Odlučujući o žalbi tužioca Privredni apelacioni sud je doneo presudu 11Pž 385/22 dana 10.02.2022. godine kojom je odbio kao neosnovanu žalbu tužioca i potvrdio presudu Privrednog suda u Beogradu 29P 12292/11 od 01.10.2021. godine u žalbom pobijanom stavu I, II, III i V izreke prvostepene presude.

Protiv navedene drugostepene presude je tužilac podneo dozvoljenu i blagovremenu reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. Zakona o parničnom postupku učinjene pred drugostepenim sudom i zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Tuženi Init DOO Beograd je podneo odgovor na reviziju tužioca.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu po odredbama člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/2011 ... 18/2020) i zaključio da je revizija neosnovana.

Pobijana presuda je doneta bez bitnih povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, te bez bitne povrede odredaba parničnog postupka na koju u reviziji ukazuje tužilac, iz člana 374. stav 1. u vezi člana 7. i 8. Zakona o parničnom postupku. Prema razlozima drugostepene presude, drugostepeni sud je presudu zasnovao na činjeničnom stanju koga je utvrdio prvostepeni sud, na osnovu ocene dokaza od strane prvostepenog suda. Stoga ne stoji navod revizije da je kao bitna povreda odredaba parničnog postupka pred drugostepenim sudom mogla biti učinjena povreda iz člana 371. stav 1. u vezi člana 7. i 8. Zakona o parničnom postupku.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju na kome je zasnovana pobijana presuda, Ugovor o osnivanju društva sa ograničenom odgovornošću Preduzeća Init je 09.03.2001. godine zaključen između osnivača, ovde tužioca i GVS CO DOO Beograd, sa predviđenim osnivačkim ulozima tužioca i GVS CO DOO Beograd. Osnivački ulog GVS CO DOO Beograd se sastojao od nenovčanog uloga u vidu razvojnog centra za softversku podršku javnog, digitalnog i komunikacionog sistema „Srce TC-011“ i trenažnog centra za obuku razvojnih inženjera, i novčanog udela. Init DOO Beograd je upisano u registar privrednih subjekata 09.03.2001. godine a osnivači su ovde tužilac sa udelom od 34,34% i GVS CO DOO Beograd sa udelom od 65,66%. Dalje je utvrđeno da je 29.11.2004. godine u registar upisana podela GVS CO DOO Beograd na tri nova preduzeća: 1. Ancela DOO Beograd, 2. GVS KO DOO Beograd i 3. Tekos DOO Beograd. Upisana je GG kao osnivač Ancela DOO Beograd, AA kao osnivač Tekos DOO Beograd, a BB i VV kao osnivači GVS KO DOO Beograd. Podelom preduzeća je izvršena i podela osnivačkih prava i kapitala na tri dela, tako da je ukupan kapital GVS CO DOO Beograd na dan podele 31.12.2003. godine podeljen tako da je preduzeću Ancela pripao iznos od 52.470.652,00 dinara koji se sastoji od poslovne zgrade, 100.000 dolara u dinarskoj protivvrednosti i 500.000 dolara koji će biti preneti u periodu od 2006. do 2010. godine, preduzeću Tekos je pripao iznos od 5.000 dolara i pravo besplatnog korišćenja 1.600 m2 prostora u poslovnoj zgradi u Beogradu na Bul. kralja Aleksandra 403, udeo 50% u preduzeću USTK DOO Ukrajina, pravo licence i proizvodnje digitalne telefonske centrale „Srce TC 011“ iz sitema za napajanje S 300. Preduzeću za istraživanje, razvoj, proizvodnju i inženjering GVS KO pripao je 1. udeo od 74% u imovini preduzeća za istraživanje, razvoj i proizvodnju telekomunikacione opreme Init DOO Beograd, 2. udeo od 69% imovine preduzeća nacionalne industrije, telekomunikacije NIT DOO Niš, 3. pravo licence u proizvodnji digitalne telefonske centrale „Srce TC-011“ iz sistema za napajanje S 300, 4. sva oprema, sitni inventar po spisku, 5. novčani iznos od 5.000 dolara. Pored podeljene imovine koja pripada tom preduzeću, ono ima pravo da trajno besplatno koristi 1000 m2 poslovnog prostora u poslovnoj zgradi preduzeća INIT u Beogradu Bul. kralja Aleksandra 403. Preduzeće GVS KO je preuzelo obavezu da u navedenom periodu prenese na preduzeća iznos od 500.000 dolara. Preduzeće Tekos je prestalo da postoji tokom 2012. godine. Utvrđeno je da ne postoji istovetnost uloga koji je unet u INIT i treće lice, ovde neparničara EI NIT.

Prvostepeni sud je zaključio da je neosnovan tužbeni zahtev za isključenje GVS KO jer je još uvek kao osnivač u registru privrednih društava upisan GVS SO, a ne drugotuženi GVS KO. Zbog toga prvostepeni sud nalazi i da je neosnovan i tužbeni zahtev kojim tužilac traži da se utvrdi da je tužilac jedini osnivač i vlasnik prvotuženog.

Drugostepeni sud smatra da je odluka prvostepenog suda pravilna, ali iz drugih razloga. Privredno društvo GVS SO prestalo je da postoji 2004. godine kada je brisano iz sudskog registra kao pravno lice, ali je usled pasivnosti prvotuženog ostalo upisano kao njegov osnivač. Između tuženog GVS KO i tužioca nesporno je ko su trenutni vlasnici društva, bez obzira na stanje koje je upisano u knjigu udela ili u sudski registar, i to zaključuje iz okolnosti da sam tužilac u tužbi iz 2006. godine ukazuje da je GVS KO vršio funkciju člana društva počev od 2004. godine. Smatra se po odredbi člana 120. stav 2. Zakona o privrednim društvima da je član društva upisan u knjigu udela danom prijave za registraciju, bez obzira na to kada je registracija stvarno izvršena. Drugostepeni sud zaključuje da zbog ponašanja prvotuženog, da suprotno odredbi člana 33. stav 1. tačka 1. Zakona o postupku za upis u sudski registar („Službeni list SRJ“ br. 80/94, „Službeni glasnik RS“ br 55/04 – dr zakon) nije podneo prijavu za registraciju, tužilac nije dužan da snosi štetne posledice, i da treba razrešiti spor nastao između tužioca i GVS KO.

Međutim, drugostepeni sud svakako smatra da se nisu stekli uslovi iz člana 179. stav 2. i 3. Zakona o privrednim društvima za isključenje većinskog člana društva od strane manjinskog člana društva. Jedan razlog za isključenje GVS KO, kao (neregistrovanog) člana prvotuženog, po tužiocu jeste u tome što GVS SO nije uneo ugovoreni osnivački ulog, odnosno uneo je ulog koji ima beznačajnu vrednost, što drugostepeni sud smatra da nije od uticaja, zato što su podaci o ulogu upisani u javni registar i obavezuju, a tužilac u propisanim rokovima nije tražio poništaj upisa.

Drugi razlog za isključenje drugostepeni sud smatra nedokazanim, a to je da je namerno prouzrokovana šteta prvotuženom i tužiocu kao suosnivaču zaključenjem štetnih ugovora po prvotuženog. Ovo zato što je tužilac kao osnivački ulog uneo nepokretnost čiju vrednost je uvećalo sada nepostojeće pravno lice GVS SO izvođenjem radova do 2003. godine i po tom osnovu preneto je pravo na besplatno korišćenje 1000 m2 poslovnog prostora drugotuženom GVS KO, pravnom sledbeniku privrednog duštva GVS SO. Tužilac nije dokazao da je tržišna vrednost sporne zakupnine iznosila upravo onoliko koliko je tražio tužbenim zahtevom, niti je dokazao odnos ulaganja i tražene zakupnine. Uz to, drugostepeni sud smatra da se ponašanje drugotuženog i njegovog pravnog prethodnika ne može kvalifikovati kao namera ili gruba nepažnja.

Konačno, drugostepeni sud smatra da tužbeni zahtev nije osnovan i zbog toga što je eventualna šteta naneta prvotuženom, privrednom društvu Init, a ne tužiocu, koji je tužbu podneo u svoje ime i za svoj račun, a ne za račun privrednog društva prvotuženog.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju od strane prvostepenog suda iz podataka sadržanih na internet stranici Agencije za privredne registre – registar privrednih subjekata, prvotuženi je upisan sa datumom osnivanja 09.03.2001. godine a njegovi osnivači su ovde tužilac sa udelom od 34,34% i GVS SO DOO Beograd sa udelom od 65,66%. Utvrđeno je da je GVS SO DOO Beograd prestalo da postoji brisanjem iz registra 29.11.2004. godine kada je upisana njegova podela na tri nova preduzeća među kojima i GVS KO DOO Beograd, ovde drugotuženi. Tvrdnja je tužioca da drugotuženi vrši funkciju osnivača prvotuženog umesto upisanog GVS SO DOO koje je privredno društvo prestalo da postoji još 2004. godine.

Prema odredbama materijalnog prava po kojima treba razrešiti sporni odnos, Zakona o privrednim društvima („Službeni glasnik RS“ br. 125/2004) po kojima je podneta tužba, 11.12.2006. godine, članu društva sa ograničenom odgovornošću to svojstvo prestaje, između ostalog isključenjem u skladu sa sudskom odlukom (član 176. stav 1. tačka 6.). U situaciji kad je tuženi čije se isključenje traži pravni sledbenik upisanog člana društva, a u parnici je obuhvaćen i drugi postojeći pravni sledbenik društva, stoji pasivna legitimacija drugotuženog u odnosu na postavljeni zahtev, iako nije upisan u registar privrednih subjekata sa svojstvom člana. Nisu ispunjeni uslovi za isključenje drugotuženog kao člana društva iz odredbe člana 179. stav 1. Zakona o privrednim društva u smislu da nije ispunio obavezu svog pravnog prethodnika na unošenja uloga određenu osnivačkim aktom. Navodi su revidenta da je osnivačkim aktom netačno i previsoko procenjen osnivački ulog, što bi moglo biti od značaja jedino za pravnu valjanost osnivačkog akta, i ništavost registracije osnivanja, što nije predmet ove parnice, a nije osnov za isključenje člana. Isto se odnosi i na dokapitalizaciju, odnosno registraciju povećanja osnivačkog udela u privredno društvo – prvotuženog. Revident navodi da je taj upis poništen. Međutim, to nije od značaja kao osnov za isključenje člana prvotuženog društva, ovde drugotuženog u smislu odredaba člana 179. stav 1. i 2. Zakona o privrednim društvima.

Nije dokazana zloupotreba osnivačkih prava, nelojalna i nedozvoljena konkurencija, niti postupanje drugotuženog u sukobu interesa, a navodi revizije u tom pravcu su paušalni. Nisu od značaja revizijski navodi koji se tiču statusne promene GVS SO DOO na osnovu akata tog privrednog društva, jer se ne mogu staviti na teret novonastalom privrednom društvu.

Tužilac ističe da je protiv njega doneta presuda o obavezama na ime kojih je prinudnim putem naplaćen iznos od 100.000 USD, te dalje, da je utvđen njegov dug prema prvotuženom nastao u vezi prodaje softvera, ali da novac od prodaje nije otišao prvotuženom, i da je pretrpeo štetu usled opisanih postupaka tuženih. Takođe, navodi da su tuženi, fizička lica koji su ovlašćena lica GVS SO DOO i prvotuženog zloupotrebili privredna društva i sa imovinom tih privrednih društava raspolagali kao sopstvenom, čime su stvorili osnov za sopstvenu odgovornost za nastalu štetu. Sa druge strane, novčani tužbeni zahtev postavio je u visini zakupnine za nepokretnosti koje je uneo na ime osnivačkog uloga prvotuženom, koje je koristio GVS SO DOO, a zatim Tekos DOO i GVS KO DOO bez naknade. Pravilno je drugostepeni sud zaključio da bi tako opredeljena šteta bila po prvotuženog, a ne po tužioca, te je novčani tužbeni zahtev neosnovan, kao i revizijski navodi.

Prema iznetom je revizija odbijena, kao neosnovana, primenom odredbe člana 414. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća – sudija

Branko Stanić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić