U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branka Stanića, predsednika veća, Tatjane Matković Stefanović i Tatjane Miljuš, članova veća, u parnici po tužbi tužioca PHARMANARI DOO Novi Sad, čiji je punomoćnik Petar Jelić, advokat u ..., protiv tuženog UNIHEMKOM DOO Novi Sad u stečaju, čiji je punomoćnik Nataša Trifunović, advokat u ..., radi utvrđenja potraživanja, vrednost predmeta spora 350.175.806,87 dinara, odlučujući o reviziji tužioca, izjavljenoj protiv presude Privrednog apelacionog suda Pž 3996/18 od 23.12.2019. godine, u sednici veća održanoj dana 29.10.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBACUJE SE kao nedozvoljena revizija tužioca izjavljena protiv presude Privrednog apelacionog suda Pž 3996/18 od 23.12.2019. godine u I stavu izreke.

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Privrednog apelacionog suda Pž 3996/18 od 23.12.2019. godine u II stavu izreke, u delu kojim je odbijena žalba tužioca i potvrđena presuda Privrednog suda u Novom Sadu P 1290/17 od 02.04.2018. godine u II stavu izreke, i u III stavu izreke.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Privrednog suda u Novom Sadu P 1290/17 od 02.04.2018. godine stavom prvim izreke, utvrđeno je kao osnovano potraživanje tužioca prema tuženom na ime zakonske zatezne kamate na glavni dug u iznosu od 40.382.380,72 dinara. Stavom drugim izreke, odbijen je tužbeni zahtev da se utvrdi kao osnovano potraživanje tužioca prema tuženom na ime glavnog duga u iznosu od 11.410.440,59 dinara, na ime zakonske zatezne kamate na glavni dug preko dosuđenog iznosa od 40.382.380,72 dinara do traženog iznosa od 44.725.669,04 dinara, na ime obračunatih boniteta u iznosu od 121.387.260,69 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od dana otvaranja stečaja 02.12.2013. godine pa do isplate glavnog duga, i na ime zatezne kamate na ime boniteta iznos od 62.712.996,59 dinara. Stavom trećim izreke, obavezan je tuženi da isplati tužiocu iznos od 857.337,85 dinara na ime troškova parničnog postupka, dok je stavom četvrtim izreke odbijen zahtev za naknadu troškova preko dosuđenog.

Presudom Privrednog apelacionog suda Pž 3996/18 od 23.12.2019. godine u I stavu izreke, preinačena je prvostepena presuda u delu I stava izreke i presuđeno tako što je odbijen tužbeni zahtev da se utvrdi potraživanje tužioca prema tuženom na ime zakonske zatezne kamate na glavni dug u iznosu od 31.045.939,00 dinara. Stavom II izreke, odbijene su kao neosnovane žalbe tužioca i tuženog, i potvrđena prvostepena presuda u stavu II izreke, i delu stava I izreke kojim je utvrđeno potraživanje tužioca prema tuženom na ime zakonske zatezne kamate na glavni dug u iznosu od 9.336.442,43 dinara. Stavom III izreke, preinačena je odluka o troškovima postupka sadržana u III stavu izreke prvostepene presude i odlučeno da svaka stranka snosi svoje troškove.

Protiv pravnosnažne drugostepene presude u stavu I i III i delu II stava izreke kojim je odbijena žalba tužioca i potvrđena prvostepena presuda u II stavu izreke, reviziju je izjavio tužilac, zbog pogrešne primene materijalnog prava. Pozvao se na odredbu člana 404. Zakona o parničnom postupku, u pogledu odluke o troškovima postupka.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao dozvoljenost revizije primenom člana 410. Zakona o parničnom postupku („Sl. glasnik RS“, br.72/11...18/20) i odlučio da revizija tužioca izjavljena protiv odluke iz stava I izreke drugostepene presude nije dozvoljena.

Odlukom iz stava I pobijane presude preinačena je prvostepena presuda u pogledu odluke o kamati na iznos glavnog duga o kome je odlučeno pravnosnažnom presudom, te nema mesta primeni odredbe člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku. Prema odredbi člana 28. stav 1. Zakona o parničnom postupku ako je za utvrđivanje stvarne nadležnosti, prava na izjavljivanje revizije i u drugim slučajevima propisanim u ovom zakonu merodavna vrednost predmeta spora, kao vrednost predmeta spora uzima se samo vrednost glavnog zahteva. Odredbom stava 2. ovog člana zakona propisano je da se kamata, ugovorna kazna i ostala sporedna traženja, kao i troškovi postupka ne uzimaju u obzir ako ne čine glavni zahtev. Kamata može činiti glavni zahtev samo u situaciji kada je glavni dug plaćen, što u ovoj parnici nije slučaj. U konkretnom slučaju, revizijom se pobija odluka o kamati na iznos glavnog duga o kome je u ovom postupku odlučeno pravnosnažnom presudom Privrednog suda u Novom Sadu P 785/14 od 19.06.2017. godine.

Obračunata zakonska zatezna kamata predstavlja sporedno potraživanje pa se prema odredbi člana 28. Zakona o parničnom postupku ne uzima u obzir prilikom ocene prava na izjavljivanje revizije u situaciji kada ne čine glavni zahtev. Iz tih razloga revizija nije dozvoljena. Zato i preinačenje odluke o kamati na iznos glavnog duga nije od uticaja na dozvoljenost revizije.

Iz iznetih razloga, revizija tužioca je u tom delu odbačena kao nedozvoljena na osnovu člana 413. Zakona o parničnom postupku.

Protiv odluke iz stava II izreke drugostepene presude, kojom je odbijena žalba tužioca i potvrđena prvostepena presuda, revizija je dozvoljena po odredbi člana 485. Zakona o parničnom postupku.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u granicama propisanim odredbom člana 408. Zakona o parničnom postupku i odlučio da revizija tužioca u odnosu na odluku u stavu II drugostepene presude, nije osnovana.

Pobijana presuda nije zahvaćena bitnom povredom iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju se u revizijskom postupku pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenim činjenicama, tužilac i tuženi su bilu ugovornom odnosu po osnovu Ugovora o kupoprodaji br. .../... od 26.06.2009. godine, kojim su ugovorili međusobno snabdevanje lekovima i medicinskim sredstvima, kozmetičkim proizvodima, kao i ostalom robom iz svog prodajnog asortimana. Rešenjem Privrednog suda u Novom Sadu St 70/2013 od 02.12.2013. godine otvoren je stečajni postupak nad tuženim. Tužilac je prijavio potraživanje prema tuženom kao stečajnom dužniku u ukupnom iznosu od 406.873.804,53 dinara i to na ime glavnog duga iznos od 240.591.500,15 dinara i na ime obračunate zakonske zatezne kamate iznos od 166.246.304,38 dinara, od 26.06.2009. godine do dana otvaranja stečajnog postupka, kao i kamatu od dana otvaranja stečajnog postupka pa do isplate glavnog duga ako se za to steknu uslovi, po osnovu Ugovora o kupoprodaji br. .../... od 26.06.2009. godine. Navedeno potraživanje je osporeno u celosti zaključkom o listi potraživanja Privrednog suda u Novom Sadu St 70/2013 od 12.05.2014. godine.

Nižestepeni sudovi su odbili tužbeni zahtev da se utvrdi kao osnovano potraživanje tužioca prema tuženom na ime glavnog duga u iznosu od 11.410.440,59 dinara po osnovu jemstva po Ugovora o dugoročnom kreditu br. ... .../... i ... .../... od 19.05.2011. godine, i obračunate zakonske zatezne kamate na navedni u iznosu od 4.343.287,61 dinara. Prema nalaženju sudova navedeno potraživanje nije prijavljeno u stečajnom postupku, niti navedeno potraživanje ima bilo kakvu vezu sa ugovorom o kupoprodaji koji je pravni osnov potraživanja koje je tužilac prijavio u stečajnom postupku koji je otvoren nad tuženim, iz kog razloga ne može biti predmet utvrđenja u ovoj parnici.

U reviziji tužilac ističe suprotno, da je potraživanje za 11.410.440,59 dinara obuhvaćeno prijavom potraživanja tužioca od 16.01.2014. godine u stečajnom postupku nad tuženim, u iznosu glavnog duga, kako su tužilac i tuženi usaglasili salda sa stanjem na dan 31.12.2011. godine i potpisali dokument Usaglašavanje salda- nezavisna konformacija, del. br. ... od 30.12.2012. godine. Taj iznos je tužilac platio u ime tuženog poveriocu UNICREDIT BANK SRBIJA a.d. Beograd, iz Ugovora o dugoročnom kreditu ... .../... i ... .../... . Međutim, takav navod u suštini se tiče utvrđenog činjeničnog stanja o sadržini prijave potraživanja, kojim je utvrđeno da je prijavljeno potraživanje po osnovu Ugovora o kupoprodaji br. .../... od 26.06.2009., i o sadržini zaključka o listi potraživanja, da je osporeno potraživanje po osnovu tog Ugovora, i posledično uslova za raspravljanje u parnici o tužbenom zahtevu iz osnova po kome tužiocu nije osporeno potraživanje, i u tom smislu navod se tiče povrede odredaba parničnog postupka pred prvostepenim sudom, što nisu razlozi za reviziju u smislu člana 407. Zakona o parničnom postupku. Pravilan je zaključak nižestepenih sudova da je neosnovan tužbeni zahtev u iznosu od 11.410.440,59 dinara, po osnovu jemstva po Ugovoru o dugoročnom kreditu br. ... .../... i ... .../..., kao i obračunate kamate na taj iznos, koje potraživanje nije bilo predmet prijave potraživanja u postupku stečaja.

Tužbeni zahtev je odbijen i u delu kojim je tužilac tražio da se utvrdi da je osnovano potraživanje prema tuženom na ime obračunatih boniteta u iznosu od 121.387.260,69 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od dana otvaranja stečajnog postupka 02.12.2013. godine pa do isplate glavnog duga, i na ime zatezne kamate u iznosu od 62.712.996,59 dinara, i to sa razloga što tužilac nije dokazao da je tuženi odobrio bonitet.

Tužilac je u reviziji osporio primenu materijalnog prava. Istakao je da su predmet tužbenog zahteva boniteti iz člana 6. Ugovora o kupoprodaji od 26.06.2009. godine, koji sudovi nisu primenili, već su pogrešno primenili član 7. navedenog ugovora. Tvrdi da nije tražio bonifikaciju iz člana 7. ugovora, nego iz člana 6. ugovora, te da se radi o dodatnim bonitetima vezano za količinu prometovane robe na mesečnom nivou.

Navodi revizije nisu osnovani.

Prema članu 148. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima ugovor stvara parava i obaveze za ugovorne strane.

Suština navoda revizije jeste da su tužilac i tuženi periodično obračunavali pripadajuće bonitete, na osnovu kojih su izdavali knjižna pisma, tako što su iznose boniteta obračunavali zavisno od vrste robe, iznosa i proizvođača prometovanih proizvoda. Boniteti su obračunati i prosleđeni e-mail porukom od strane tuženog tužiocu, u kojoj potvrđuje procente i iznose neodobrenog boniteta. Tuženi je ostao u obavezi da izda knjižno pismo na osnovu obračuna koji je sačinio za prometovanu robu u periodu od 01.01.-31.05.2010. godine za iiznos od 68.426.878,07 dinara i za period od 01.09.-30.11.2010. godine za iznos od 50.753.341,51 dinar. Dalje navodi da tuženi nije faktički tužiocu na ime boniteta odobrio iznos od 121.387.260,69 dinara, po osnovu mesečnog prometovanja robe, ali je iste obračunao i iznos boniteta dostavio tužiocu na kontrolu, tako da je neodobravanje boniteta formalne prirode, iz razloga posebnih okolnosti koje su se dogodile kod tuđenog.

Međutim, kako je utvrđeno, članom 7. Ugovora o kupoprodaji od 26.06.2009. godine parnične stranke su ugovorile da u cilju dobre poslovne saradnje prodavac može odobriti kupcu određeni iznos bonifikacije, koji može realizovati kroz knjižno odobrenje, kupovinu određene opreme ili sponzorstvo. Utvrđeno je od prvostepenog suda na osnovu izvedenog veštačenja, što je drugostepeni sud prihvatio, da obračunati bonusi nisu odobreni od strane tuženog, odnosno za iste nije izdato knjižno zaduženje, niti su proknjiženi u poslovnim knjigama stranka. Kod činjenice da predmetni boniteti nisu odobreni od strane tuženog, odnosno za iste nije izdato knjižno zaduženje, niti su proknjiženi u poslovnim knjigama stranaka, sledi da tužilac nije stekao pravo na navedeni iznos.

Saglasno iznetom, nasuprot navodima revidenta, pravilno su nižestepeni sudovi primenili član 7. ugovora od 26.06.2009. godine kada su odbili tužbeni zahtev za utvrđenje potraživanja na ime obračunatih boniteta u iznosu od 121.387.260,69 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od dana otvaranja stečajnog postupka 02.12.2013. godine pa do isplate glavnog duga i na ime zatezne kamate u iznosu od 62.712.996,59 dinara, imajući u vidu da obračunati boniteti nisu odobreni od strane tuženog u skladu sa navedenim članom ugovora.

Tužilac nije pružio dokaze u prilog svojih navoda da se radi o dodatnim bonitetima na mesečnom nivou iz člana 6. Ugovora. Šta više, prema stanju u spisima predmeta član 6. Ugovora ne uređuje pravo na bonitete, te ne stoje navodi o pogrešnoj primeni ugovora kao materijalnog prava za obligacione odnose stranaka.

Pravilno je odlučio drugostepeni sud kada je odlučio da srazmerno uspehu u sporu svaka stranka snosi svoje troškove postupka u smislu člana 153. stav 2. Zakona o parničnom postupku.

Iz iznetih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odbio reviziju tužioca kao neosnovanu i odlučio kao u izreci ove presude, u drugom stavu, na osnovu člana 414. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća - sudija

Branko Stanić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić