U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Subić, predsednika veća, Zorana Hadžića i Mirjane Andrijašević, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Vladan Živković, advokat iz ..., protiv tuženog BB iz ..., sada nepoznatog prebivališta i boravišta, koga zastupa privremeni zastupnik Ninoslav Andrejić, advokat iz ..., radi utvrđenja, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 3455/22 od 09.12.2022. godine, u sednici održanoj 22.08.2024. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 3455/22 od 09.12.2022. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Beogradu P 13338/18 od 15.03.2022. godine, odbijen je tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila da se utvrdi da je ona po osnovu usmenog i izvršenog ugovora o kupoprodaji nepokretnosti i to kuće broj .., u ulici ... na katastarskoj parceli broj .. KO ..., kao i same katastarske parcele broj .. KO ..., te neprekidne savesne i zakonite državine vlasnik i držalac kuće broj .. u ulici ... na katastarskoj parceli broj .. KO ..., kao i same katastarske parcele .. KO ..., što je tuženi dužan priznati i trpeti da se tužilja na osnovu ove presude upiše kao vlasnik na predmetnoj nepokretnosti u katastru nepokretnosti Republičkog geodetskog zavoda, kao neosnovan (stav prvi izreke). Odbijen je eventualni tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila da se utvrdi da je na osnovu neprekidne savesne i zakonite državine nepokretnosti u periodu dužem od 20 godina i to kuće broj .., u ulici ... na katastarskoj parceli broj .. KO ..., kao i same katastarske parcele broj .. KO ... vlasnik i držalac kuće broj .. u ulici ... na katastarskoj parceli broj .. KO ..., kao i same katastarske parcele .. KO ..., što je tuženi dužan priznati i trpeti da se tužilja na osnovu ove presude upiše kao vlasnik na predmetnoj nepokretnosti u katastru nepokretnosti Republičkog geodetskog zavoda, kao neosnovan (stav drugi izreke). Odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka (stav treći izreke).

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 3455/22 od 09.12.2022. godine, odbijena je, kao neosnovana, žalba tužilje i potvrđena presuda Višeg suda u Beogradu P 13338/18 od 15.03.2022. godine.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju, zbog bitne povrede postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu, primenom odredbe člana 408. Zakona parničnom postupku („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 72/11 ... 10/23) i utvrdio da je revizija tužilje neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, u listu nepokretnosti broj .. KO ..., kao vlasnik katastarske parcele broj .. upisana je Republika Srbija, sa oblikom državne svojine sa udelom 1/1 i BB, ovde tuženi, kao nosilac prava korišćenja sa 1/1, da se na katastarskoj parceli nalazi porodična stambena zgrada ... broj .., na kojoj je kao nosilac prava privatne svojine upisan tuženi, da je pod rednim brojem 2 upisana porodična stambena zgrada u ulici ... i da je kao nosilac prava svojine sa udelom 1/1 upisan tuženi koji je upisan i kao nosilac privatne svojine na pomoćnoj zgradi. Dana 25.03.1978. godine tužilja AA1, sada AA, je kao nosilac stanarskog prava sa VV u ime BB, kao davaoca stana na korišćenje, zaključila ugovor o korišćenju na neodređeno vreme, stana u zgradi koja se nalazi u Beogradu ulici ... broj .. u prizemlju koji ima ukupnu stambenu površinu 59 m2, za čije korišćenje je nosilac stanarskog prava obavezan da od 1978. godine plaća stanarinu u određenom mesečnom iznosu. Tužilja od zaključenja ovog ugovora koristi nepokretnost u ... broj .. .

Na osnovu ovih činjenica, prvostepeni sud je zaključio da tužilja kuću u ... broj .. na katastarskoj parceli .. KO ... i samu parcelu ne koristi kao savesni držalac, jer je za njeno korišćenje zaključila ugovor o korišćenju stana, zbog čega je morala znati da stan koristi, kao nosilac stanarskog prava, a ne kao vlasnik stana.

Drugostepeni sud je smatrao da je prvostepeni sud na pravilno i potpuno utvrđeno činjenično stanje, pravilno primenio materijalno pravo.

Po stanovištu Vrhovnog suda, polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja pravilno je odbijen primarni tužbeni zahtev tužilje da se utvrdi da je ona po osnovu usmenog i izvršnog ugovora o kupoprodaji nepokretnosti i to kuće broj .., u ulici ... na katastarskoj parceli broj .. KO ..., kao i same katastarske parcele broj .. KO ..., te neprekidne savesne i zakonite državine vlasnik i držalac kuće broj .. u ulici ... na katastarskoj parceli broj .. KO ..., kao i same katastarske parcele .. KO ..., što je tuženi dužan priznati i trpeti da se tužilja na osnovu ove presude upiše kao vlasnik na predmetnoj nepokretnosti u katastru nepokretnosti Republičkog geodetskog zavoda, kao neosnovan. Zahtev tužilje za utvrđenje prava svojine po pravnom osnovu usmenog i izvršenog ugovora o kupoprodaji, nije osnovan jer je odredbom člana 10. Zakona o prometu nepokretnosti („Službeni list SFRJ“ broj 15/74...14/77) propisano da ugovor na osnovu koga se prenosi pravo korišćenja ili pravo svojine na nepokretnosti mora biti sačinjen u pismenom obliku, a potpisi ugovarača overeni kod suda. Ugovor koji nije zaključen u smislu stava 1. ovog člana ne proizvodi pravno dejstvo ukoliko zakonom nije drugačije određeno. Naime, tužilja ne može steći pravo svojine iz ništavog pravnog posla, usmenog ugovora o kupoprodaji, pa čak i kada je izvršen u celosti .

Pravilno je odbijen, nasuprot navodima revidenta, i eventualni tužbeni zahtev tužilje da se utvrdi da je stekla pravo svojine na opisanoj nepokretnosti, po pravnom osnovu održaja. Pri činjeničnom utvrđenju da tužilja drži predmetnu nepokretnost na osnovu pisanog ugovora o korišćenju stana, sa tvrdnjom da ga drži na osnovu ništavog, usmenog ugovora o kuporodaji, bez dokaza da je platila kupoprodajnu cenu, ukazuju da tužilja nema savesnu državinu, koja je neophodna za sticanje prava svojine održajem.

Na osnovu odredbe člana 28. stav 4. Zakona o osnovama svojinsko pravnih odnosa savestan držalac nepokretne stvari, na koju drugi ima pravo svojine, stiče pravo svojine na tu stvar protekom 20 godina, a na osnovu člana 72. stav 2. tog Zakona državina je savesna ako držalac ne zna ili ne može znati da stvar koju drži nije njegova. Na osnovu ovih odredaba sticanje svojine održajem uslovljeno je savesnošću držaoca. Argumenti revidenta da nisu mogli da zaključe pisani ugovor o kupoprodaji, jer nije bio dozvoljen promet zemljišta, u suprotnosti su sa odredbom člana 8. stav 2. tada važećeg Zakona o prometu nepokretnosti, da otuđenjem zgrade na kojoj postoji pravo svojine, a koja se nalazi na zemljištu u drušvenoj svojini stiče se pravo korišćenja na zemljištu dok zgrada na njemu postoji kao i na zemljištu koje služi za njenu redovnu upotrebu. Neosnovani su navodi revidenta, da je tužilja savesna, jer je dokazala da je plaćala porez na imovinu, jer porez na imovinu plaća i držalac kada nosilac prava svojine nije poznat određen.

Iz svega iznetog odlučeno je kao u izreci na osnovu odredbe člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća – sudija

Vesna Subić, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković