U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branka Stanića, predsednika veća, Tatjane Matković Stefanović i Tatjane Miljuš, članova veća, u parnici tužioca FOCUS FACTOR PLUS DOO Beograd, Ulica Prve pruge broj 43/11, čiji je punomoćnik Dejan Vuković, advokat u ..., protiv tuženog Preduzeća za puteve VALJEVO AD Valjevo, radi isplate duga, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Privrednog apelacionog suda 2Pž 2848/20 od 04.02.2021. godine, u sednici veća održanoj 29. septembra 2021. godine, doneo je

P R E S U D U

Revizija tužioca izjavljena protiv presude Privrednog apelacionog suda 2Pž 2848/20 od 04.02.2021. godine ODBIJA se kao neosnovana.

O b r a z l o ž e nj e

Privredni sud u Valjevu je doneo presudu 2P 159/2019 dana 29.01.2020. godine, kojom je ukinuo rešenje o izvršenju Privrednog suda u Valjevu 1Iv 1885/2012 od 04.10.2012. godine i presudio tako što je odbio tužbeni zahtev da se tuženi obaveže da tužiocu isplati iznos od 36.236.162,58 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 21.09.2012. godine, kao neosnovan i obavezao tužioca da tuženom na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 606.500,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti presude do isplate.

Privredni apelacioni sud je presudom 2Pž 2848/20 od 04.02.2021. godine odbio kao neosnovanu žalbu tužioca i potvrdio presudu Privrednog suda u Valjevu 2P 159/19 od 29.01.2020. godine.

Protiv navedene pravnosnažne drugostepene presude je tužilac izjavio dozvoljenu i blagovremenu reviziju, kojom presudu pobija zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Tuženi je podneo odgovor na reviziju.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu po odredbi člana 408. Zakona o parničnom postupku („Sl. glasnik RS“, br.72/2011...18/2020) i odlučio da revizija tužioca nije osnovana.

Pobijana presuda je doneta bez bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. U reviziji tužilac za bitne povrede odredaba parničnog postupka učinjene pred drugostepenim sudom ističe da su činjenični zaključci drugostepenog suda protivni navodima iz ukidajućeg rešenja Vrhovnog kasacionog suda Prev 139/18 od 03.12.2018. godine. Međutim, takvim navodima ne ukazuje se na bitnu povredu odredaba parničnog postupka u smislu člana 374. stav 1. Zakona o parničnom postupku, jer su u ponovnom postupku pred nižestepenim sudovima raspravljana sva sporna pitanja na koja je ukazao Vrhovni kasacioni sud u svom rešenju, a pri tom, drugostepeni sud je odlučio o žalbi tužioca na osnovu činjeničnog stanja koga je utvrdio prvostepeni sud, te od strane drugostepenog suda nisu mogle biti učinjene povrede odredaba parničnog postupka o teretu dokazivanja, niti o oceni dokaza. Pobijana drugostepena presuda nije zahvaćena ni bitnim povredama odredaba parničnog postupka u smislu člana 374. stav 1. Zakona o parničnom postupku u vezi razloga drugostepene presude. Navodima revizije, s jedne strane, ukazuje se neosnovano na bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. Zakona o parničnom postupku, zbog kojih se revizija ne može izjavljivati prema sadržini odredbe člana 407. Zakona o parničnom postupku. Navodima revizije koji se tiču tereta dokazivanja, ocene dokaza, materijalne istine i sadržine spisa, tužilac ide za pobijanjem pravilnosti utvrđenog činjeničnog stanja, što takođe nije dozvoljeni razlog za reviziju po navedenoj odredbi člana 407. Zakona o parničnom postupku.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju na kome su zasnovane nižestepene presude, u ovoj parnici tužbu je podneo Focus factor DOO Beograd dana 21.09.2012. godine, radi naplate potraživanja iz ugovora o faktoringu broj 2905/08-1 od 29.05.2008. godine kojim je Gradnja AD Ljubovija tom tužiocu prodala i ustupila potraživanje prema tuženom po Drugoj privremenoj situaciji od 31.03.2008. godine. Zatim je na mesto prvobitnog tužioca stupio Finea holding DOO Beograd, jer je njemu preneto potraživanje iz tužbenog zahteva, a zatim je isto potraživanje preneto Focus facstor plus DOO Beograd, koji je sada tužilac. Pomenutim ugovorom o faktoringu je Gradnja AD Ljubovija prodala i prenela na Focus factor DOO Beograd sva postojeća potraživanja prema tuženom, između ostalih i potraživanje na osnovu Druge privremene situacije broj 04274 od 31.03.2008. godine, u iznosu od 25.361.354,27 dinara. Tuženi je obavešten o ustupanju potraživanja 29.05.2008. godine. Iz nalaza i mišljenja veštaka građevinske struke je prvostepeni sud utvrdio da je izvođač Gradnja AD Ljubovija izveo radove na rekonstrukciji puta R 127 i to deonice Gavrilovića most – Gračanica u dužini od L 3,00 km i Mačkov kamen – Ruljevac u dužini od L 1,44 kilometara, da su za te radove izdate Prva privremena situacija i Okončana situacija, međusobno saglasne i overene od strane izvođača i nadzornog organa, a da je izvođač radova u više navrata ispostavljao tuženom drugu privremenu situaciju, na različite iznose, koje sitacije tuženi nije overio. Iz nalaza i mišljenja veštaka grafološke struke je prvostepeni sud utvrdio da se ne može pouzdano tvrditi da je AA, zastupnik tuženog potpisao Drugu privremenu situaciju od 31.03.2008. godine, ali ta mogućnost se ne isključuje. Iz iskaza svedoka BB, koji je bio nadzorni organ u vreme izvođenja radova utvrđeno je da nije njegov potpis na Drugoj privremenoj situaciji. Još je utvrđeno da je ovde tuženi vodio parnični postupak protiv Građevinskog preduzeća Gradnja AD Ljubovija, u kome je utvrđeno da je to građevinsko preduzeće ovde tuženom ispostavilo dve situacije - Prvu privremenu situaciju i Okončanu situaciju na ukupan iznos od 46.047.832,73 dinara i da je Okončana situacija umanjena na iznos od 42.170.197,91 dinar. Tuženom je u postupku stečaja nad Građevinskim preduzećem Gradnja AD Ljubovija priznato potraživanje u iznosu od 11.845.685,68 dinara na ime glavnog duga, i kamata u iznosu od 7.130.359,31 dinar. Iz takvog stanja stvari je prvostepeni sud zaključio da se Druga privremena situacija ne može smatrati validnom. Osim toga, prvostepeni sud je utvrdio da potraživanje koje je predmet tužbenog zahteva i na koje se odnosi ugovor o faktoringu od 29.05.2008. godine - ne postoji. Nižestepeni sudovi su izložili način na koji je prvostepeni sud došao do ovih utvrđenja. Tako, izvođač radova Gradnja AD Ljubovija je ispostavio tuženom Prvu privremenu situaciju 01.08.2007. godine i Okončanu situaciju 28.08.2009. godine, koje su međusobno saglasne, kako je napred navedeno i overene od strane izvođača i nadzornog organa. Samim tim, po Drugoj privremenoj situaciji broj 04-274 od 31.03.2008. godine, koja je ispostavljena na iznos od 25.361.354,27 dinara na ime izvođenja radova na istoj deonici puta, i ne pominje se u Okončanoj situaciji od 28.08.2008. godine, i kod utvrđenja da ne postoji potraživanje po ovom osnovu, potraživanje nije moglo biti predmet ustupanja tužiocu. U ovoj parnici je od strane tužioca Druga privremena situacija, na kojoj tužilac zasniva tužbeni zahtev, dostavljena samo u fotokopiji. Verodostojnost takvog dokaza je tuženi osporio. Kod izloženog stanja stvari, fogokopija Druge privremene situacije ne dokazuje potraživanje iz tužbenog zahteva. Činjenično stanje, kako je napred navedeno, ne može se osporavati revizijom u situaciji kada je drugostepenom presudom potvrđena prvostepena presuda doneta na osnovu činjeničnog stanja utvrđenog od strane prvostepenog suda, jer to ne dozvoljavaju odredbe člana 407. Zakona o parničnom postupku.

Revident se u nameri da ospori utvrđeno činjenično stanje i učini dokazanim potraživanje koje je predmet tužbenog zahteva, poziva na izjavu o priznanju duga, i u vezi sa tim primenu odredbe člana 12. Zakona o obligacionim odnosima koja određuje načelo savesnosti i poštenja, člana 13. istog zakona koja zabranjuje vršenje prava iz obligacionog odnosa protivno cilju zbog koga je ono zakonom ustanovljeno i odredbe člana 18. istog zakona o obavezi ponašanja pažnjom dobrog privrednika, odnosno dobrog domaćina. Radi se o izjavi koju je potpisao direktor tuženog AA po obaveštenju o ustupanju – ugovoru o faktoringu. Tuženi je obavešten obaveštenjem o ustupanju potraživanja od 29.05.2008. godine, i dao izjavu u vezi obaveštenja o ustupanju potraživanja, kojom je potvrdio postojanje potraživanja AD Gradnja prema ovde tuženom, koja je potpisana od strane tadašnjeg direktora tuženog, AA. Nižestepeni sudovi pravilno zaključuju da je, da bi ustupanje potraživanja proizvodilo pravno dejstvo, potrebno da ustupljeno potraživanje postoji, pravilno se pozivajući na pravilo da niko na drugoga ne može preneti više prava nego što sam ima. Isto proizilazi iz odredbe člana 436. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima kojim je propisano da poverilac može ugovorom zaključenim sa trećim preneti na ovoga svoja potraživanja. Dakle, zaključak je da, kada je ugovorom o prenosu potraživanja stupio na mesto poverioca, potrebno da to potraživanje postoji, da bi tužilac kao poverilac mogao od tuženog kao dužnika po odredbi člana 262. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima tražiti njegovo ispunjenje. U postupku je utvrđeno da potraživanje ne postoji, odnosno tužilac nije dokazao postojanje potraživanja čije ostvarenje zahteva tužbenim zahtevom. Izjava tuženog na koju se poziva, po obaveštenju o prenosu potraživanja, kao jednostrana izjava nema dejstvo osnova obligacije. Takva izjava mogla bi proizvoditi dejstvo izjave o priznanju postojanja obaveze, ali ocenom drugih izvedenih dokaza nižestepeni sudovi su utvrdili da potraživanje po tužbenom zahtevu ne postoji. Konkretno, tužilac nije dokazao postojanje potraživanja na ime novčane vrednosti izvedenih građevinskih radova.

Kod takvog stanja stvari neosnovano je potraživanje tužioca po tužbenom zahtevu, te su revizijski navodi neosnovani.

To su razlozi zbog kojih je Vrhovni kasacioni sud odbio reviziju kao neosnovanu, po odredbi člana 414. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća – sudija

Branko Stanić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić