U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud u veću sastavljenom od sudija: Jasminke Stanojević, predsednika veća, Biserke Živanović i Vesne Popović, članova veća, u parnici tužilaca AA, BB i VV, svi iz ..., čiji je zajednički punomoćnik Jadranka Đelić, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije – Ministarstvo odbrane, Vojno građevinski centar „Beograd“, koju zastupa Vojno pravobranilaštvo, radi isplate, odlučujući o reviziji tužilaca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž. 4471/20 od 16.09.2020. godine, u sednici od 15.04.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilaca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 4471/20 od 16.09.2020. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Beogradu P 2421/17 od 29.01.2020. godine, stavom prvim izreke, tužena je obavezana da tužiocima na ime naknade troškova materijala i izgradnje oduzetih vodenice, kanala i ribnjaka na kp ... KO ... isplati 5.509.518,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od presuđenja do isplate; na ime zemljanih radova potrebnih za izgradnju … 603.400,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 20.06.2018. godine do isplate; na ime izgubljene dobiti zbog nemogućnosti korišćenja i obrađivanja zemljišta upisanog u list nepokretnosti br ... KO ... za period od 26.11.2011. godine do 04.01.2018. godine ukupno 789.385,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 05.01.2018. godine do isplate; na ime izgubljene dobiti zbog nemogućnosti rada oduzete vodenice za period od 26.11.2011. godine do 03.10.2019. godine iznos od 261.225,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 03.10.2019. godine do isplate. Stavom drugim izreke tužena je obavezana da tužiocima naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 832.732,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti odluke do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 4471/20 od 16.09.2020. godine, stavom prvim izreke, preinačena je prvostepena presuda u stavu prvom izreke tako što je odbijen u celosti tužbeni zahtev tužilaca kao neosnovan. Stavom drugim izreke preinačeno je rešenje o troškovima postupka sadržano u stavu drugom izreke prvostepene presude, tako što je tužena obavezana da tužiocima naknadi parnične troškove u iznosu od 382.500,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti odluke do isplate. Stavom trećim izreke tužioci su obavezani da tuženoj naknade troškove drugostepenog postupka u iznosu od 60.000,00 dinara.

Protiv drugostepene presude, tužioci su blagovremeno izjavili reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešno inepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu čl. 408. i 403. stav 2. tačka 2. važećeg Zakona o parničnom postupku - ZPP i utvrdio da revizija tužilaca nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom se određeno ne ukazuje na bitne povrede postupka koje predstavljaju revizijski razlog, u smislu člana 407. stav 1. tačka 3. ZPP.

Prema činjeničnom stanju utvrđenom na raspravi pred drugostepenim sudom, tužioci su u listu nepokretnosti pr ... KO ... upisani kao suvlasnici sa po 1/3 idealnih delova kp ..., ..., ..., ... i ... sa jednom zgradom, koje su stekli nasleđem iza pokojnog oca po osnovu ostavinskog rešenja Osnovnog suda u Kruševcu O. 241/09 od 13.01.2010. godine. Tokom 1999. godine, tužena je izvršila faktičku eksproprijaciju navedenih nepokretnosti, zbog potrebe izgradnje objekata za smeštaj jedinica Vojske Jugoslavije, pa su nepokretnosti tužilaca proglašene nepokretnostima od javnog interesa radi sprovođenja postupka eksproprijacije. Po osnovu pravnosnažne presude od 19.10.2015. godine, tužioci su na ime faktičke eksproprijacije navedenih nepokretnosti obeštećeni iznosom od 1.589.857,91 dinara. Ukupna površina ovih katastarskih parcela je iznosila 21.78 ari. Prema nalazu veštaka za oblast poljoprivrede, navedene katastarske parcele se nalaze uz Vitošku reku, zbog čega je zemljište dobrog kvaliteta, bez obzira što se u katastru vodilo kao zemljište IV i V klase, i na njemu je bilo moguće uzgajanje povrća. Prema kopiji plana, u vreme zauzeća zemljišta u martu 1999. godine, na jednoj od navedenih parcela postojala je vodenica, koja je prema iskazima tužilaca bila u funkciji do marta 1999. godine, kada je porušena. Prema nalazu i mišljenju veštaka, nije moguće utvrditi tržišnu vrednost vodenice, s obzirom da nedostaju podaci o godini izgradnje …, održavanja i korišćenje istog i procenu količine ugrađenog kamena. Iz nalaza veštaka za oblast građevinarstva takođe proizilazi da nema parametara za utvrđivanje tržišne vrednosti vodenice i kanala. Izvedeno je takođe veštačenje od strane veštaka poljoprivredne struke na okolnost izgubljene dobiti na spornim parcelama na ime proizvodnje povrća i izgubljene dobiti za rad vodenice. Iz dopisa Ministarstva odbrane utvrđeno je da je na oduzetim katastarskim parcelama formirana vojna baza „Borance“, na kojim nepokretnostima nije bilo dugogodišnjih zasada niti objekata koji bi bili u funkciji.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, iz navedenog činjeničnog stanja, koje je pravilno utvrđeno pobijanom presudom, proizilazi da je u drugostepenoj presudi pravilno primenjeno materijalno pravo kada je prvostepena presuda preinačena i tužbeni zahtev tužilaca u celosti odbijen kao neosnovan.

Tužioci tokom postupka nisu dokazali da su zbog radnji tužene bili sprečeni da sporne parcele obrađuju u povrtarske svrhe, niti da su predmetne katastarske parcele služile za uzgajanje povrtarskih kultura, pa nisu bili ispunjeni uslovi da se tužena obaveže da im naknadi izmaklu korist, u smislu člana 189. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima. Kada je u pitanju naknada troškova materijala i izgradnje vodenice i jaza, tužioci nisu pružili podatke kada je izgrađena vodenica i jaz, od kog materijala je vodenica bila sagrađena, te koliko je dugo korišćena, a iz pisanih dokaza, odnosno dopisa Ministarstva odbrane je utvrđeno da na oduzetim nepokretnostima nije bilo dugogodišnjih zasada niti objekata koji su bili u funkciji. Pravilan je zaključak drugostepenog suda da tužioci u smislu člana 223. ZPP nisu dokazali stanje u kome se vodenica nalazila u vreme faktičke eksproprijacije, kako u građevinskom tako i u namenskom smislu, niti su dokazali da je jaz korišćen za ribnjak, te da im pripada izgubljena dobit na ime nekorišćenja vodenice. S obzirom na navedeno, nije bilo mesta ni usvajanju tužbenog zahteva za uređenje terena u cilju gradnje nove vodenice, formiranja jaza i uspostavljanja novog ribnjaka, u smislu člana 185. stav 1. ZOO.

Suprotno je revizijskim navodima, na tužiocima je bio teret dokazivanja u kom stanju su se nalazili vodenica i jaz u vreme faktičke eksproprijacije, te da im pripada naknada na ime izgubljene dobiti zbog nemogućnosti korišćenja i obrađivanja spornih katastarskih parcela, jer se radi o nepokretnostima koje su faktički eksproprisane, za koje su tužioci dobili naknadu. U takvoj činjeničnoj i pravnoj situaciji, visina naknade se nije mogla utvrditi i dosuditi prema nalazu veštaka urađenom na bazi troškova potrebnih za dovođenje vodenice u stanje kako bi ona izgledala kada je sagrađena i kako bi bila u funkciji uz izvođenje zemljanih radova u tom smislu, jer to ne predstavlja i tržišnu vrednost te nepokretnosti, u smislu člana 42. Zakona o eksproprijaciji.

Iz navedenih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci, na osnovu čl. 414. stav 1. ZPP.

Predsednik veća-sudija

Jasminka Stanojević, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić