U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Jelice Bojanić Kerkez, predsednika veća, Vesne Stanković i Radoslave Mađarov, članova veća, u parnici tužioca Saveza samostalnih sindikata Beograda, sa sedištem u Beogradu, čiji je punomoćnik Željko Ristić, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije, koju zastupa zakonski zastupnik Državno pravobranilaštvo, Beograd, radi utvrđenja, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 7450/20 od 29.12.2022. godine, u sednici veća održanoj dana 18.10.2023. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 7450/20 od 29.12.2022. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 7450/20 od 29.12.2022. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tužioca i potvrđena presuda Višeg suda u Beogradu P 1903/15 od 07.10.2020. godine, kojom je odbijen tužbeni zahtev da se utvrdi da tužilac na osnovu izgradnje ima pravo svojine na 1/5 idealnih delova zgrade poslovnih usluga broj 2 u ulici ... broj .. u Beogradu, postojećoj na katastarskoj parceli ..., upisanoj u listu nepokretnosti broj .. KO Voždovac, kao i prava korišćenja pripadajućeg zemljišta na kat. parc. br. .. KO Voždovac, upisano u list nepokretnosti broj .. KO Voždovac, što je tužena Republika Srbija dužna da prizna i trpi; da sud tužiocu dozvoli da na osnovu ove presude u javnim knjigama upiše svoje pravo svojine na 1/5 idealnih delova zgrade poslovnih usluga broj 2 u ulici ... broj .. u Beogradu, postojećoj na kat. parc. .., upisanoj u listu nepokretnosti broj .. KO Voždovac, kao i pravo korišćenja pripadajućeg zemljišta na kat. parc. br. .. KO Voždovac, upisano u listu nepokretnosti broj .. KO Voždovac; te tužilac obavezan da tuženoj nadoknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 129.750,00 dinara. Odbijen je kao neosnovan zahtev tužioca za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni sud je utvrdio da je revizija dozvoljena po odredbi člana 403. stav 3. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 10/23), pošto je vrednost predmeta spora u ovoj parnici 6.000.000,00 dinara, koji iznos prema srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan podnošenja tužbe 23.11.2015. godine predstavlja protivvrednost 49.846,30 evra. Naime, prema sadržini spisa od tužioca je naplaćena sudska taksa na prvostepenu presudu u iznosu od 78.800,00 dinara, pa iz Tarifnih brojeva 1 i 2 Taksene tarife, sadržanih u Zakonu o sudskim taksama („Službeni glasnik RS“ br. 28/94 ... 95/2018), proizilazi da je u toj fazi postupka sud utvrdio da je vrednost predmeta spora 6.000.000,00 dinara. Stoga, propust tužioca da tužbom označi vrednost predmeta spora po odredbi člana 33. stav 2. ZPP, odnosno propust suda da vrednost predmeta spora utvrdi u ranijoj fazi postupka u skladu sa odredbom člana 31. stav 1. ZPP, ne utiču na dozvoljenost revizije.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. ZPP, Vrhovni sud je ocenio da revizija nije osnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Tužilac u reviziji ne navodi druge povrede odredaba postupka, koje su predviđene kao revizijski razlog po članu 407. stav 1. tačke 2. i 3. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, odlukom Skupštine Opštine Voždovac od 16.07.1990. godine preneta je bez naknade nepokretnost u društvenoj svojini na Opštinsku konferenciju SSRN Voždovac na 2/5 idealnih delova, Opštinski komitet Saveza komunista Voždovac na 2/5 idealnih delova i Veće Saveza samostalnih sindikata Voždovac na 1/5 idealnih delova. Tužilac je pravni sledbenik Mesnog sindikalnog veća Beograda, Gradskog sindikalnog veća, Gradskog veća Saveza sindikata Beograda, Veća Saveza sindikata Beograda i Organizacije samostalnih sindikata Beograda, a na predmetnoj nepokretnosti - kući u zemljišnoj knjizi bio je upisan kao suvlasnik zemljišnoknjižnog tela 2 na 1/5 idealnih delova. Nakon formiranja jedinstvene evidencije nepokretnosti kod Republičkog geodetskog zavoda, Službe za katastar nepokretnosti, na predmetnoj nepokretnosti – kući suvlasnik 1/5 idealnog dela je tužena Republika Srbija, na kom delu je tužilac upisan kao korisnik, suvlasnik preostale 4/5 idealnih delova je Socijalistička partija Srbije, dok je zemljište upisano kao javna svojina Grada Beograda.

Sa polazištem na navedene činjenice, nižestepeni sudovi odbijaju tužbeni zahtev kao neosnovan primenom odredbi člana 211. ZPP, pošto na osnovu odredbi članova 80. i 81. Zakona o udruženjima tužbom mora biti obuhvaćen kao nužni suparničar i Grad Beograd, kao nosilac javne svojine na zemljištu na kojem je kuća sagrađena.

Vrhovni sud prihvata stanovište nižestepenih sudova da su u predmetnoj parnici za utvrđenje stvarnih prava na nepokretnostima na tuženoj strani morala biti obuhvaćena sva lica koja su u javnim knjigama upisana kao nosioci stvarnih prava, te da se sporni odnos nije mogao raspraviti bez učešća Grada Beograda, kao nosioca javne svojine na izgrađenom građevinskom zemljištu.

Izneto stanovište uslovljeno je pravnom prirodom prava svojine, kao najšireg prava na stvari, koje sadrži pravo korišćenja, pribiranja plodova i raspolaganja, pri čemu odluku opredeljuju činjenični navodi tužbe po kojima tužilac pretenduje na svojinu po pravnom osnovu gradnje, odnosno finansiranja gradnje sopstvenim sredstvima u smislu odredbi članova 80. i 81. Zakona o udruženjima („Službeni glasnik RS“ br. 51/09...44/18).

Odredbom člana 80. navedenog zakona, nepokretnosti u društvenoj svojini na kojima pravo korišćenja imaju društvene organizacije, udruženja ili oblici povezivanja udruženja (savezi) sa sedištem na teritoriji Republike Srbije (u daljem tekstu: društvene organizacije), danom stupanja na snagu ovog zakona postaju sredstva u državnoj svojini na kojima pravo korišćenja ima jedinica lokalne samouprave na čijoj se teritoriji nepokretnosti nalaze.

Članom 81. zakona propisano je da nepokretnosti u društvenoj svojini na kojima su društvene organizacije do dana stupanja na snagu ovog zakona imale pravo korišćenja prelaze u svojinu, odnosno susvojinu ovih društvenih organizacija, srazmerno udelu kojim su društvene organizacije učestvovale u finansiranju ovih nepokretnosti sopstvenim sredstvima ostvarenim od dobrovoljnih članarina, poklona, donacija, legata i na drugi zakonom dozvoljeni način (stav 1.). Sopstvenim sredstvima iz stava 1. ovog člana ne smatraju se sredstva ostvarena po osnovu vršenja javnih ovlašćenja ili druga sredstva ostvarena iz budžeta društveno političkih zajednica (stav 2.). Svojinska prava iz stava 1. ovog člana utvrđuju se u postupku pred nadležnim sudom (stav 3.).

Tužilac u ovom sporu zahteva utvrđenje i upis stvarnih prava u javnoj evidenciji nepokretnosti, kako na izgrađenom objektu, tako i na građevinskom zemljištu na kome je objekat sagrađen, koje nepokretnosti predstavljaju jedinstveni predmet prava svojine, pa je stoga osim Republike Srbije, koja je upisana kao vlasnik spornog dela objekta, tužbom morao biti obuhvaćen i Grad Beograd, kao titular javne svojine na zemljištu na kome je objekat sagrađen.

Iz iznetih razloga, ostaju bez značaja revizijski navodi vezani za upis stvarnih prava do uspostavljanja jedinstvene evidencije nepokretnosti kod Republičkog geodetskog zavoda, Službe za katastar nepokretnosti, pošto se sporni odnos mora raspraviti prema aktuelnom stvarnopravnom režimu na nepokretnostima.

Iz iznetih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Jelica Bojanić Kerkez,s.r.

Za tačnost otpravka

upravitelj pisarnice

Marina Antonić