Presudom Privrednog apelacionog suda Pž.br. 1832/20 od 08.10.2020. godine odbijena je kao neosnovana žalba tužioca i potvrđena presuda Privrednog suda u Pančevu P 277/19 od 11.02.2020. godine

Protiv drugostepene presude tužilac preko punomoćnika iz reda advokata je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka, pogrešno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Tuženi drugog reda je odgovorio na reviziju tužioca i predložio da se ista odbije kao neosnovana.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u granicama propisanim odredbom člana 408. Zakona o parničnom posupku („Sl. glasnik RS“ br. 72/11i 55/14) i utvrdio da revizija tužioca nije osnovana.

Predmet tužbenog zahteva je utvrđenje da radnje tužioca, konkretno: pravna radnja propuštanje izjavljivanja žalbe protiv rešenja o predaji Opštinskog suda u Pančevu IPV (I) 524/04 od 25.07.2007. godine, kojom bi se pobijalo i rešenje o dosuđenju; pravna radnja propuštanje izjavljivanja žalbe protiv presude Opštinskog suda u Pančevu P. 1395/07 od 21.12.2007. godine, od strane PDS „Tamiš - hladnjača“ Pančevo; pravna radnja zaključenja sporazuma ustanovljavanja službenosti prolaza, zaključenog dana 10.03.2008. godine, između tužioca i prvotuženika od strane PDS „Tamiš - hladnjača" Pančevo; pravna radnja propuštanja izjavljivanja prigovora protiv zapisnika o izlaganju, sačinjenog pred komisijom za izlaganje na javni uvid podataka premera i katastarskog klasiranja zemljišta i utvrđivanja prava na nepokretnosti za Opštinu Pančevo, broj 951-1072/2009 od 13.04.2010. godine, od strane PDS „Tamiš - hladnjača“ Pančevo, sada stečajnog dužnika, kao i napred navedene odluke, sporazum i zapisnik nemaju dejstva prema stečajnoj masi tužioca, te da se utvrdi da u stečajnu masu tužioca ulazi isključivo pravo vlasništva na zgradi broj 1 - zgrada ostalih industrijskih delatnosti hladnjača sa pripremom, koja se nalazi na kat.parc. .../..., upisana u list nepokretnosti ... KO ... kao i isključivo pravo korišćenja na parceli broj .../... površine 6ha 85a 91m2, upisane u listu nepokretnosti ... KO ..., bez postojanja službenosti prolaza u korist prvotuženika i da se utvrdi da u stečajnu masu PDS „Tamiš - hladnjača“ Pančevo u stečaju ulazi isključivo pravo vlasništvo na nepokretnostima taksativno navedenim u izreci odluke.

Punomoćnik tužioca je podneskom od 30.09.2016. godine uredio tužbeni zahtev, tako što je primarni tužbeni zahtev postavio prema prvotuženom i drugotuženom, a eventualni tužbeni zahtev radi utvrđenja samo prema prvotuženom. Prema utvrđenom činjeničnom stanju, Opštinski sud u Pančevu doneo je presudu broj P 1395/07 od 21.12.2007. godine kojim je usvojio tužbeni zahtev tužioca a u ovom sporu tuženog prvog reda i utvrdio da je Tamiška DOO iz Pančeva (ovde tuženi prvog reda) na osnovu kupovine na javnoj sudskoj dražbi, idealni suvlasnik u visini od 492/9495 dela na nepokretnosti u tom sporu tuženoga a ovde tužioca, izgrađenoj na parceli broj .../... i .../... upisanih na ZK Ul br. ... KO ... (stari premer)a koje su nepokretnosti identične na objektima i parcelom broj .../... upisane u posedovnom listu ... KO ... novi premer, koji suvlasnički deo u prirodi predstavlja mašinsku salu od 385,20 m2, trafostanicu od 56,70 m2 i nosač kondenzatora od 50,80 m2, sve u sastavu objekta označenog kao objekat hladnjače sa pripadajućom srazmernim pravom korišćenja parcela broj .../... i .../... upisanih u ZJ ul broj ... KO ... (stari premer) i parcela ... upisanih u posedovni list ... KO ... (novi premer) a da istovremeno tuženi PDS Hladnjača Pančevo-ovde tužilac, idealni suvlasnik u visini od 9003/9495 dela svih objekata izgrađenih na parcelama .../... i .../... KO Pančevo (stari premer) i parcela broj ... upisane u posedovni list broj ... KO ... (novi premer) sa pripadajućim srazmernim pravom korišćenja istih parcela. Opštinski sud u Pančevu doneo je ovu presudu po tužbi tuženog prvog reda protiv ovde tužioca, jer se tuženi prvog reda kao kupac u postupku izvršenja I.br. 524/04 od 25.07.2007 nije mogao uknjižiti kao suvlasnik navedenih nepokretnosti. Pravni prethodnik tužioca nije se žalio na presudu a prvostepeni sud smatra da nije ni imao osnova da se žali odnosno da bi izjavljivanjem žalbe samo stvorio nove troškove koji su bespredmetni, a sve na štetu poverilaca stečajnog dužnika u stečajnom postupku.

U postupku je dalje utvrđeno da je Sporazumom od 10.03.2008. godine zaključenim između tužioca i tuženog prvog reda ustanovljeno pravo službenosti prolaza za pešake koje počinje od ulazne kapije koja se nalazi prema Skadarskoj ulici u površini od 6,47 m pored postojeće kolske vage i portirnice i ide u pravcu upravne zgrade gde je pre skretanja postojećom saobraćajnicom putem desno širina prolaza 7,17 m. Navedeni Sporazum kao i zapisnik o izlaganju sačinjen je pred Komisijom za izlaganje na uvid podataka premera i katastarskog klasiranja zemljišta i utvrđivanja prava na nepokretnostima za Opštinu Pančevo 951-1072/2009 od 13.04.2010. godine u skladu sa važećim zakonima i u skladu sa gore navedenim rešenjima i presudom.

Prvostepeni sud nalazi da je cilj zaštite uveden odredbama Zakona o stečaju kojom je propisano pobijanje pravnih radnji stečajnog dužnika opozivanje pravnih dejstava radnji dužnika preduzetih sa namerom da oštete ili pogoduju pojedinim poveriocima. U konkretnom slučaju kod ne izjavljivanja žalbe na rešenje o dosuđenju od 10.05.2007. godine, rešenje o predaji od 25.05.2007. godine i presude Opštinskog suda u Pančevu P br. 1395/07 od 21.12.2007. godine, zatim ne izjavljivanju žalbe prilikom zaključenja Sporazuma o ustanovljavanju službenosti prolaza od 10.03.2008. godine i na zapisnik prilikom izlaganja sačinjenog pred Komisijom za izlaganje na javni uvid podataka predmeta i katastarskog klasiranja zemljišta i utvrđivanje prava na nepokretnosti za Opštinu Pančevo broj 951-1072/2009 od 13.04.2010. godine, ne radi se o radnjama propuštanja tužioca kao dužnika sa namerom da se oštete ili pogoduju pojedini poverioci. Sud smatra da isto proizilazi i iz izjave AA, direktora tužioca koji je izjavio da nije postojala namera da se oštete poverioci kao i da su i ostali poverioci podnosili tužbe kako bi se namirili i kako bi kasnije izvršavali presude u izvršnim postupcima. Prvostepeni sud nalazi da tužilac nije dokazao da je na strani stečajnog dužnika postojala namera da se ošteti jedan ili više poverilaca jer je povremeno dolazilo do blokade računa pravnog prethodnika tužioca ali se takođe i nastavljalo sa radom, a da je do blokade računa uglavnom dolazilo zbog izvršnih postupaka koji su vodili poverioci „Tamiš hladnjače“ da bi od 2004. godine se započelo sa prodajom pokretnih stvari, kuhinjskih elemenata, dva viljuškara, a nakon toga prodata je trafo stanica i dva protočna tunela. U postupku pred Osnovnim sudom u Pančevu pod brojem Ipv (I) br. 502/04 izvršena je procena građevinskih objekata i tek na trećoj licitaciji predloženo je da se izvrši prodaja celokupne nepokretnosti ali i da postoji mogućnost prodaje dela objekta, kojom prilikom je prodato 492,7 m2 praznog prostora, odnosno građevinski najlošijeg dela hladnjače Pančevo za iznos od oko šest miliona što je u to vreme bila povoljna cena, pa se na rešenje o dosuđenju pravni prethodnik tužioca nije žalio jer bi stvorio samo dodatne troškove, a što je utvrđeno iz izjave bivšeg zakonskog zastupnika tužioca AA. Zakonski zastupnik AA je u pogledu službenosti prolaza naveo da je nakon prodaje dela hladnjače obaveza „Tamiš hladnjače“ bila da se kupcu obezbedi službenost prolaza, jer prostorije koje su bile predmet prodaje se nalaze na uglu samog građevinskog objekta ili u krugu preduzeća i nema drugog prilaza do ovog dela, zatim je zakonski zastupnik izjavio da prodati delovi nemaju nikakav uticaj na rad ostalog dela hladnjače jer je fizički odvojen zidom od hladnjače. Naveo je i da je zakonski zastupnik tuženog prvog reda BB bila ovlašćena da finansijske izveštaje sačinjene od strane „Tamiš hladnjače“ samo potpiše jer je imala licencu, a tužilac je imao svoje knjigovodstvo, ali niko od zaposlenih u knjigovodstvu nije bio licenciran i nije mogao da potpiše završni račun.

Prvostepeni sud dalje iz iskaza zakonskog zastupnika tuženog prvog reda utvrđuje da je BB zakonski zastupnik tuženog prvog reda na oglasnoj tabli suda videla da je oglašena prodaja nepokretnosti, da se tuženi prvog reda prijavio, licitirao i kupio nepokretnosti, a da nije bila upoznata sa osnovnim sredstvima tužioca i značajem koji su prodati objekti imali za proizvodni proces tužioca. Nakon kupovine dela nepokretnosti tužioca kupljeni delovi nepokretnosti nisu se mogli koristiti bez prava službenosti, pa se zato obratila pravnom prethodniku tužioca radi sporazuma o pravu službenosti. Zakonski zastupnik tužioca prvog reda negirala je da je bila upoznata sa prezaduženošću tužioca kao i sa činjenicom da se kupovinom dela nepokretnosti u izvršnom postupku umanjuje vrednost imovine tužioca i oštećuje poverilac.

Sa svih navedenih razloga prvostepeni sud nalazi da su pravilno i u skladu sa tada važećim zakonom doneta pobijena rešenja i to rešenje o dosuđenju Opšinskog suda u Pančevu IPV (I) 524/04 od 10.05.2007. godine, rešenje o prodaji Opštinskog suda u Pančevu IPV 8I9 524/04 od 25.05.2007. godine, presuda Opštinskog suda u Pančevu P 1395/07 od 21.12.2007. godine, Sporazum o ustanovljenju službenosti prolaza od 10.03.2008. godine i Zapisnik o izlaganju sačinjen pred Komisijom za izlaganje na javni uvid podataka i premera katastarskog klasiranja zemljišta i utvrđenja prava na nepokretnosti za Opštinu Pančevo broj 951-1072/2009 od 13.04.2010. godine. Prvostepeni sud navodi da je prema odredbi člana 123 Zakona o stečaju za pobijanje pravnih radnji neophodno kumulativno ispunjenje propisanih uslova, odnosno da je na strani stečajnog dužnika postojala namera da se ošteti jedan ili više poverilaca i da je saugovarač stečajnog dužnika znao za nameru stečajnog dužnika. Prvostepeni sud nalazi da sama činjenica da je tuženi prvog reda imao saznanje da stečajnom dužniku ovde tužiocu preti nesposobnost plaćanja ne znači automatski da postoji namera stečajnog dužnika da se oštete poverioci. Prvostepeni sud nalazi da je teret dokazivanja bitnih činjenica, a u smislu člana 231. Zakona o parničnom postupku na strani koja tvrdi da ima neko pravo u ovom slučaju tužilac. U toku postupka u konkretnom slučaju u odnosu na propuštanja izjavljivanje žalbe kao i u odnosu na zaključenje Sporazuma tužilac je dokazao da je tuženi prvog reda znao da se račun tužioca nalazi u blokadi ali nije dokazao da je tuženi prvog reda imao saznanje da se tom radnjom stečajnog dužnika oštećuju poverioci jer su sva rešenja i presuda doneti u skladu sa Zakonom i samim tim tužilac nije dokazao da je saugovarač stečajnog dužnika znao za nameru stečajnog dužnika.

Sa navedenih razloga prvostepeni sud odbio je primarni i eventualni tužbeni zahtev tužioca.

Privredni apelacioni sud nalazi da je prvostepeni sud na osnovu utvrđenog činjeničnog stanja pravilno zaključio, da nisu ispunjeni uslovi za pobijanje pravnih radnji tuženog prvog i drugog reda u smislu odredbe člana 123. stav 1. Zakona o stečaju (''Sl.glasnik RS'' br. 104/09, 99/11) i pravilno odbio primarni i eventualni tužbeni zahtev tužioca. Privredni apelacioni sud je odbio žalbu tužioca kao neosnovanu i potvrdio prvostepenu presudu.

Vrhovni kasacioni sud prihvata zaključak drugostepenog suda i nalazi da je pobijana drugostepena odluka doneta pravilnom primenom Zakona o stečaju.

Navodi revizije tužioca se ne mogu prihvatiti kao osnovani. U reviziji tužilac ponavlja navode koje je isticao u žalbenom postupku a koje je drugostepeni sud pravilno ocenio da su neosnovani.

Prema odredbi člana 123. stav 1. Zakona o stečaju, pravni posao odnosno pravna radnja zaključeni, odnosno preduzeti u poslednjih pet godina pre podnošenja predloga za pokretanje stečajnog postupka, ili posle toga, sa namerom oštećenja jednog ili više poverilaca, mogu se pobijati ako je saugovarač stečajnog dužnika znao za nameru stečajnog dužnika. Znanje se pretpostavlja ako je saugovarač stečajnog dužnika znao da stečajnom dužniku preti nesposobnost plaćanja i da se radnjom oštećuju poverioci, kao i ako su pravni posao odnosno pravna radnja, stečajnog dužnika preduzeti bez naknade ili uz neznatnu naknadu.

Tužilac pobija pravne radnje koji se odnose na propuštanje ulaganja pravnog leka protiv rešenja o predaji nepokretnosti, i rešenja o dosuđenju koje je doneto u izvršnom postupku pred Opštinskim sudom u Pančevu IPV (I) 524/04 od 25.07.2007. godine.

U postupku koji je vođen pred Opštinskim sudom u Pančevu pod brojem IPV (I) 524/04 izvršni poverilac je bio drugotuženi, izvršni dužnik je bio pravni prethodnik ovde tužioca, a prvotuženi je kupac dela imovine tužioca u postupku izvršenja koje je sprovedeno prodajom nepokretnosti pravnog prethodnika tužioca.

Revizijski sud nalazi da su pravilno nižestepeni sudovi zaključili da u konkretnom slučaju, deo nepokretne imovine pravnog prethodnika tužioca nije prešao u svojinu tuženog prvog reda na osnovu pravnog posla i njihove saglasnosti, nego na osnovu sprovedenog postupka izvršenja u skladu sa Zakonom o izvršnom postupku a u cilju namirenja potraživanja tuženog drugog reda koji je imao prema tužiocu. U toj situaciji tuženi drugog reda ne može se smatrati saugovaračem pravnog prethodnika stečajnog dužnika, jer je isti poverilac potraživanja koje ostvaruje prema pravnom prethodniku tužioca prinudnim putem, kroz izvršni postupak, pa se ne radi niti o saugovaraču stečajnog dužnika niti je izvršni poverilac mogao imati nameru da ostvarivanjem svojih prava u skladu sa Zakonom o izvršnom postupku namiri svoje potraživanje, oštećuje poverioce stečajnog dužnika, ovde tužioca.

Prema stanju u spisima, mišljenje revizijskog suda je da tužilac nije dokazao, niti učinio verovatnim, da bi pravnom radnjom izjavljivanja žalbe protiv rešenja koja su doneta u navedenom izvršnom postupku, mogao kao dužnik u tom postupku ishodovati povoljnije rešenje i koji bi to razlozi bili na osnovu kojih bi se mogao osloboditi obaveze ili na drugi (za njega povoljniji) način izmiriti obavezu, koju kao izvršni dužnik ima prema poveriocu.

Tuženi prvog reda, nakon prethodno sprovedenog izvršnog postupka, podneo je tužbu Opštinskom sudu u Pančevu sa ciljem da se utvrdi njegovo pravo na kupljenim delovima nepokretnosti, da bi mogao da se uknjiži kao vlasnik nepoketnosti koje je stekao na javnoj sudskoj dražbi. U toj situaciji revizijski sud prihvata zaključak nižestepenih sudova, da nije ni bilo potrebe da tužilac nakon donošenja presude Opštinskog suda u Pančevu P. 1395/07 od 21.12.2007 godine izjavljuje žalbu na presudu, jer se ona u svemu zasnivala upravo na rešenju o izvršenju IPV (I) 524/04 od 25.07.2007 godine.

Nižestepeni sudovi dalje pravilno zaključuju da u odnosu na tuženog prvog reda zaista postoji okolnost da je zakonski zastupnik tuženog prvog reda kao lice koje je na osnovu nesporno utvrđenog činjeničnog stanja potpisivalo finansijske izveštaje tužioca, bilo povezano lice iz člana 125. Zakona o stečaju, ali se ni tuženi prvog reda ne može smatrati saugovaračem stečajnog dužnika. To sa razloga što iz utvrđenog činjeničnog stanja proizilazi da se u postupku izvršenja koji je pokrenut od strane ovde drugotuženog, prvotuženi javio na javni oglas radi prodaje nepokretne imovine pravnog prethodnika tužioca. Oglas je bio javan i na isti se moglo javiti bilo koje pravno lice pored tuženog prvog reda. Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pre prodaje dela nepokretne imovine tužioca jedno ročište za prodaju imovine okončano je neuspešnim pokušajem prodaje, da je potom ponovljen oglas o javnoj prodaji, na kojoj takođe pored tuženog prvog redao mogao da se pojavi bilo koje drugo pravno lice, da je potom prodaja obavljena, ali je ista poništena zbog ne isplaćivanja prodajne cene, da bi po treći put oglas o prodaji bio ponovljen, i nakon trećeg pokušaja prodaje, tuženi prvog reda kupio je delove nepokretne imovine ovde tužioca, pri čemu se na svaku od objavljene tri javne prodaje pored tuženog prvog reda mogao javiti bilo koji drugi kupac, a takođe bilo koji drugi kupac mogao je da se prijavi na oglas o javnoj prodaji i kupiti imovinu odnosno deo imovine pravnog prethodnika ovde tužioca.

Stoga kako pravilno zaključuju nižestepeni sudovi, sve i da je tuženi prvog reda imao saznanja o prezaduženosti pravnog prethodnika tužioca, sve i da je zajedno sa pravnim prethodnikom tužioca imao nameru da se umanji imovina stečajnog dužnika i na taj način oštete poverioci, tuženi prvog reda ne može se smatrati saugovaračem tužioca, nego lice koje se na javnoj prodaji, na koju se mogao javiti bilo koje drugo pravno lice, javilo na oglas o javnoj prodaji, i potom na održanoj licitaciji ponudilo cenu koja je prihvaćena i deo nepokretne imovine tužioca prodat je na javnoj prodaji.

Iz svega navedenog proizilazi da tuženi nisu saugovarači stečajnog dužnika, da je drugotuženi izvršni poverilac koji je svoje potraživanje namirio u postupku izvršenja u skladu sa Zakonom o izvršnom postupku, a da je tuženi prvog reda kupac koji se u skladu sa odredbama Zakonom o izvršnom postupku prijavio na oglas o prodaji imovine, na koji se moglo prijaviti bilo koje drugo pravno lice, a potom kupio imovinu stečajnog dužnika, ne od pravnog prethodnika stečajnog dužnika, nego u postupku prodaje koji je objavljen pred Osnovnim sudom u Pančevu.

Prema svemu izloženom pravilan je zaključak nižestepenih sudova da na strani tuženog prvog reda i tuženog drugog reda ne može se utvrditi postojanje namere za oštećenje poverilaca od stečajnog dužnika, ovde tužioca kao i znanje za postojanje te namere.

Nižestepeni sudovi su utvrdili i zaključili da parnični postupak koji je tuženi prvog reda vodio pred Opštinskim sudom u Pančevu, vođen je da bi tužilac stekao pravnosnažnu presudu i mogao da se uknjiži na imovinu koju je na zakonit način stekao u postupku izvršenja pred Privrednim sudom u Pančevu. Potom je između stranaka potpisan Zapisnik o ustanovljenju prava službenosti kako bi tuženi prvog reda mogao da koristi kupljene nepokretnosti. Presuda koja je doneta od strane Opštinskog suda u Pančevu i Zapisnik o ustanovljenju prava službenosti rezultat su sticanja dela nepokretnosti pravnog prethodnika tužioca od strane tuženog prvog reda u postupku izvršenja koji je sproveden u skladu sa Zakonom o izvršnom postupku, u kome nije bilo namere oštećenja poverilaca i umanjenja imovine stečajnog dužnika ovde tužioca, pa se odredbe člana 123. Zakona o stečaju ne mogu primeniti ni na ove pravne radnje.

U pogledu zahteva da se pobija pravna radnja propuštanja izjavljivanja prigovora protiv Zapisnika o izlaganju sačinjenog pred Komisijom za izlaganje na javni uvid podataka premera i katastarskog klasiranja zemljišta i utvrđivanju prava na nepokretnosti za opštinu Pančevo broj 951-1072/09 od 13.04.2010. godine, iz utvrđenog činjeničnog stanja proizilazi, da su stranke prilikom izlaganja priložili ''kopiju iz APR za Tamišku DOO, presudu P 1395/07 od 22.12.2007. godine, kao i rešenje I br. 204/06 od 09.05.2007. godine. Iz navedenog sledi da je pomenutoj Komisiji predočen zaključak Trgovinskog suda u Pančevu I 204/2007 od 09.05.2007. godine, a da je potom na osnovu rada pomenute Komisije izvršen upis objekta broj 8 i objekta broj 9 na tuženog prvog reda. Prema oceni revizijskog suda nižestepeni sudovi su pravilno zaključili da ni u ovom slučaju se ne može govoriti o raspolaganju stečajnog dužnika imovinom u korist tuženog prvog reda, jer je deo imovine stečajnog dužnika u imovinu tuženog prvog reda prešao u postupku izlaganja imovine, sproveden pred Komisijom za izlaganje na javni uvid podataka premera i katastarskog klasiranja zemljišta i utvrđivanja prava na nepokretnosti za Opštinu Pančevo u skladu sa navedenim rešenjima i presudom. Ako je u tom postupku lice koje je zastupalo tužioca raspolagalo imovinom tužioca izvan ovlašćenja ili obaveza ustanovljenih sudskim odlukama, u tom slučaju je trebalo pobijati te radnje a ne „propuštanje izjavljivanja prigovora“ protiv Zapisnika o izlaganju.

U postupku je utvrđeno da su predmet prodaje 10.05.2007 godine, bili ispražnjeni objekti tužioca, koji su predstavljali zasebne građevinske celine i nisu bili u funkcionalnoj vezi sa objektom tužioca u kome se nalaze rashladne vitrine, tako da nije bilo smetnji da se isti prodaju i predaju kupcu.

Sa svih navedenih razloga Vrhovni kasacioni sud nalazi da su pravilno zaključili nižestepeni sudovi da u konkretnom sporu nisu ispunjeni uslovi za pobijanje pravnih radnji tuženog prvog i drugog reda u smislu odredbi člana 123. stav 1 Zakona o stečaju (''Sl.glasnik RS'' br. 104/09, 99/11) pa je na osnovu procesnih ovlašćenja iz člana 414. Zakona o parničnom postupku, odbio reviziju tužioca kao neonosvanu i odlučio kao u stavu prvom izreke.

Tuženom drugog reda prema oceni revizijskog suda ne pripada pravo na trošak za odgovor na reviziju jer ova vrsta troška nije bila nužna u ovoj pravnoj stvari pa je na osnovu odredbe člana 165. Zakona o parničnom postupku, odlučio kao u stavu drugom izreke presude.

Predsednik veća-sudija

Branko Stanić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić