Protiv rešenja Privrednog apelacionog suda Pž broj 2899/13 od 19.05.2014. godine, tužilac preko punomoćnika iz reda advokata je blagovremeno izjavio žalbu i to u odnosu na stav 2. izreke, zbog pogrešne primene materijalnog prava. Predložio je da Vrhovni kasacioni sud uvaži žalbu i ukine rešenje Privrednog apelacionog suda i Privrednog suda u Beogradu i predmet vrati prvostepenom sudu na ponovno odlučivanje.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijano rešenje u skladu sa odredbom člana 399. a u vezi sa članom 412. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 125/04 i 11/09) koji se primenjuje na osnovu člana 506. stav 1. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 i 55/14) i utvrdio da revizija tužioca nije osnovana.

U postupku donošenja pobijanog rešenja, nije učinjena bitna povreda iz člana 361. stav 2. tačka 9. Zakona o parničnom postupku na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Druge bitne povrede postupka se u reviziji ne ističu.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je podneo tužbu kojom je tražio da se utvrdi da je ništav Ugovor o osnivanju društva sa ograničenom odgovornošću zaključen između prvotuženog i drugotuženog i overen pred Drugim opštinskim sudom u Beogradu Ov broj 20485/07 od 18.12.2007. godine. Tužilac tužbeni zahtev zasniva na navodima da je osnivački akt trećetuženog ništav jer je protivan Zakonu o potvrđivanju sporazuma po pitanju sukcesije, da ima nedopušteni osnov te je izvršeno nepunovažno i protivzakonito raspolaganje društvenom imovinom koja je uneta kao osnivački ulog kod trećetuženog.

Prvostepeni i drugostepeni sud su sporni odnos rešavali primenom odredbi člana 69. Zakona o registraciji privrednih subjekata („Službeni glasnik RS“ broj 55/2004 ... 111/2009) koji je važio u periodu od 31.12.2004. godine do 01.02.2012. godine. Navedenom odredbom regulisana je mogućnost podnošenja tužbe za utvrđenje ništavosti registracije podataka o privrednom subjektu, uključujući i registraciju njegovog osnivanja u slučaju da su u registracionoj prijavi navedeni netačni podaci, da je registracija izvršena na osnovu lažnog dokumenta izdatog u nezakonitom sprovedenom postupku ili dokumenta sa neistinitim podacima i ako postoji drugi zakonom predviđeni razlozi. Nižestepeni sudovi su zauzeli stav da tužilac nema pravni interes da traži utvrđenje ništavosti predmetnog ugovora kao osnivačkog akta, jer je odredbm člana 69. Zakona o registraciji privrednih subjekata predviđena jedino mogućnost da se zahteva utvrđivanje ništavosti registrovanih podataka a ne i osnivačkog akta a rokovi za podnošenje tužbe propisani članom 69. Zakona o registraciji i privrednih subjekata su istekli, te se ne može vršiti promena podataka registrovanih kod Agencije za privredne registre. Nižestepeni sudovi su dalje zaključili, da promena registrovanih podataka kao pravna posledica, nije moguća po presudi kojom se utvrđuje ništavost osnivačkg akta, jer ugovor o osnivanju ima statusno pravno dejstvo, obzirom da se isti upisuje u registar privrednih subjekata, tako da u situaciji kad bi se utvrdila ništavost ugovora po osnovu presude, ne bi bilo moguće brisanje upisa osnivanja. Sa navedenih razloga, odbačena je tužba tužioca u delu kojim je tražio da se utvrdi ništavost ugovora o osnivanju društva sa ograničenom odgovornošću koji je zaključen između prvotuženog i drugotuženog a kojim je izvršeno osnivanje trećetuženog u sporu.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da su pravilno nižestepeni sudovi zaključili da tužilac nema pravni interes za podnošenje tužbe sa zahtevom da se utvrdi ništavost osnivačkog akta – konkretno ugovora o osnivanju društva.

Predmetnim ugovorom o osnivanju društva sa ograničenom odgovornošću koju su zaključili prvotuženi i drugotuženi, izvršeno je osnivanje trećetuženog, čiji su osnivači prvotuženi sa udelom od 33,3 % i drugotuženi sa udelom od 66,7 %. Na osnovu ovog ugovora Agencija za privredne registre rešenjem Bd 151764/07 od 19.12.2007. godine upisala je osnivanje trećetuženog kao privrednog subjekta u registar privrednih društava.

Pravni interes za podnošenje tužbe za utvrđenje ništavosti osnivačkog akta, postoji onda kada je potrebno da se obezbedi zaštita prava tužioca koja su mu ugrožena osnivačkim aktom, odnosno upisom u sudski registar. U slučaju povrede prava bilo da su u pitanju obligaciona prava ili stvarna prava, tužilac može podneti tužbu direktno protiv lica koje je osnivač a koje mu je to pravo povredilo ili direktno protiv lica koje je osnovano, pa na primer tražiti naplatu potraživanja ili tražiti vraćanje imovine bilo pokretne ili nepokretne ukoliko je neko od osnivača nezakonito raspolagao imovinom tužioca i istu uneo kao osnivački ulog, ali takvo pravo se ne može ostvariti utvrđenjem ništavosti osnivačkog akta. Tužilac ni u tužbi niti tokom postupka nije jasno obrazložio koje je to njegovo pravo povređeno da bi morao da se zaštiti na način na koji je tužbu usmerio pa su pravilno nižestepeni sudovi takvu tužbu odbacili zbog nedostatka pravnog interesa.

Sa navedenih razloga, Vrhovni kasacioni sud nalazi da se ne mogu prihvatiti navodi revizije tužioca da je pobijano rešenje doneto pogrešnom primenom materijalnog prava.

To su razlozi zbog kojih je Vrhovni kasacioni sud na osnovu procesnih ovlašćenja iz člana 405. Zakona o parničnom postupku odlučio kao u izreci rešenja.

Predsednik veća-sudija

Branko Stanić,s.r.