Ispitujući pobijanu presudu u granicama revizijskih razloga propisanih odredbom člana 408. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'', br. 72/11...i 18/20) Vrhovni kasacioni sud je odlučio da izjavljena revizija tužioca nije osnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku na koju se u revizijskom postupku pazi po službenoj dužnosti. Neosnovani su revizijski navodi u delu kojim se ukazuje na nejednaku i tendencioznu ocenu dokaza učinjenu od strane nižestepenih sudova. Takvi revizijski navodi po sadržini predstavljaju ukazivanje da je pobijana odluka zahvaćena bitnom povredom odredaba parničnog postupka iz člana 374. st. 1. Zakona o parničnom postupku, a u vezi sa članom 8. Zakona o parničnom postupku. Međutim, pored takvih navoda revident ne ukazuje koji konkretni dokazi su pogrešno ocenjeni. Osim toga drugostepeni sud je odluku zasnovao na činjeničnom stanju koje je prvostepeni sud utvrdio ocenom dokaza, pa nema takve bitne povrede postupka pred drugostepenim sudom, jer dokazi nisu bili cenjeni u postupku donošenja odluke koja se pobija revizijom.

Nisu bili ocenjeni u postupku donošenja odluke koja se pobija revizijom. Prema sadržini revizijskih navoda ukazuje se i da je pobijana odluka doneta uz bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz članom 374. stav 2. tačka 12. Zakona o parničnom postupku. Označena bitna povreda ne predstavlja dozvoljeni revizijski razlog predviđen u članu 407. Zakona o parničnom postupku, zbog čega takvi navodi tužioca ni ne mogu biti od uticaja u revizijskom postupku.

Predmet tužbenog zahteva odnosi se na utvrđenje da je tužilac nosilac prava svojine na stanu koji se nalazi u ... u ul. ..., sprat ... stan br. ..., te da se obaveže tužena da preda tužiocu navedeni stan u posed, oslobođen od lica i stvari.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju rešenjem Odeljenja za poslove privrede i finansija Skupštine Opštine Palilula od 02.04.1973. godine preneto je pravo korišćenja zemljišta na kat. parceli ... u površini od 618,10m2 sa objektom- kuća br. ... u ul. ... uz naknadu sa Opštine Palilula na pravnog prethodnika tužioca radi nove stambene izgradnje. Istim rešenjem je određeno da će se za posebne delove zgrade u ul. ..., gde su vlasnici BB, VV i GG pravni sledbenik ovde tužene, doneti posebno rešenje o eksproprijaciji. Sudskim poravnanjem u predmetu Prvog opštinskog suda u Beogradu R. Br. 1451/74 od 20.02.1975. godine pravni prethodnik tužioca je obavezan da na ime naknade za prenete stanove po rešenju Odeljenja za poslove privrede i finansija SO Palilula od 02.04.1973. godine plati iznos od 1.191.554,00 dinara, a što je isti i učinio. Rešenjem Sekretarijata za poslove privrede i finansija Opštine Palilula od 31.03.1978. godine izvršena je eksproprijacija uz naknadu u korist Opštine Palilula za potrebe Direkcije za izgradnju i rekonstrukciju Grada Beograda jednog trosobnog stana na ... spratu od stepeništa desno u stambenoj zgradi u ul. ..., na kat. parceli br. ... ZK UL ... KO ..., vlasništvo GG iz ... pa je određeno da će se naknada za predmetnu nepokretnost odrediti u posebnom postupku po pravosnažnosti rešenja, i da je istu u obavezi da isplati Direkcija za izgradnju i rekonstrukciju Beograda. Prema ugovoru od 23.07.1993. godine koji su zaključili Gradski društveni fond za građevinsko zemljište i puteve Beograd i DD (pravni sledbenik GG) iz ..., proizlazi da je naknada za eksproprisanu nepokretnost eksproprisana po rešenju Sekretarijata za poslove privrede i finansija Opštine Palilula od 31.03.1978. godine u korist Opštine Palilula, a za potrebe Direkcije za izgradnju i rekonstrukciju Beograda, isplaćena uz obavezu da se ranijem vlasniku obezbedi drugi odgovarajući stan. Takođe je konstatovano da je nakon smrti ranijeg vlasnika, GG iz ..., eksproprisani stan nastavio da koristi njen sin DD, kao i da danom zaključenja ugovora prestaje pravo korišćenja DD na opisanom stanu i da mu se daje u trajan zakup sa pravom otkupa drugi odgovarajući stan. Prema stanju upisa u katastru nepokretnosti tuženi je upisan kao vlasnik stana na koji se odnosi tužbeni zahtev, a u postupku njegovog upisa odbijena je žalba ovde tužioca iz razloga što Gradski fond za građevinsko zemljište i puteve Beograd nikada nije predao pok. DD drugi stan u skladu sa sadržinom ugovora od 23.07.1993. godine, jer su svi stanovi u zgradi u kojoj je trebalo da dobije stan prodati, zbog čega je njegova supruga AA pokrenula postupak deeksproprijacije, koji je i dalje u toku.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi nalaze da nije realizovana isplata naknade za eksproprijaciju spornog stana br. ... po rešenju od 31.03.1978. godine, jer je tim povodom ugovorom od 23.07.1993. godine utvrđena obaveza isplate naknade za eksproprisanu nepokretnost u vidu ustupanja trajnog korišćenja uz mogućnost otkupa stana na drugoj lokaciji u korist pravnog prethodnika tuženog koja nije ispunjena. Nižestepeni sudovi nalaze da rešenjem od 02.04.1973. godine nije na tužioca preneto pravo korišćenja i na spornom stanu, te da tužilac nije dokazao da je sticalac prava svojine na spornom stanu sa jačim pravnim osnovom u odnosu na upisanog titulara-ovde tuženog. Zaključuju da, kako tužilac nije dokazao da je vlasnik spornog stana, time nije osnovan ni zahtev da se tužena iseli sa svim licima i stvarima i da sporni stan preda tužiocu u posed, s obzirom da tužena u skladu sa upisanim pravom svojine jeste ovlašćen da predmetni stan drži.

Po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda nižestepeni sudovi su pravilno primenili materijalno prava kada su ocenili neosnovanim zahtev tužioca za utvrđenje prava vlasništva i predaju nepokretnosti na koju se tužbeni zahtev odnosi.

Revizijom tužioca osporava se izneto stanovište nižestepenih sudova. Po navodima revidenta njegov pravni prethodnik je tokom 1973. godine postao korisnik zemljišta na k.p. br. ... i objekta na njemu u ... u ul. ... sa dvanaest stanova, nakon čega Opština Palilula u čiju korist je prethodno nacionalizovana označena imovine prestaje da bude vlasnik ovih nepokretenosti. Smatra da je u postupku eksproprijacije koji je vođen tokom 1978. godine za sporni stan odgovarajuća naknada odmerena rešenjem Prvog opštinskog suda u Beogradu R 376/79 isplaćena pravnom prethodniku tuženog dana 28.03.1980. godine u celosti. Ukazuje da je na njega po okončanom postupku eksproprijacije preneto pravo svojine na spornom stanu u cilju rušenja objekta i raščišćavanja terena, jer mu je bilo dozovljeno i naloženo rušenje celokupnog objekta – stambene zgrade u ul. ... u ... .

Vrhovni kasacioni sud ne prihvata revizijske navode tužioca.

Postupak eksproprijacije vodi prenosu prava privatne svojine sa dotadašnjeg sopstvenika prema korisniku eksproprijacije. Rezultat valjano okončanog postupka eksproprijacije sastoji se u promeni režima vlasništva na pojedničano određenoj nepokretnosti, nakon čega korisnik eksproprijacije crpi svojinsko-pravna ovlašćenja iz odgovarajuće administrativne odluke o eksproprijaciji, kao aktu javno- pravnog karaktera kome se propisima o eksproprijaciji priznaje svojstvo osnova za sticanje prava svojine. Korisnik eksproprijacije bi u tom slučaju imao ovlašćenje da u sudskom postupku zahteva da mu se pravo svojine na ekspropisanoj nepokretnosti prizna u odnosu na svako lice koje na istu pretenduje, odnosno da istovremeno ostvari pravnu zaštitu u vidu predaje nepokretnosti, sve u smislu člana 37. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju trosoban stan br. ... koji se nalazi na ... spratu zgrade u ul. ... u ..., postojeće na kat. parceli ... KO ... bio je predmet postupka eksproprijacije tokom 1978. godine u korist Gradske opštine Palilula u Beogradu. Ove okolnosti ne dovode se u pitanje ni navodima revizije. Po izvršenoj eksproprijaciji, prema raspoloživim dokazima, izostaje bilo kakav sled koji bi rezultirao daljem prenošenju prava vlasništva na ekspropisanom stanu i to bilo na tužioca, bilo na njegovog pravnog prethodnika – GP „Jedinstvo“ Beograd. Tužilac ne raspolaže osnovom da zahteva utvrđenje prava svojine i predaju predmetnog stana od tužene čije pravo svojine na stanu je upisano u odgovarajući registar nepokretnosti.

Pri tome, nisu pravno relevantni revizijski navodi o tome da je Gradska opština Palilula u Beogradu dozvolila pravnom prethodniku tužioca rušenje celokupnog objekta u ul. ... u ... i raščišćavanje terena. Takva odluka korisnika eksproprijacije po sadržini ne uključuje i raspolaganje u smislu prenosa svojinsko- pravnih ovlašćenja stečenih u postupku eksproprijacije na predmetnom stanu. Odluke Gradske opštine Palilula na koje se revizijom ukazuje funkcionalno su ograničene samo na ostvarivanje cilja rušenja objekta i raščišćavanje terena radi stambene gradnje. Sledi da takve odluke nisu uključivale raspologanje u vidu prenosa prava vlasništva sa označenog korisnika eksproprijacije stana u skladu sa odlukom o eksproprijaciji.

Bez uticaja su revizijski navodi o tome da je pravni prethodnik tužioca postupajući po rešenju Gradske opštine Palilula br. 463-76/73-1 od 02.04.1973. godine postao vlasnik objekta u ul. ... u ..., kao i 12 stanova kao posebnih delova ovog objekta, odnosno korisnik zemljišta na kp. br. ... KO ..., koje nepokretnosti su prethodno bile obuhvaćene Rešenjem o nacionalizaciji NOO Palilula N 8254/61 od 23.10.1961. godine. Ovakve okolnosti, iako su tačne i kao takve utvrđene od strane nižestepenih sudova, nisu od uticaja na ostvarivanje zahteva tužioca u ovoj parnici. Predmetni stan nije bio predmet postupka nacionalizacije, a samim tim nije bio ni obuhvaćen prenosom po rešenju Gradske opštine Palilula br. 463-76/73-1 od 02.04.1973. godine u korist pravnog prethnodika tužioca. Naprotiv, označenom odlukom se potvrđuje da se ona ne odnosi na spornu nepokretnost, već se u tom pogledu prepoznaje potreba za provođenjem naknadnog postupka eksproprijacije. Kako je to već prethodno navedeno, postupak eksproprijacije jeste proveden, ali u korist Gradske opštine Palilula za koju prema dokazima u spisima nema o daljeg raspolaganja u korist pravnog prethnodnika tužioca - GP „Jedinstvo“ Beograd. Mogućnost raspravljanja o jačem pravu na nepokretnostima ograničena je samo između subjekata koji imaju odgovarajući osnov sticanja, a čime tužilac ne raspolaže. To su razlozi koji čine irelevantnim i revizijske navode u vezi valjanosti provedenog postupka eksproprijacije i isplate naknade po tom osnovu, odnosno tvrdnje revidenta o manljivosti upisa tužene u katastru nepokretnosti kao vlasnika spornog stana.

Prema iznetom Vrhovni kasacioni sud je primenom odredbe člana 414. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'' 72/11...i 18/20) odlučio kao u izreci.

Predsednik veća,

sudija Branko Stanić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić