog duga, iznosu od 1.329.810,36 evra na ime obračunate kamate do dana otvaranja stečajnog postupka, kao i u iznosu od 969.871,00 dinar na ime troškova parničnog postupka, što ukupno izraženo u dinarima iznosi 842.021.157,32 dinara. Zaključkom o listi utvrđenih i osporenih potraživanja Privrednog suda u Beogradu 2 St 30/2014 od 16.09.2015. godine tužiocu je utvrđeno potraživanje u iznosu od 462.002.802,06 dinara, koje pripada trećem isplatnom redu, a osporeno je potraživanje tužioca u iznosu od 280.018.355,26 dinara. Postupajući po uputu stečajnog upravnika tužilac je dana 12.11.2015. godine Privrednom sudu u Beogradu podneo tužbu radi utvrđenja gore navedenog osporenog potraživanja.

Tokom postupka je, dalje, utvrđeno da navedeno potraživanje proističe iz Ugovora o kreditnoj liniji, koji je zaključen 27.06.2007. godine između pravnog prethodnika tuženog, kao korisnika kredita i tužioca, kao davaoca kredita, a kojim ugovorom je pravnom prethodniku tuženog stavljena na raspolaganje jednokratna kreditna linija u ukupnom iznosu od 30.000.000,00 evra za namenu kreditiranja kupovine poslovnog udela privrednog društva PIK Bečej poljoprivreda a.d. Bečej. Uz navedeni Ugovor zaključeni su i Dodatak br. 1 dana 23.07.2008. godine i Dodatak br. 2 dana 28.11.2008. godine, a odobreni iznos kredita tuženom je isplaćen.

Nesporno je da je rešenjem Privrednog suda u Beogradu 9 St 4876/10 od 05.05.2011. godine nad predlagačem - stečajnim dužnikom „Irva investicije" d.o.o. Beograd bio otvoren stečajni postupak u skladu sa Unapred pripremljenim planom reorganizacije, kojim je od strane predlagača plana tužiocu iskazano potraživanje u iznosu od 90.250.528,00 dinara i svrstano u drugu klasu. Iz zapisnika o ročištu koje je pred Privrednim sudom u Beogradu održano 05.05.2011. godine prvostepeni sud je utvrdio da je tužilac glasao protiv usvajanja Unapred pripremljenog plana reorganizacije, te da je isti usvojen potrebnim brojem glasova. Nije sporna ni činjenica da pravni prethodnik tuženog nije postupao po Unapred pripremljenom planu reorganizacije, usled čega je tužilac 04.03.2014. godine Privrednom sudu u Beogradu podneo predlog za otvaranje stečajnog postupka, pa je Privredni sud u Beogradu dana 22.05.2014. godine u predmetu 2 St 30/2014 doneo rešenje kojim se pokreće prethodni stečajni postupak, a potom je rešenjem od 15.04.2015. godine stečajni postupak i otvoren.

Moguću visinu tužiočevog potraživanja u pogledu osporenog iznosa, a radi čijeg utvrđenja je tužilac pokrenuo ovu parnicu, prvostepeni sud je utvrdio pribavljanjem nalaza i mišljenja veštaka ekonomsko - finansijske struke od 08.02.2021. godine, pa je utvrdio da je varijanta broj 1 nalaza obračunata primenom odredaba Ugovora o kreditnoj liniji i pripadajućim aneksima, a bez primene odredaba Unapred pripremljenog plana reorganizacije, dok je prema varijanti 2 nalaza obračun izvršen polazeći od primene odredaba Unapred pripremljenog plana reorganizacije na tužiočevo potraživanje iz već navedenog ugovora. Prvostepeni sud je utvrdio da ukupno potraživanje tužioca na dan otvaranja stečaja nad tuženim u varijanti broj 1 iznosi 6.154.057,09 evra, odnosno 738.585.931,55 dinara po srednjem kursu NBS na dan otvaranja stečaja, 15.04.2015. godine, dok tužiočevo potraživanje obračunato u varijanti 2 nalaza iznosi 539.184.027,76 dinara i to glavni dug u klasi 1 iznosi 37.166.615,99 dinara, glavni dug u klasi 2 iznosi 415.125.636,36 dinara, redovna kamata ostatak duga iznosi 37.673.739,26 dinara i zatezna kamata obračunata do dana otvaranja stečaja iznosi 49.218.036,14 dinara.

Na osnovu tako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je primenom članova 160. stav 7. i 167. stav 1. Zakona o stečaju, zaključio da se usvojeni plan reorganizacije smatra izvršnom ispravom i novim ugovorom, kako za izmirenje potraživanja koja su u njemu navedena, tako i za potraživanja koja su postojala pre usvajanja plana, iako u plan nisu bila uvrštena, a za koja se naknadno utvrdi da postoje. Prvostepeni sud je protumačio odredbu člana 167. stav 1. Zakona o stečaju imajući u vidu instrukcije iz rešenja Vrhovnog kasacionog suda Prev 534/2018 od 26.12.2019. godine, kojim rešenjem je ukazano da je i odredbom važećom u vreme usvajanja predmetnog UPPR-a, člana 156. stav 4. tačka 1. Zakona o stečaju, bilo propisano da UPPR, pored ostalih elemenata, sadrži i odredbu kojom se određuje da će potraživanja poverilaca koja nisu obuhvaćena odredbama plana o namirenju poverilaca biti namirena na isti način i pod istim uslovima kao potraživanja drugih poverilaca njihove klase. Navedeno znači da u situaciji kada je nad stečajnim dužnikom otvoren novi stečajni postupak, zbog nepostupanja po unapred usvojenom planu reorganizacije, te kada je stečajni razlog nepostupanje po UPPR-u, tada svi stečajni poverioci imaju prava da zahtevaju utvrđenje njihovih potraživanja bez obzira da li su ista bila obuhvaćena UPPR-om, ali se visina priznatih potraživanja može utvrditi isključivo prema uslovima predviđenim usvojenim UPPR-om, kao izvršnom ispravom.

U konkretnom slučaju, prema nalaženju prvostepenog suda, nakon otvaranja stečajnog postupka upravo na predlog tužioca, a usled nepostupanja po usvojenom UPPR-u, tužiocu, kao poveriocu omogućeno je da dokazuje postojanje potraživanja koje mu nije bilo utvrđeno UPPR-om, pri čemu se moguća visina tog potraživanja ima obračunati prema uslovima iz UPPR-a. Uslovi koji su bili predviđeni navedenim UPPR-om, a u funkciji revitalizacije sadašnjeg stečajnog dužnika, ostaju da važe, pa je stoga prvostepeni sud moguću visinu tužiočevog potraživanja utvrdio prihvatanjem varijante broj 2 nalaza i mišljenja veštaka. Obzirom da je tužilac prvobitno postavljeni tužbeni zahtev snizio podneskom od 09.03.2021. godine na iznos od 276.583.129,00 dinara, a prema varijanti 2 nalaza veštaka tužiočevo potraživanje može da iznosi ukupno 77.181.226,00 dinara, to sledi da je prvostepeni sud dopunskom presudom od 12.07.2021. godine odbio tužbeni zahtev za utvrđenje preostalog tužiočevog potraživanja u iznosu od 199.401.903,00 dinara sa pripadajućom kamatom, iz razloga koji su navedeni u prethodnom delu obrazloženja ove presude.

Drugostepeni sud u potpunosti prihvata ovakve zaključke prvostepenog suda i odbija žalbu tužioca izjavljenu protiv navedene dopunske presude.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da revizija tužioca nije osnovana. Nižestepeni sudovi su pravilno primenili relevantne odredbe materijalnog prava i za iznete stavove dali jasno obrazloženje, koje revizijski sud prihvata.

Revident navodi da su sudovi zanemarili činjenicu da je tužiocu priznat osnov potraživanja u spornom UPPR-u (Ugovor o kreditu od 27.06.2007. godine), ali da mu je u UPPR-u nezakonito umanjena visina potraživanja samo na osnovu toga što je ovde tuženi podneo tužbu u visini umanjenog potraživanja od 3.090.099,21 evra, pri čemu je tuženom odbijen tužbeni zahtev u toj parnici. Prema navodima revidenta, tačna i nesporna visina potraživanja prema Ugovoru o kreditu utvrđena je od strane sudskog veštaka u varijanti 1. nalaza. Takođe smatra da je predmetni UPPR prestao da važi jer nije izvršen, te da ne može proizvoditi pravne posledice, kao i da nižestepeni sudovi ne prave razliku između Plana reorganizacije i Unapred pripremljenog plana reorganizacije.

U vezi sa navedenim, Vrhovni kasacioni sud ukazuje na to da je shodno članu 167. stav 1. Zakona o stečaju usvojeni UPPR izvršna isprava i smatra se novim ugovorom za izmirenje potraživanja koja su u njemu navedena. Po donošenju rešenja o potvrđivanju usvajanja plana reorganizacije sva potraživanja i prava poverilaca i drugih lica i obaveza stečajnog dužnika određene planom reorganizacije uređuju se isključivo prema uslovima iz plana reorganizacije.

Zakon o stečaju („Službeni glasnik RS“ br. 104/09) predviđa mogućnost otvaranja novog stečajnog postupka ukoliko stečajni dužnik ne postupa po odredbama usvojenog plana reorganizacije, kao poseban stečajni razlog. U tom slučaju, ranije usvojeni plan, kome član 167. istog zakona priznaje svojstvo izvršne isprave, ne gubi pravnu snagu u odnosu na izvršena i neizvršena potraživanja, već se prijava potraživanja u novootvorenom stečaju zasniva na toj ispravi.

Na pravilnost odluke prvostepenog suda nisu ni od uticaja revizijski navodi o načinu kako je iskazano tužiočevo potraživanje u vreme usvajanja UPPR-a, da li je isto bilo pravilno utvrđeno ili umanjeno niti činjenica što je tužilac glasao protiv usvajanja UPPR-a. Na navedeno je pravilno ukazao i drugostepeni sud. Usvojeni UPPR ili pojedine odredbe tog plana, kao i procesne radnje koje su prethodile njegovom usvajanju ne mogu biti predmet pobijanja u novom postupku stečaja pokrenutom zbog neizvršenja prethodno usvojenog UPPR-a. Pravni mehanizam kojim se otklanjaju formalnopravni i materijalnopravni nedostaci u usvojenom UPPR-u je redovni pravni lek (žalba) kojim se osporava rešenje o potvrđivanju usvajanja UPPR-a. Kroz instancionu kontrolu ovog rešenja obezbeđuje se njegova zakonitost. Stoga, nema mesta za njegovo preispitivanje u zasebnom parničnom postupku. Sledom rečenog, pravilno su nižestepeni sudovi cenili pravnu prirodu UPPR-a i u skladu sa tim izložili stav o nepostojanju zakonske mogućnosti pobijanja istog, kao i procesnih radnji koje su vodile usvajanju UPPR-a.

Tačni su navodi revidenta da je odredbom člana 167. stav 5. Zakona o stečaju, važećeg u vreme usvajanja UPPR-a propisano da poverilac čije je potraživanje nastalo pre plana, a nije obuhvaćeno planom, može tužbom, protivtužbom ili isticanjem prigovora u parnici dokazati potraživanje i da je na navedeno ukazano i u rešenju Vrhovnog kasacionog suda Prev 534/2018 od 26.12.2019. godine. Međutim, u ponovnom postupku, postupljeno je prema uputu iz navedenog rešenja, te je u nalazu i mišljenju sudskog veštaka u varijanti 2 iskazana glavnica koja obuhvata i iznos od 3.090.099,21 evra, za koji iznos je tuženi prvobitno umanjio potraživanje tužioca u UPPR-u, te je u skladu sa tako uvećanom glavnicom, iskazana kamata, premda po uslovima iz samog UPPR-a.

Samim tim, pravilna je i odluka o odbijanju tužbenog zahteva, koji prevazilazi iznos utvrđen varijantom 2 nalaza i mišljenja veštaka, odnosno iznos od 199.401.903,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 08.05.2015. godine do isplate.

Iz iznetih razloga, Vrhovni kasacioni sud je u izreci presude odbio reviziju tužioca, kao neosnovanu primenom odredbe člana 414. st. 1 Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća-sudija

Branko Stanić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić