U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branka Stanića, predsednika veća, Tatjane Miljuš, Tatjane Matković Stefanović, Jasmine Stamenković i Mirjane Andrijašević, članova veća, u parnici po tužbi tužioca Javno preduzeće za obavljanje komunalnih usluga „Poslovni centar Čukarica“ Beograd, koga zastupa Gradsko pravobranilaštvo Grada Beograda, Odeljenje Voždovac, Rakovica i Čukarica, Beograd, protiv tužene AA PR SUR „CHICAGO“ iz Beograda, čiji je punomoćnik Mila Janković, advokat u ..., radi duga, vrednost predmeta spora 627.830,00 dinara, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Privrednog apelacionog suda 4Pž 1670/21 od 19.01.2023. godine, u sednici veća održanoj 14.02.2024. godine, doneo je

P R E S U D U

DOZVOLJAVA SE odlučivanje o posebnoj reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Privrednog apelacionog suda 4Pž 1670/21 od 19.01.2023. godine.

USVAJA SE revizija tužioca, PREINAČUJE SE presuda Privrednog apelacionog suda 4Pž 1670/21 od 19.01.2023. godine, tako što se ODBIJA žalba tuženog kao neosnovana i presuda Privrednog suda u Beogradu P 276/2019 od 01.12.2020. godine POTVRĐUJE u III i V stavu izreke.

O b r a z l o ž e nj e

Privredni sud u Beogradu je doneo presudu 29P 276/2019 dana 01.12.2020. godine, kojom je u I izreke ukinuo rešenje o izvršenju Privrednog suda u Beogradu 4Iiv 7525/18 od 30.10.2018. godine i rešenje o izvršenju Privrednog suda u Beogradu 4Iiv 7527/18 od 30.10.2018. godine, u celini; u II stavu izreke konstatovao da je tužba povučena za glavni dug u iznosu od 105.634,02 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti do isplate; u III stavu izreke delimično usvojio tužbeni zahtev i obavezao tuženu da tužiocu na ime glavnog duga plati iznos od 126.653,72 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 26.10.2018. godine do isplate; u IV stavu izreke delimično odbio tužbeni zahtev tužioca u delu kojim je tražio da sud obaveže tuženu da mu plati na ime glavnog duga iznos od 440.542,84 dinara, sa zakonskom zateznom kamtom počev od 26.10.2018. godine do isplate, kao neosnovan; u V stavu izreke obavezao tuženu da tužiocu plati na ime troškova parničnog postupka iznos od 28.932,67 dinara.

Privredni apelacioni sud je doneo presudu 4Pž 1670/21 dana 19.01.2023. godine, kojom je usvojio žalbu tuženog i preinačio presudu Privrednog suda u Beogradu P 276/2019 od 01.12.2020. godine u stavu III i V izreke tako što je odbio zahtev tužioca da se tužena obaveže da tužiocu plati iznos od 126.653,72 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom na taj iznos počev od 06.10.2018. godine do isplate i obavezao tužica da tuženoj naknadi troškove postupka u iznosu od 160.475,00 dinara.

Protiv navedene drugostepene presude tužilac je izjavio blagovremenu posebnu reviziju, kojom pobija drugostepenu presudu zbog pogrešne primene materijalnog prava, a zbog potrebe za razmatranjem pravnih pitanja od opšteg interesa, pravnih pitanja u interesu ravnopravnosti građana, radi ujednačavanja sudske prakse i novog tumačenja prava.

Tužena je podnela odgovor na reviziju tužioca.

Vrhovni sud je ispitao razloge za posebnu reviziju primenom odredaba člana 404. stav 1. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br.72/2011 ... 10/23 – dr. zakon) kojom je propisano da je revizija izuzetno dozvoljena zbog pogrešne primene materijalnog prava i protiv drugostepene presude koja ne bi mogla da se pobija revizijom, ako je po oceni Vrhovnog suda potrebno da se razmotre pravna pitanja od opšteg interesa ili pravna pitanja u interesu ravnopravnosti građana, radi ujednačavanja sudske prakse, kao i ako je potrebno novo tumačenje prava (posebna revizija) i na osnovu odredaba stava 2. istog člana dozvolio odlučivanje o posebnoj reviziji, radi ujednačavanja sudske prakse.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu po odredbama člana 408. Zakona o parničnom postupku i zaključio da je revizija osnovana.

Presuda je doneta bez bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema činjeničnom stanju utvrđenom od strane prvostepenog suda, na osnovu kog je doneta pobijana drugostepena presuda, Javno preduzeće Poslovni prostor opštine Čukarica, sada Javno preduzeće za obavljanje komunalnih usluga „Poslovni centar Čukarica“ Beograd je do 30.11.2016. godine upravljalo poslovnim prostorima u svojini Republike Srbije, Grada Beograda, Gradske opštine Čukarica, na osnovu Odluke o ustupanju prava korišćenja i upravljanja poslovnim zgradama i prostorijama Opštine Čukarica Javnom preduzeću Poslovni prostor opštine Čukarica od 27.08.1990. godine. Od 01.12.2016. godine posao upravljanja poslovnim prostorima u svojini Republike Srbije prenet je na Gradski sekretarijat za imovinske i pravne poslove Grada Beograda, na osnovu Odluke o načinu postupanja sa nepokretnostima koje su u javnoj svojini Grada Beograda, odnosno na kojima Grad Beograd ima posebna svojinska ovlašćenja. Prihod od davanja u zakup nepokretnosti u javnoj svojini predstavlja javni prihod koji pripada nosiocu nadležnosti, koja sredstva se uplaćuju na javni budžetski račun. Do 30.11.2016. godine tužilac je upravljao zakupljenom nepokretnošću iz Ugovora o zakupu poslovnog prostora broj 1054 od 06.05.2011. godine i iz Ugovora o zakupu poslovnih prostorija broj 371 od 29.01.2015. godine. Te ugovore je tužilac kao zakupodavac zaključio sa tuženim kao zakupcem. Predmet tužbenog zahteva je razlika u zakupnini za mesece septembar, oktobar i novembar 2016. godine po ugovorima, koju tužena nije platila. Ugovorom o zakupu poslovnog prostora broj 1054 od 06.05.2011. godine, u članu 8. zakupnina je utvrđena na osnovu Odluke o utvrđivanju visine zakupnine koju je doneo Upravni odbor Preduzeća, odnosno GO Čukarica, tako da obračunata zakupnina mesečno iznosi 32.240,00 dinara, a korigovaće se u skladu sa odlukama Upravnog odbora, odnosno GO Čukarica, o čemu će zakupac biti obavešten prilikom fakturisanja. Ugovorom o zakupu poslovnih prostorija broj 371 od 29.01.2015. godine, u članu 3. je predviđeno da zakupnina iznosi ukupno 44.128,26 dinara mesečno bez uračunatog iznosa PDV-a koji snosi zakupac, a zakupnina se koriguje na osnovu odluke Nadzornog odbora javnog preduzeća, odnosno GO Čukarica koju odluku zakupodavac dostavlja zakupcu uz prvu fakturu kojom obračunava novoutvrđenu cenu. Tužilac je izdao tuženom račune za zakup poslovnog prostora po Ugovoru broj 1054 za mesec septembar, oktobar i novembar 2016. godine na iznose od po 94.770,00 dinara sa PDV-om, odnosno po 1.518,75 dinara bez PDV-a po m2, a na osnovu Ugovora 371 račune za isti period na iznos od po 129.506,86 dinara sa PDV-om, odnosno po 1.518,75 dinara bez PDV-a po m2. Tužilac je obavestio tuženu kao zakupca, obaveštenjem od 07.09.2016. godine, da je Skupština Grada Beograda donela odluku o načinu postupanja sa nepokretnostima koje su u javnoj svojini Grada Beograda, koja je stupila na snagu 30.06.2016. godine, i kojom je predviđeno da su nadležni organi gradskih opština obavezni da primenjuju odluku kojom Grad Beograd utvrđuje zakupnine za poslovni prostor na kome je nosilac prava javne svojine, odnosno na kome Grad Beograd ima posebna svojinska ovlašćenja i da će se u skladu sa tom odlukom zakupnina fakturisati po cenovniku Grada Beograda. Tuženi je prigovorio tužiocu na račune za avgust 2016. godine osporavajući visinu zakupnine i da se predmet zakupa neosnovano tretira kao u ekstra zoni protivno ugovorenom, a prigovorio je i na opomenu pred utuženje, na visinu potraživanja. Prvostepeni sud je na osnovu nalaza i mišljenja veštaka utvrdio iznos zakupnine po osnovu oba ugovora primenom korigovanih cena u skladu sa odgovarajućim odlukama Grada Beograda za prvu zonu, kako je ugovoreno, a ne za ekstra zonu kako je iskazano u utuženim fakturama i uzeo u obzir već izvršene uplate tužene, pa je zaključio da je tužena u obavezi da tužiocu plati na ime neplaćenog dela zakupnine za mesec septembar, oktobar i novembar 2016. godine po ugovoru broj 1054 od 06.05.2011. godine iznos od 73.615,32 dinara i po ugovoru broj 371 od 29.01.2015. godine iznos od 54.038,40 dinara, ukupno 126.653,72 dinara, te obavezao tuženu da taj iznos plati tužiocu sa zakonskom zateznom kamatom počev od 26.10.2018. godine do isplate, pozivom na odredbe člana 148., 26. i 567. stav 1. i člana 279. stav 3. Zakona o obligacionim odnosima.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu u usvajajućem delu jer je smatrao da je pogrešan zaključak prvostepenog suda da je tužilac aktivno legitimisan da potražuje zakupninu od tužene, na osnovu Odluke o načinu postupanja sa nepokretnostima koje su u javnoj svojini Grada Beograda kojom je, u članu 22. stav 1. propisano da su nadležni organi gradskih opština, među kojima je i Čukarica, obavezni da u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu Odluke obaveste sve zakupce poslovnog prostora na kojima je gradska opština imala pravo upravljanja o preuzimanju upravljanja od strane Grada Beograda, članom 23. kojim je propisano da na Grad Beograd prelaze sva prava i obaveze iz ugovora o zakupu koja su zaključile gradske opštine odnosno javna preduzeća, počev od 01.12.2016. godine, i člana 24. stav 1. kojim je propisano da će započeti sudski sporovi sa zakupcima poslovnih prostorija kojima su upravljale gradske opštine, pokretnuti zbog neizmirene zakupnine biti nastavljeni i okončani bez promene tužioca. Drugostepeni sud zaključuje da je Grad Beograd na osnovu tih odredaba Odluke o načinu postupanja sa nepokretnostima koje su u javnoj svojini Grada Beograda stupio u prava i obaveze tužioca prema tuženom iz Ugovora o zakupu poslovnog prostora broj 1054 i ugovora o zakupu poslovnih prostorija broj 371 i da Grad Beograd aktivno legitimisan da potražuje zakupninu za predmetne poslovne prostorije od tuženog kao saugovarača. Predmetni spor pokrenut je tužbom 20.10. i 26.10.2018. godine, dakle, nije reč o sudskom sporu iz člana 24. stav 1. odluke, koji je pokrenut u vreme stupanja na snagu odluke. Zbog nedostatka aktivne legitimacije na strani tužioca u ovoj parnici, drugostepeni sud je odbio tužbeni zahtev.

Revizijski sud ocenjuje da je pogrešan zaključak drugostepenog suda o nedostatku aktivne legitimacije na strani tužioca. Predmet tužbenog zahteva je neplaćeni deo zakupnina za mesece septembar, oktobar i novembar 2016. godine. Odlukom o načinu postupanja sa nepokretnostima koje su u javnoj svojini Grada Beograda, odnosno na kojima grad Beograd ima posebna svojinska ovlašćenja („Sl. list Grada Beograda“ br. 63/2016, 50/2018, 26/2019, 52/2019 i 23/2023 – autentično tumačenje) predviđeno je u članu 22. stav 1. da su nadležni organi gradskih opština, među kojima je i Čukarica, obavezni da u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ove odluke obaveste sve zakupce poslovnog prostora na kojima je gradska opština imala pravo upravljanja, o preuzimanju upravljanja na poslovnom prostoru od strane Grada Beograda. U članu 23. određeno je da na Grad Beograd prelaze sva prava i obaveze iz ugovora o zakupu koje su zaključile gradske opštine, odnosno javna preduzeća ili druge organizacione jedinice osnovane od strane gradskih opština iz člana 22. stav 1. ove odluke, ukoliko su u saglasnosti sa zakonom i propisima Grada Beograda, počev od 01.12.2016. godine. Autentičnim tumačenjem odredaba člana 23. stav 1. Odluke, citiranu odredbu treba razumeti tako da na Grad Beograd prelaze sva prava i obaveze iz važećih ugovora o zakupu koje su nastale posle 01.12.2016. godine. Nadalje, odredbom člana 24. stav 1. Odluke, započeti sudski sporovi sa zakupcima poslovnih prostorija kojima su upravljale gradske opštine iz člana 22. stav 1. ove odluke, pokrenuti zbog neizmirene zakupnine, biće nastavljeni i okončani bez promene tužioca. Prema autentičnom tumačenju, ovu odredbu treba razumeti tako da aktivnu legitimaciju tužioca u postupcima zbog neizmirene zakupnine Grad Beograd može imati samo za zakupnine koje su nastale kao obaveza zakupaca nakon 01.12.2016. godine, a za neizmirene zakupnine do 01.12.2016. godine aktivnu legitimaciju tužica ima isključivo lice sa kojim je zakupac do tog datuma bio u ugovornom odnosu.

Prema takvoj odredbi odluke, nema sumnje u aktivnu legitimaciju ovde tužioca za predmetna potraživanja na ime zakupnine za septembar, oktobar i novembar 2016. godine, po ugovorima o zakupu koje je tuženi kao zakupac zaključio sa tužiocem kao zakupodavcem.

Na osnovu iznetog, pravilno je prvostepeni sud obavezao tuženu da tužiocu plati neisplaćeni deo zakupnina, pravilno obračunatih u skladu sa ugovorima zaključenim među parničnim strankama, kao zakupac zakupodavcu, sa zakonskom zateznom kamatom od utuženja do isplate, pravilnom primenom odredaba Zakona o obligacionim odnosima, člana 583. stav 1. i člana 279 stav 3.

Iz tih razloga je usvojena revizija tužioca, preinačena drugostepena presuda tako što je odbijena žalba tužene i potvrđena prvostepena presuda u usvajajućem delu, primenom odredbe člana 416. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća – sudija

Branko Stanić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić