Prema utvrđenom činjeničnom stanju, dana 27.03.2008. godine pravni prethodnik tužioca Metals-Banka a.d. Novi Sad, kao davalac kredita i privredno društvo HYLA AGRAR Nova Varoš, Branoševac, kao korisnik kredita, zaključili su Ugovor o kratkoročnom revolving kreditu broj ../08, kojim je davalac kredita odobrio korisniku kredita kratkoročni revolving kredit u iznosu od 4.500.000,00 dinara, preračunato u eur po srednjem kursu Narodne banke Srbije za devize na dan puštanja kredita, što na dan zaključenja Ugovora predstavlja dinarsku protivvrednost 54.670,90 evra, na rok od jedne godine, odnosno do 27.03.2009. godine, koji se korisnik kredita obavezuje da vrati isplatom dinarske protvvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije za devize na dan isplate kredita, najmanje u visini odobrenog dinarskog iznosa kredita. Ugovorena je obaveza na plaćanje kamate na utvrđeni iznos kredita i način obračuna. U cilju obezbeđenja potraživanja iz navedenog ugovora, dana 27.03.2008. godine pravni prethodnik tužioca Metals-Banka a.d. Novi Sad kao poverilac i tuženi AA, kao jemac, zaključili su Ugovor o jemstvu broj ../08-1 kojim se u članu 1 jemac obavezao poveriocu da će solidarno sa dužnikom ispuniti punovažnu i dospelu obavezu dužnika po osnovu navedenog Ugovora o kratkoročnom revolving kreditu. Tuženi je predao tužiocu dve blanko solo menice, od kojih je tužilac popunio jednu na iznos od 14.348.842,99 dinara, a kao datum dospeća označen je dan 12.04.2016. godine. Rešenjem Privrednog suda u Beogradu St 3453/11 od 16.01.2012. godine otvoren je stečajni postupak nad stečajnim dužnikom HYLA AGRAR doo Beograd i pozvani su poverioci da prijave potraživanja. Tuženi AA je bio član sa udelom 100% u navedenom privrednom društvu. U stečajnom postupku tužilac je prijavio potraživanje po osnovu ugovora o kreditu u iznosu od od 5.709.017,14 dinara na ime glavnice i 4.651.224,24 dinara na ime kamate. Rešenjem Privrednog suda u Beogradu od 15.10.2012. godine zaključen je stečajni postupak nad stečajnim dužnikom i rešenjem Agencije za privredne registre od 25.01.2013. godine iz Registra privrednih subjekata brisan je stečajni dužnik HYLA AGRAR doo Beograd. Prvostepeni sud je ocenom i prihvatanjem prve varijante nalaza i mišljenja veštaka ekonomsko – finansijske struke utvrdio da glavni dug po kreditu na dan popunjavanja menice 12.04.2016. godine iznosi 6.773.802,68 dinara (neizmirena glavnica kredita iznosi 6.699.487,03 dinara, neizmirena redovna kamata iznosi 74.315,65 dinara), obračunata i neplaćena zatezna kamata do 12.04.2016. godine iznosi 6.018.984,08 dinara, ukupno 12.792.786,76 dinara. Kada se na na navedeni iznos doda obračunata zakonska zatezna kamata od 13.04.2016. godine do 28.02.2020. godine (dan sačinjavanja nalaza i mišljenja veštaka) koja iznosi 2.984.772,35 dinara, ukupno potraživanje tužioca iznosi 15.777.559,11 dinara, na koji iznos je tužilac i opredelio svoj tužbeni zahtev. Druga varijanta osnovnog nalaza i mišljenja veštaka sadrži obračun zatezne kamate počev od dana podnošenja predloga za izvršenje (28.06.2016. godine), dok se dopunski nalaz i mišljenja veštaka dat u dve varijante bazira na obračunu zatezne kamate do dana otvaranja stečaja nad glavnim dužnikom 16.01.2012. godine, i bez obračuna zatezne kamate do dana otvaranja stečajnog postupka.

Polazeći od činjenice da je tuženi jemac platac po Ugovoru o jemstvu od 27.03.2008. godine za dug koji tužilac potražuje na osnovu Ugovora o kratkoročnom kreditu sa valutnom klauzulom od 27.03.2008. godine i da je time tuženi solidarno odgovoran da ispuni punovažnu i dospelu obavezu glavnog dužnika, odnosno korisnika kredita, te kako je iz tog odnosa obračunat dug glavnog dužnika u visini koju je utvrdio veštak u prvoj varijanti osnovnog nalaza, samim tim i dug jemca platca, prema tužiocu, prvostepeni sud je primenom odredbe člana 997, 1002, 1004 stav 3, 1007, 262. stav 1. i 277. i 279. stav 2. Zakona o obligacionim odnosima, te članova 399. i 400. istog zakona, obavezao tuženog da tužiocu isplati iznos duga od 15.777.599,11 dinara i zakonske zatezne kamate na iznos duga od 6.773.802,68 dinara.

Privredni apelacioni sud nalazi da je na pravilno utvrđeno činjenično stanje prvostepeni sud pravilno primenio materijalno pravo na osnovu kog je usvojio tužbeni zahtev, zbog čega je odbio žalbu tuženog i potvrdio prvostepenu presudu.

Revident osporava materijalnopravne zaključke nižestepenih sudova. Smatra da su sudovi pogrešno primenili odredbu člana 1004. stav 3. i člana 1007. stav 2. Zakona o obligacionim odnosima zanemarujući okolnost otvaranja stečajnog postupka nad glavnim dužnikom, na koji način dolazi do situacije da je obaveza jemca veća od obaveze glavnog dužnika. Nadalje, ističe da su nižestepeni sudovi pogrešno ocenili prigovor zastarelosti potraživanja ugovornih kamata.

Revizija tuženog nije osnovana.

Pravilno su nižestepeni sudovi ocenili prigovor zastarelosti kao neosnovan, primenom rokova zastarelosti iz člana 371. ZOO-a, u vezi sa članom 1019. stav 1. istoga zakona. Naime, odredbom člana 1019. stav 1. ZOO-a propisano je da zastarelošću obaveze glavnog dužnika zastareva i obaveza jemca. U konkretnom slučaju, obaveza glavnog dužnika proističe iz ugovora o kreditu, a za potraživanja nastala iz toga ugovora nije propisan poseban rok zastarelosti, što znači da se primenjuje opšti rok zastarelosti iz člana 371. ZOO-a, koji iznosi 10 godina. To važi i za potraživanje anuiteta koji po svojoj suštini predstavljaju dospele otplatne rate duga iz kredita, a ne povremena potraživanja. Otuda se i na potraživanja radi vraćanja odobrenih novčanih sredstava koja su dospela za vreme trajanja otplate kredita i na potraživanja na ime ugovorne kamate primenjuje opšti rok zastarelosti od deset godina propisan članom 371. ZOO, a ne rok zastarelosti iz člana 372. ZOO koji važi za povremena potraživanja kako to smatra revident. Kako obaveza glavnog dužnika nije bila zastarela u momentu podnošenja tužbe, to nije zastarelo ni potraživanje prema tuženom kao jemcu, kako to pravilno zaključuju i nižestepeni sudovi.

Takođe, nisu osnovani ni revizijski navodi kojima se osporava obim obaveze tuženog kao jemca, u situaciji kada je nad glavnim dužnikom otvoren stečajni postupak. Odredbom člana 1007. stav 2. ZOO-a propisano je da smanjenje obaveze glavnog dužnika u stečajnom postupku ili u postupku prinudnog poravnanja ne povlači sa sobom i odgovarajuće smanjenje jemčeve obaveze, te jemac odgovara poveriocu za ceo iznos svoje obaveze. Ne može se prihvatiti tumačenje revidenta prema kom se citirana odredba isključivo odnosi na slučajeve u kojima dolazi do smanjenja obaveze glavnog dužnika usled potrebe postizanja što većeg procenta kolektivnog namirenja u stečajnom postupku ili u slučajevima smanjenja obaveze glavnog dužnika kao posledica usvajanja plana reorganizacije, a da se u svakom slučaju i na obaveze jemca moraju primeniti posledice otvaranja stečajnog postupka prema kojima od dana otvaranja stečaja prestaje da teče kamata. Za ovakvo tumačenje nema utemeljenja u citiranoj odredbi člana 1007. stav 2. ZOO-a i protivno je smislu i cilju navedene odredbe, kojom se teži da u slučaju kada je potraživanje obezbeđeno jemstvom, poverilac bude namiren u celosti od jemca, u situaciji kada zbog pravila stečajnog postupka to nije moguće učiniti od dužnika. Pri tom, bez uticaja je da li se obim namirenja od stečajnog dužnika smanjuje zbog pravila o namirenju stečajnih poverilaca, posledica usvojenog plana reorganizacije ili pravnih posledica otvaranja stečajnog postupka na potraživanje iz člana 85. Zakona o stečaju (kamate), suština je da stečajni dužnik neće ispuniti obavezu u celini, zbog čega je upravo u članu 1007. stav 2. ZOO-a propisano pravilo da smanjenje obaveze glavnog dužniku u stečajnom postupku ne povlači sa sobom i odgovarajuće smanjenje jemčeve obaveze, te jemac odgovara poveriocu za ceo iznos svoje obaveze, što je pravilno primenjeno u konkretnom slučaju.

Kako ne stoje razlozi zbog kojih je revizija izjavljena, kao ni razlozi o kojima revizijski sud vodi računa po službenoj dužnosti, primenom odredbe člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Branko Stanić, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković