.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
R1 41/2023
04.05.2023. godina
Beograd
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića predsednika veća, Branke Dražić i Dragane Boljević članova veća, u parnici tužioca „AIK Banka“ a.d. Beograd protiv tužene AA iz ..., čiji je punomoćnik Jovana Panić Stanisavljević advokat iz ..., radi duga, rešavajući sukob mesne nadležnosti između Osnovnog suda u Šapcu i Trećeg osnovnog suda u Beogradu, na sednici održanoj 04.05.2023. godine, doneo je
R E Š E NJ E
Za suđenje u ovom sporu mesno je nadležan Prvi osnovni sud u Beogradu.
O b r a z l o ž e nj e
Treći osnovni sud u Beogradu, uz dopis od 17.01.2023. godine, dostavio je spise tog suda P 7806/22, Vrhovnom sudu radi rešavanja sukoba mesne nadležnosti sa Osnovnim sudom u Šapcu.
Rešavajući nastali sukob mesne nadležnosti, na osnovu čl. 32. stav 2. Zakona o uređenju sudova („Službeni glasnik RS“ br. 10/23) i 22. stav 1. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br.72/11, 49/13–US, 74/13–US, 55/14, 87/18, 18/20, 10/23, u daljem tekstu: ZPP), Vrhovni sud je našao da je za suđenje u ovom sporu mesno nadležan Prvi osnovni sud u Beogradu.
Prema stanju u spisima, izvršni poverilac „Alpha bank“, pravni prethodnik tužioca podneo je 09.03.2012. godine Osnovnom sudu u Šapcu predlog za donošenje rešenja na osnovu verodostojne isprave u kome je predloženo i da se, ukoliko dužnik podnese prigovor na rešenje o izvršenju, spis dostavi Prvom osnovnom sudu u Beogradu i uz koji je priložen ugovor o potrošačkom kreditu zaključen između parničnih stranaka 29.08.2008. godine, čijim članom 15 je za slučaj spora ugovorena nadležnost suda u Beogradu. Osnovni sud u Šapcu je doneo rešenje o izvršenju na osnovu verodostojne isprave Iv 1353/12 od 20.03.2012. godine kojim je izvršni dužnik obavezan na isplatu iznosa od 674.659,60 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 24.01.2012. godine do isplate i troškova izvršnog postupka od 36.046,00 dinara i odredio izvršenje popisom, procenom i prodajom pokretnih stvari dužnika. Po prigovoru izvršnog dužnika od 14.09.2022. godine, kojim je istaknut i prigovor mesne nenadležnosti, stavljeno je van snage pomenuto rešenje u delu u kom je određeno izvršenje, ukinute su sve sprovedene radnje, određeno da se postupak nastavlja kao povodom prigovora protiv platnog naloga, a predmet dostavljen parničnom odeljenju istog suda. Osnovni sud u Šapcu oglasio se mesno nenadležnim rešenjem P 482/22 od 25.10.2022. godine i spise dostavio Trećem osnovnom sudu u Beogradu, imajući u vidu sporazum stranaka iz ugovora o kreditu. Treći osnovni sud u Beogradu nije prihvatio nadležnost i, uz dopis P 7806/22 od 17.01.2023. godine, dostavio spis Vrhovnom sudu radi rešavanja sukoba nadležnosti s obzirom da je sedište tužioca, kao i prebivalište tužene (na šta i tužena ukazuje prigovorom mesne nenadležnosti) na području Prvog osnovnog suda u Beogradu.
Zakonom o izvršenju i obezbeđenju („Službeni glasnik RS“, br. 31/11, 99/11 - dr. zakon, 109/13 - US, 55/14 i 139/14, u daljem tekstu: ZIO), čije se odredbe primenjuju u konkretnom slučaju na osnovu člana 545. važećeg istoimenog zakona („Službeni glasnik RS“, br. 106/15, 106/16 -autentično tumačenje, 113/17 - autentično tumačenje, 54/19, 9/20 - autentično tumačenje, 10/23 - drugi zakon) propisano je da je sud nadležan za određivanje izvršenja ili obezbeđenja sud na čijem području izvršni dužnik ima prebivalište ili boravište, odnosno sedište, ako ovim zakonom nije drugačije određeno (član 3. stav 3); da će sud, ako izvršni dužnik učini verovatnim navode iz prigovora kojim rešenje pobija u delu u kom je obavezan da namiri potraživanje, staviti van snage rešenje o izvršenju u delu u kome je određeno izvršenje i odrediti da se postupak nastavlja kao povodom prigovora protiv platnog naloga (član 49. stav 4); kao i da se u postupku izvršenja i obezbeđenja shodno primenjuju odredbe Zakona o parničnom postupku, ako ovim ili drugim zakonom nije drugačije određeno (član 10).
Zakonom o parničnom postupku je propisano da tuženi može da istakne prigovor mesne nenadležnosti samo u prigovoru protiv platnog naloga (član 462. stav 2); da se tužba podnosi sudu koji je opšte mesno nadležan, ako zakonom nije drugačije propisano (član 38); da je za suđenje opšte mesno nadležan sud na čijem području tuženi ima prebivalište (član 39. stav 1); i da stranke mogu da se sporazumeju, ako zakonom nije propisana isključiva mesna nadležnost nekog suda, da im u prvom stepenu sudi sud koji nije mesno nadležan, pod uslovom da je taj sud stvarno nadležan, da je sporazum sastavljen u pisanom obliku i da se odnosi na određeni spor ili više sporova, koji svi proističu iz određenog pravnog odnosa (član 65. st. 1. i 3).
Iz navedenog prozlazi, da kada za određene vrste sporova odredbama Zakona o parničnom postupku nije predviđena isključiva mesna nadležnost kao u konkretnom slučaju, a stranke su ugovorile mesnu nadležnost nekog suda, tužilac vrši izbor između suda koji je mesno nadležan prema odredbama ZPP i suda čija je nadležnost ugovorena.
U konkretnom slučaju, osnov spora je isplata dugovanog te za ovu vrstu spora nije propisana isključiva mesna nadležnost. Tužilac, ranije izvršni poverilac, pozvao se na ugovorenu mesnu nadležnost suda u Beogradu za slučaj spora i ispravu o sporazumu priložio uz predlog za izvršenje, a tužena je istakla prigovor mesne nenadležnosti s pozivom na pravilo o opštoj mesnoj nadležnosti..
S obzirom da je i prebivalište tužene na teritoriji Beograda (opština Vračar) i da je sporazumom o mesnoj nadležnosti ugovorena nadležnost suda u Beogradu, to je Prvi osnovni sud u Beogradu nadležan za suđenje u ovom sporu, pa je doneta odluka kao u izreci, primenom člana 22. stav 1. ZPP.
Predsednik veća – sudija
Branislav Bosiljković, s.r.
Za tačnost otpravka
Zamenik upravitelja pisarnice
Milanka Ranković
