Protiv pravnosnažne drugostepene presude tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, pobijajući je zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Odgovor na reviziju podneo je tuženi i predložio da se revizija odbije kao neosnovana. Troškove revizijskog postupka je tražio i to u iznosu od 78.000,00 dinara za sastav odgovora na reviziju, iznos od 195.000,00 dinara na ime takse na odgovor na reviziju i 585.000,00 dinara na ime takse na odluku po reviziji.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu odredbe člana 408. ZPP (''Službeni glasnik RS'' 72/11... 55/14), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija tužioca nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju se u revizijskom postupku pazi po službenoj dužnosti, a revizijom se ne ukazuje na druge bitne povrede odredaba parničnog postupka iz navedene zakonske odredbe.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, dana 21.06.2011. godine između pravnog prethodnika tužioca, kao prodavca i tuženog, kao kupca, zaključen je ugovor o kupoprodaji za isporučenu robu tuženom u periodu od 12.05. do 12.08.2011. godine, na osnovu koga je tužilac tuženom ispostavio račun broj ... od 14.08.2011. godine, koji je glasio na iznos od 15.397.041,60 dinara sa rokom plaćanja do 29.08.2011. godine, koji je delimično plaćen, tako da je predmet spora potraživanje po navedenom računu u iznosu od 13.805.550,68 dinara. Dana 18.08.2011. godine između pravnog prethodnika tužioca, kao ustupioca i ''VV'', ..., kao prijemnika, te ''BB'' , ..., kao dužnika – ovde tuženog, zaključen ugovor o ustupanju potraživanja, koji je kod tuženog evidentiran 22.08.2011. godine. Članom 1. ovog Ugovora, konstatovano je da ustupilac ima potraživanje prema dužniku po osnovu fakturisane robe po računima, pa i po utuženom računu od 14.08.2011. godine u iznosu od 15.397.041,60 dinara, odnosno da ima ukupno potraživanje u iznosu od 16.586.104,00 dinara. Članom 4. Ugovora predviđeno je da ustupilac potraživanja ustupa prijemniku potraživanja svoje potraživanje prema dužniku samo radi naplaćivanja, tako da se njegova obaveza prema prijemniku potraživanja gasi, odnosno smanjuje tek kada prijemnik potraživanja naplati ustupljeno potraživanje od dužnika. Članom 8. ovog Ugovora predviđeno je da kao sredstvo obezbeđenja potraživanja iz ugovora o kupoprodaji od 21.06.2011. godine, kupac dozvoljava da se na njegovim nekretninama upisanim u list nepokretnosti broj ... KO ..., može upisati hipoteka u korist prodavca na iznos od 350.000 evra u dinarskoj protivvrednosti. Tuženi je 22.08.2011. godine evidentirao pismeno obaveštenje ''GG'' ..., kao založnog poverioca i ''AA'', ..., kao zalogodavca, da je zaključen Ugovor o zalozi potraživanja kojim je zalogodavac založio u korist založnog poverioca potraživanje po osnovu Ugovora o kupoprodaji od 21.06.2011. godine u iznosu od 16.000.000,00 dinara, te da tuženi, pošto je primio obaveštenje, uplatu dugovanja u gore navedenom iznosu vrši samo i isključivo na račun založnog poverioca, odnosno ''GG'' , i da će se smatrati da je tuženi takvom isplatom dug po osnovu ugovora isplatio direktno ''AA'' što on potpisom obaveštenja i potvrđuje. Tuženi je uputio dopis 10.10.2013. godine stečajnom upravniku tužioca, kojim je tražio da izmiri svoju obavezu po utuženom računu u iznosu od 13.805.550,68 dinara i to deponovanjem iznosa na račun poslovne banke. Opomenom pred utuženje od 21.05.2014. godine stečajni upravnik tužioca obavestio je tuženog da prema poslovnoj evidenciji stečajnog dužnika neizmirena obaveza tuženog po osnovu ugovora od 21.06.2011. godine iznosi 13.805.550,68 dinara na ime glavnog duga i 6.333.461,74 dinara na ime obračunate kamate počev od dospeća pa do 22.05.2014. godine, te ga je pozvao da izmiri svoju obavezu u celosti i to kako glavni dug, tako i obračunatu kamatu.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je primenjujući odredbu člana 404. stav 2. Zakona o obligacionim odnosima obavezao tuženog da tužiocu isplati utuženi iznos, a uz obrazloženje da je ustupljeno potraživanje samo radi naplaćivanja, tako da se obaveza gasi, odnosno smanjuje tek kada poverilac naplati svoje ustupljeno potraživanje.

Drugostepeni sud je pravilnom primenom materijalnog prava preinačio navedenu presudu i tužbeni zahtev odbio.

Pravilan je zaključak drugostepenog suda da posle prenosa potraživanja, ovlašćenje da zahteva njegovo ispunjenje od dužnika više nema ustupilac, već novi poverilac, bez obzira što dužnik potraživanja ustupljenog radi naplate ima ovlašćenje da ispunjenje izvrši ili ustupiocu ili prijemniku. Pri tome je drugostepeni sud pravilno zaključio da samo novi poverilac, a ne stari, može zahtevati od dužnika ispunjenje obaveze, te da je bez uticaja činjenica da saglasno članu 444. stav 4. Zakona o obligacionim odnosima dužnik ustupljenog potraživanja može ispuniti obavezu i prema ustupiocu i prema prijemniku. Pri tome je pravilno zaključio da je ovom odredbom dato ovlašćenje dužniku da obavezu ispuni ili prijemniku ili ustupiocu, te da je isto u potpunosti u skladu sa članom 305. Zakona o obligacionim odnosima, koji reguliše kome se može vršiti ispunjenje.

Pravilan je i zaključak drugostepenog suda da se saglasno osnovnom pravilu, ispunjenje vrši poveriocu, a u slučaju ustupanja potraživanja i prijemniku potraživanja, ali da se može izvršiti i drugom licu koje je određeno zakonom, što je u konkretnom slučaju ustupilac potraživanja, kako je predviđeno stavom 4. navedenog člana. Pri tome, drugostepeni sud pravilno zaključuje da dužnik može ispuniti obavezu jednom ili drugom, te da to ne znači da oba lica imaju ovlašćenje da zahtevaju ispunjenje, već da ovlašćenje da zahteva ispunjenje ima samo novi poverilac, a ovlašćenje da primi ispunjenje imaju i stari i novi poverilac.

Iz navedenih razloga, drugostepeni sud je pravilnom primenom materijalnog prava tužbeni zahtev odbio.

Navodima revizije da iz prigovora dužnika proizilazi da postojanje i visina duga nisu sporni, već da je sporno da li duguje kamatu ili ne; da sporni račun nije predmet ustupanja, te da u konkretnom slučaju nije bilo nikakvog ustupanja, osporava se utvrđeno činjenično stanje, a zbog čega se revizija u smislu člana 407. stav 2. ZPP, ne može izjaviti.

Ostalim navodima revizije osporava se ocena izvedenih dokaza, koje je drugostepeni sud pravilno ocenio, pravilno primenjujući materijalno pravo.

Troškovi dostavljanja odgovora na reviziju, nisu bili nužni za vođenje ove parnice, te je zahtev tuženog za naknadu troškova revizijskog postupka odbijen.

Sa izloženog, a na osnovu člana 414. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća sudija

Dr Dragiša B. Slijepčević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić