U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Predraga Trifunovića, predsednika veća, Jelene Borovac i Zvezdane Lutovac, članova veća, u parnici tužilje S.M. iz N.B., čiji je punomoćnik Z.S., advokat u B., protiv tuženog B.M. iz N.B., čiji je punomoćnik od revizije M.Đ., advokat u N.B. i po protivtužbi B.M. protiv S.M., radi zaštite od nasilja u porodici, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu broj Gž2 375/15 od 17.07.2015. godine, u sednici veća 21.01.2016. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tuženog izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu broj Gž2 375/15 od 17.07.2015. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Trećeg osnovnog suda u Beogradu broj P2 1004/2013 od 16.04.2015. godine je delimično usvojen tužbeni zahtev tužilje S.M., pa je određena mera zaštite od nasilja u porodici tako što se zabranjuje B.M. uznemiravanje tužilje lično, telefonom i pismeno. Delimično je usvojen tužbeni zahtev tuženog B.M., pa je određena mera zaštite od nasilja u porodici tako što je naloženo useljenje B.M. u stan koji se nalazi u N.B. u ulici … broj …, što se zabranjuje S.M. uznemiravanje B.M. lično, telefonom i pismeno. Određeno je da će zaštitna mera od nasilja u porodici trajati godinu dana ili dok se određene mere ne ukinu pre isteka vremena njihovog trajanja počev od prijema prepisa presude pod pretnjom prinudnog izvršenja. Žalba izjavljena protiv mera zaštite od nasilja u porodici ne zadržava njihovo izvršenje. Petim stavom izreke je odbijen tužbeni zahtev S.M. u delu u kome je tražila da se odredi mera zaštite od nasilja u porodici kojima će se naložiti tuženom da se iseli iz stana koji se nalazi u N.B. u ulici ... broj …, što će se zabraniti tuženom približavanje tužilji na udaljenosti manjoj od 50 metara kao i pristup u prostor oko mesta stanovanja tužilje u opisanom stanu na udaljenosti manjoj od 50 metara. Šestim stavom izreke je odbijen tužbeni zahtev tuženog u delu kojim je tražio da se odredi mera zaštite od nasilja u porodici kojima će se naložiti tužilji da se iseli iz stana, zabraniti tužilji približavanje tuženom na udaljenosti manjoj od 50 metara, kao i pristup u prostor oko mesta stanovanja tuženog koji se nalazi u predmetnom stanu na udaljenosti manjoj od 50 metara. Sedmim stavom izreke je odbijen predlog S.M. da se odredi privremena mera kojom će se naložiti iseljenje B.M. iz opisanog stana i približavanje tužilji na udaljenosti manjoj od 50 metara, a osmim stavom izreke je odbijen predlog B.M. kojim je tražio da se odredi privremena mera kojom će se naložiti iseljenje S.M. iz opisanog stana, zabrana pristupu njemu i stanu na udaljenosti manjoj od 50 metara. Devetim stavom izreke je određeno da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Apelacioni sud u Beogradu presudom broj Gž2 375/15 od 17.07.2015. godine, potvrdio je presudu Trećeg osnovnog suda u Beogradu u prvom stavu izreke, u delu drugog stava izreke kojim je zabranjeno tužilji S.M. uznemiravanje tuženog B.M. lično, telefonom i pismeno, stavu trećem, četvrtom, šestom, sedmom, osmom i devetom izreke i u ovom delu žalbe tužilje S.M. i tuženog B.M. se odbijaju kao neosnovane. Drugim stavom izreke preinačena je naznačena presuda Trećeg osnovnog suda u Beogradu u preostalom delu drugog stava izreke, tako što se odbija zahtev tuženog B.M. da se odredi mera zaštite od nasilja u porodici i naloži useljenje B.M. u opisani stan kao neosnovan i u stavu petom izreke, tako što se određuje mera zaštite od nasilja u porodici, pa se nalaže tuženom B.M. da se iseli iz predmetnog stana, zabranjuje mu se približavanje tužilji S.M. na udaljenosti manjoj od 50 metara, kao i pristup oko mesta njenog stanovanja koji se nalazi u N.B., u ulici … broj … na udaljenosti manjoj od 50 metara.

Protiv naznačene presude apelacionog suda, tuženi je izjavio blagovremenu reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/2011 i 55/2014), pa je ocenio da revizija tuženog nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju se u revizijskom postupku pazi po službenoj dužnosti, a ni bitna povreda na koju se poziva tuženi iz člana 374. stav 1. u vezi sa članom 8. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju parnične stranke su bile u braku od 1983. godine do 23.01.2013. godine kada su se razvele. Iz braka imaju zajedničku punoletnu ćerku, zaposlenu i svi troje žive u stanu u N.B., u ulici ... broj …. Tužilja je penzioner sa mesečnim primanjima od oko 36.000,00 dinara, a tuženi je vojni penzioner sa penzijom od oko 60.000,00 dinara mesečno. Stan u kome stanuju je otkupljen za vreme trajanja braka. Nasilje prema tužilji traje dugo i pretežno je bilo psihičke prirode, a intenzitet se pojačao sredinom 2012. godine kada je tuženi i fizički napao tužilju, pa je intervenisala policija 14.06.2012. godine i protiv njega je pokrenut istražni postupak zbog sumnje da je izvršio krivično delo nasilje u porodici. Uzrok ponašanja tuženog je alkohol, jer u trenucima alkoholisanosti postaje nasilan, a često pije. Između stranaka postoje dugogodišnji poremećeni odnosi, tuženi ima rigidan, zahtevan i netolerantan stav u odnosu na suprugu i ćerku, favorizuje svoj materijalni doprinos porodici. Od juna meseca 2012. godine tuženi ozbiljno ugrožava telesni integritet, duševni mir i spokojstvo tužilje, pa se ona nekoliko puta obraćala policiji, a poslednji put je to učinila 16.07.2012. godine. Centar za socijalni rad je ocenio da međusobna komunikacija parničnih stranaka odstupa od standarda normalnog ophođenja, postoji visoki rizik po bezbednost tužilje jer postoji potencijalna opasnost od ponavljanja ponašanja tuženog kojim je ugrožen njen telesni, duševni integritet. Povratak tuženog u stan nosi rizik od ponovljenog nasilja jer je posle iseljenja iz stana po privremenoj meri koja je doneta u ovoj parnici 30.05.2013. godine tuženi dodatno ogorčen i još nižeg praga tolerancije. Strah tužilje je opravdan, a jedino rešenje konfliktnog odnosa stranaka je deoba njihove zajedničke imovine i razdvajanje. Od donošenja privremene mere tuženi ne živi u zajedničkom stanu već u konačištu (Dom na Z.). Ova privremena mera je ukinuta, međutim tužena se protivi i ne dozvoljava tuženom useljenje u stan smatrajući da je on nasilan. Tuženi je rođen …godine, ima zdravstvenih problema sa povećanim nivoom šećera u krvi i prostatom, a često konzumira alkohol. Tužilja je rođena ... godine.

Na osnovu ovako utvrđenih činjenica, apelacioni sud je zaključio da su u kontinuitetu prisutni disfunkcionalni odnosi stranaka, zbog čega je policija intervenisala više puta i ocenio je pravilnim zaključak prvostepenog suda da oba bivša supružnika vrše pre svega psihičko nasilje suprotne strane, a tuženi i fizičko nasilje nad tužiljom, da ponašanje bivših supružnika odstupa od standarda uobičajenog ophođenja i komuniciranja sa članom porodice, pa je primenom člana 197. Porodičnog zakona određena mera zabrane daljeg međusobnog uznemiravanja stranaka lično, telefonom i pismeno u skladu sa članom 198. Porodičnog zakona.

I po oceni Vrhovnog kasacionog suda je izrečena zaštitna mera zabrane približavanja tuženog tužilji na udaljenosti manjoj od 50 metara, kao i približavanje tuženog stanu u kojem tužilja stanuje na udaljenosti manjoj od 50 metara, adekvatna okolnostima konkretnog slučaja, a pre svega stepenu i obliku ispoljenog nasilja tuženog prema tužilji.

Primenom člana 198. Porodičnog zakona protiv tuženog je izrečena i mera zaštite od nasilja u porodici na osnovu člana 198. stav 2. tačka 1. izdavanjem naloga za iseljenje iz porodičnog stana bez obzira na pravo svojine, odnosno zakupa nepokretnosti. Iz spisa proizilazi da su parnične stranka pokrenule parnicu koja još nije pravnosnažno okončana radi rešenja imovinskih odnosa na stanu koji je otkupljen za vreme trajanja njihovog braka. Suprotno revizijskoj tvrdnji tuženog ova odluka nije osnov oduzimanja stana – vlasništva tuženog. Mera iseljenja tuženog je opravdana jer je utvrđeno da on konzumira alkohol, da je pod dejstvom alkohola agresivan, da je i fizički napadao tužilju, zbog čega je više puta pozivana policija, a protiv njega se vodi i istražni postupak. Centar za socijalni rad je ocenio da postoji visoki rizik po bezbednost tužilje, jer postoji potencijalna opasnost od ponavljanja tuženikog ponašanja kojim je ugrozio njen telesni i duševni integritet. I po oceni Vrhovnog kasacionog suda jedino rešenje konfliktnog odnosa stranaka je razdvajanje i deoba zajedničke imovine, te razrešenje njihovih međusobnih nesuglasica. Prema članu 198. stav 3. mera zaštite od nasilja u porodici može trajati najviše godinu dana. Ovo vreme je dovoljno da stranke razreše imovinske odnose i izvrše deobu imovine, te otklone buduće susrete i konfliktne situacije. Izrečena mera iseljenjem iz stana ni na koji način ne prejudicira niti utiče na utvrđenja suvlasničkih odnosa parničnih stranaka na predmetnom stanu. Budući da su lični odnosi parničnih stranaka duboko narušeni, jedini način zaštite je ograničavanje tih odnosa, koje se može postići zabranom uznemiravanja, približavanja i razdvajanjem njihovog stanovanja.

Vrhovni kasacioni sud je ocenio da revizija tuženog nije osnovana, pa je odlučio kao u izreci na osnovu člana 414. stav 1. ZPP.

Predsednik veća - sudija

Predrag Trifunović,s.r.