U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branka Stanića, predsednika veća, Tatjane Miljuš, Tatjane Matković Stefanović, Jasmine Stamenković i Vladislave Milićević, članova veća, u parnici po tužbi tužioca BEOTELNET-ISP DOO Beograd, Bulevar Vojvode Mišića broj 37, čiji je punomoćnik Siniša Čolević, advokat u ..., protiv tuženog JP EPS Beograd, Balkanska 13, čiji je punomoćnik Sabahudin DŽ Tahirović, advokat u ..., radi isplate 7.248.500,00 dinara, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Privrednog apelacionog suda 8Pž 3060/21 od 14.04.2022. godine, u sednici održanoj dana 16.03.2023. godine, doneo je

P R E S U D U

DOZVOLJAVA SE posebna revizija tuženog izjavljena protiv presude Privrednog apelacionog suda 8Pž 3060/21 od 14.04.2022. godine.

USVAJA SE revizija, PREINAČUJU SE presuda Privrednog apelacionog suda 8Pž 3060/21 od 14.04.2022. godine i presuda Privrednog suda u Beogradu 1P 4814/2020 od 11.02.2021. godine u II i IV stavu izreke, tako što se ODBIJA tužbeni zahtev da se tuženi JP EPS Beograd obaveže da plati tužiocu BEOTELNET-ISP DOO Beograd iznos od 7.247.500,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom i to na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.08.2018. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.09.2018. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.10.2018. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.11.2018. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.12.2018. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.01.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.02.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 03.03.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.04.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 08.04.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.06.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.07.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.08.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.09.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 24.07.2020. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 08.10.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 24.07.2020. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.01.2020. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.02.2020. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 08.02.2020. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 24.07.2020. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 08.04.2020. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.06.2020. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.07.2020. godine do isplate i na iznos od 289.900,00 dinara počev od 24.07.2020. godine do isplate, kao i iznos od 20.000,00 dinara na ime naknade za kašnjenje u ispunjavanju novčane obaveze i obavezuje se tužilac BEOTELNET-ISP DOO Beograd da tuženom JP EPS Beograd naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 398.866,00 dinara u roku od 8 dana.

O b r a z l o ž e nj e

Privredni sud u Beogradu je doneo presudu 1P 4814/2020 dana 11.02.2021. godine kojom je u I stavu izreke ukinuo rešenje o izvršenju Privrednog suda u Beogradu 4Iiv 3321/2020 od 29.07.2020. godine u celini; u II stavu izreke obavezao tuženog JP EPS Beograd da plati tužiocu BEOTELNET-ISP DOO Beograd iznos od 7.247.500,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.08.2018. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.09.2018. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.10.2018. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.11.2018. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.12.2018. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.01.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.02.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 03.03.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.04.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 08.04.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.06.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.07.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.08.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.09.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 24.07.2020. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 08.10.2019. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 24.07.2020. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.01.2020. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.02.2020. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 08.02.2020. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 24.07.2020. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 08.04.2020. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.06.2020. godine do isplate, na iznos od 289.900,00 dinara počev od 01.07.2020. godine do isplate i na iznos od 289.900,00 dinara počev od 24.07.2020. godine do isplate, kao i iznos od 20.000,00 dinara na ime naknade za kašnjenje u ispunjavanju novčane obaveze; u III stavu izreke odbio zahtev tužioca da se obaveže tuženi da tužiocu isplati zakonsku zateznu kamatu kako je određeno u tom stavu izreke i u IV stavu izreke obavezao tuženog da tužiocu na ime troškova postupka plati iznos od 103.858,00 dinara.

Privredni apelacioni sud je doneo presudu 8Pž 3060/21 dana 14.04.2022. godine kojom je odbio žalbu tuženog kao neosnovanu i potvrdio presudu Privednog suda u Beogradu P 4814/2020 od 11.02.2021. godine u stavu II i IV izreke i odbio zahtev tuženog za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv navedene drugostepene presude je tuženi izjavio blagovremenu posebnu reviziju, pozivom na odredbu člana 404. Zakona o parničnom postupku, kojom presudu pobija zbog pogrešne primene materijalnog prava. Tuženi ističe potrebu da se razmotre pravna pitanja u interesu ravnopravnosti građana i potrebu za ujednačavanjem sudske prakse.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao razloge revizije u smislu odredbe člana 404. stav 1. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/2011 ... 18/202) i odlučio da dozvoli posebnu reviziju, radi ujednačavanja sudske prakse.

Stoga je rešeno kao u prvom stavu izreke, po odredbi člana 404. stav 2. Zakona o parničnom postupku.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu po odredbi člana 408. Zakona o parničnom postupku i zaključio da je revizija tuženog osnovana.

Pobijana presuda je doneta bez bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Pobijana presuda je doneta pogrešnom primenom materijalnog prava, na osnovu koje je usvojen tužbeni zahtev.

Prema činjeničnom stanju na kome su zasnovane nižestepene presude, tužilac i tuženi su bili u ugovornom odnosu po osnovu Ugovora o pružanju usluga internet servisa od 06.06.2016. godine koji je zaključen po sprovedenom postupku javne nabavke, kojim ugovorom se tužilac obavezao da pruža usluge internet servisa, a tuženi da za to plaća cenu u iznosu od 2.899.000,00 dinara. Tužilac, kao pružalac usluga se obavezao da omogući tuženom, kao korisniku usluge, korišćenja usluga internet servisa u skladu sa odredbama ugovora. Ugovor je trajao u ugovorenom roku od 08.06.2016. godine do 08.06.2017. godine. Tuženi je tužiocu platio ugovoreni iznos od 2.899.000,00 dinara sa obračunatim PDV-om. Međutim, i nakon isteka ugovora tužilac je nastavio da pruža tuženom usluge internet servisa, te tužbenim zahtevom traži naknadu za usluge pružene za period od 01.06.2018. godine do 30.06.2020. godine, za koje je cenu fakturisao predmetnim računima. Tuženi po računima nije plaćao, već je račune vraćao tužiocu, uz zahteve za korekciju računa radu usklađivanja sa odredbama Zakona o porezu na dodatu vrednost, a i sa naznakom da je istekao rok koji je bio zaključen ugovor i da ne postoji osnov za izdavanje računa.

Zaključak je nižestepenih sudova da je tuženi u obavezi da tužiocu plati utuženi iznos budući da je koristio tužiočeve usluge i nakon prestanka važenja zaključenog ugovora između stranaka, odnosno u periodu od 01.06.2018. godine do 30.06.2020. godine, a da je obaveza zasnovana na odredbi člana 262. Zakona o obligacionim odnosima. Osnov obavezivanja tuženog da plati utuženi iznos nalaze u korišćenju usluge internet servisa tužioca, od strane tuženog. Navode tuženog da je vraćao predmetne račune tužiocu i da nije mogao da spreči dotok internet signala tužioca, drugostepeni sud smatra neosnovanim, zato što je tuženi nesporno koristio pruženu uslugu od strane tužioca u utuženom periodu i nije pružio dokaz da se obraćao tužiocu sa zahtevom za prekid saradnje, odnosno da ne želi više da koristi internet usluge tužioca. Po stavu drugostepenog suda, nije od značaja ni to što je u dopisima kojima je vraćao račune, tuženi istakao i da ne postoji osnov za izdavanje račune, sve kod utvrđenja da tuženi jeste koristio usluge tužioca nakon isteka ugovora. Sa druge strane, na prigovor tuženog da računi nisu izdati u skladu sa članom 4. ugovora, jer ovlašćeno lice tuženog nije potvrdilo izvršene usluge, takođe smatra irelevantnim, s obzirom da je takva obaveza postojala samo po odredbama ugovora koji je prestao da proizvodi pravno dejstvo istekom važenja 08.06.2017. godine. Posebno, prvostepeni sud je obrazložio da je aktivnim korišćenjem usluga internet servisa tužioca u neprekidnom kontinuiranom trajanju od 3 godine po isteku ugovora, tuženi svojim ponašanjem i posrednim postupcima koji nisu izričita izjava volje, konkludentnim radnjama, ispoljio određenu pravno relevantnu volju, čime između stranaka zaključen novi ugovor o pružanju usluga interneta.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da su razlozi nižestepenih sudova pogrešni i nemaju utemeljenje u pravilnoj primeni materijalnog prava.

Prema odredbi člana 262. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, poverilac u obaveznom odnosu je ovlašćen da od dužnika zahteva ispunjenje obaveze, a dužnik je dužan ispuniti savesno i u svemu kako ona glasi. Prema shvatanju prvostepenog suda obaveza tuženog se zasniva na novom ugovoru o pružanju usluga interneta, po isteku ugovora koji je prestao 08.06.2017. godine, zaključenom konkludentnim radnjama tuženog, konkretno korišćenjem usluga internet servisa tužioca. Međutim, samim korišćenjem usluga tužioca od strane tuženog nije zaključen novi ugovor, pa ni sa sadržinom kako je bilo ugovoreno pismenim ugovorom postignutim u postupku javne nabavke 06.06.2016. godine. Prema odredbi člana 42. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, ćutanje ponuđenog ne znači prihvatanje ponude. U konkretnom slučaju, čak nije ni utvrđeno da je tužilac tuženom ponudio da produže ugovorni odnos nakon isteka ugovorenog roka po ugovoru od 06.06.2016. godine. Tužilac je, prema utvrđenju prvostepenog suda nastavio da obezbeđuje uslugu internet servisa tuženom, a sudovi smatraju irelevantnim da je tuženi tužiocu vraćao predmetne račune i da nije mogao da spreči dotok internet signala tužioca zato tuženi nije pružio dokaze da se obraćao tužiocu sa zahtevom za prekid saradnje, odnosno da ne želi više da koristi internet usluge tužioca. Međutim, na odnos ugovornih strana ne može se primeniti odredba člana 42. stav 3. Zakona o obligacionim odnosima da, kad ponuđeni stoji u stalnoj poslovnoj vezi sa ponudiocem u pogledu određene robe, se smatra da je prihvatio ponudu koja se odnosi na takvu robu, ako je nije odmah ili u ostavljenom roku odbio. Ovo iz više razloga. Kao prvo, parnične stranke nisu bile u stalnoj poslovnoj vezi u pogledu pružanja usluga tužioca, već su bile u ugovornom odnosu po jednom ugovoru zaključenom na određeni rok u postupku javne nabavke. Kod takvog, posebnog režima zaključivanja ugovora, ne može se prihvatiti da se ugovorni odnos prećutno menja, ili ustanovljava. Drugo, tuženi jeste saopštio tužiocu da računi koje mu ispostavlja nemaju osnovu u zaključenom ugovoru i da ne postoji osnov za izdavanje računa. Tuženi nijedan račun tužiocu nije isplatio nakon isteka ugovora. To je dovoljan i pouzdan način da se smatra da je tuženi odbio da od tužioca prima usluge.

Na istom stanovištu je i pravnosnažno odbijen tužbeni zahtev tužioca za prethodni period, od isteka roka na koji je bio zaključen ugovor, pa do ovde spornog perioda, 01.08.2018. godine. O tom zahtevu je pravnosnažno presuđeno presudom Privrednog apelacionog suda Pž 3980/20 od 17.03.2021. godine, na koju se osnovano revident poziva obrazlažući potrebu za ujednačavanjem sudske prakse. U tom sporu je raspravljen odnos između parničnih stranaka nastao po prestanku važenja ugovora od 06.06.2016. godine pa do 01.08.2018. godine i ne može u ovoj parnici biti na drugačiji način raspravljen na osnovu istih činjenica.

Kako nema osnova obligacionom odnosu između tužioca i tuženog po kome bi tuženi bio u obavezi da tužiocu plaća fakturisane iznose na ime cene za usluge internet servisa, preinačena je drugostepena presuda i prvostepena presuda u usvajajućem delu, kojom je pravnosnažno obavezan tuženi da tužiocu plati iznose po spornim fakturama sa zakonskom zateznom kamatom, jer je tužbeni zahtev neosnovan.

Odluka je doneta na osnovu odredbe člana 416. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Obavezan je tužilac da tuženom naknadi troškove celog postupka, primenom odredbe člana 165. stav 2., člana 163. stav 1. i 2., člana 153. i 154. Zakona o parničnom postupku, odredaba Zakona o sudskim taksama i važeće Advokatske tarife, u iznosu od po 42.358,00 dinara za taksu za prigovor protiv rešenja o izvršenju na osnovu verodostojne isprave i takse za odluku po prigovoru, po 127.075,00 dinara na ime takse za žalbu i takse za odluku po žalbi i za sastav revizije 60.000,00 dinara, ukupno 398.866,00 dinara, na osnovu određenog zahteva tuženog, dok nije dosudio tuženom naknadu troškova za taksu za reviziju, jer taj zahtev tuženi nije odredio po visini.

Predsednik veća – sudija

Branko Stanić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić