.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev 10949/2023
18.10.2023. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Jelice Bojanić Kerkez, predsednika veća, Vesne Stanković, Radoslave Mađarov, Branke Dražić i Dragane Boljević, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Srđan Aleksić, advokat iz ..., protiv tuženog Republičkog fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje iz Beograda, čiji je punomoćnik Jelena Bosanac, advokat iz ..., radi naknade štete, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Višeg suda u Novom Pazaru Gž 412/22 od 24.10.2022. godine, u sednici veća održanoj 18.10.2023. godine, doneo je
P R E S U D U
DOZVOLJAVA SE odlučivanje o posebnoj reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Višeg suda u Novom Pazaru Gž 412/22 od 24.10.2022. godine.
PREINAČUJU SE presuda Višeg suda u Novom Pazaru Gž 412/22 od 24.10.2022. godine i presuda Osnovnog suda u Novom Pazaru P 1637/21 od 18.01.2022. godine u stavovima prvom i trećem izreke, tako što se ODBIJA tužbeni zahtev kojim je traženo da se obaveže tuženi da tužilji na ime naknade štete u vidu manje isplaćenog mesečnog iznosa pripadajuće penzije usled umanjenja zbog dostave na kućnu adresu za period od jula 2016. godine zaključno sa oktobrom 2018. godine, isplati iznos od 13.526,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom i to: na iznos od 234,52 dinara za drugi deo avgusta 2016. godine počev od 30.09.2016. godine, na iznos od 234,52 dinara za prvi deo septembra 2016. godine počev od 16.10.2016. godine, na iznos od 234,52 dinara za drugi deo septembra 2016. godine počev od 29.10.2016. godine, na iznos od 234,52 dinara za prvi deo oktobra 2016. godine počev od 12.11.2016. godine, na iznos od 234,52 dinara za drugi deo oktobra 2016. godine počev od 28.11.2016. godine, na iznos od 234,52 dinara za drugi deo novembra 2016. godine počev od 26.12.2016. godine, na iznos od 234,52 dinara za prvi deo decembra 2016. godine počev od 15.01.2017. godine, na iznos od 234,52 dinara za drugi deo decembra 2016. godine počev od 27.01.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za prvi deo januara 2017. godine počev od 13.02.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za drugi deo januara 2017. godine počev od 27.02.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za prvi deo februara 2017. godine počev od 15.03.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za drugi deo februara 2017. godine počev od 28.03.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za prvi deo marta 2017. godine počev od 15.04.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za drugi deo marta 2017. godine počev od 30.04.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za prvi deo aprila 2017. godine počev od 11.05.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za drugi deo aprila 2017. godine počev od 27.05.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za prvi deo maja 2017. godine počev od 13.06.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za drugi deo maja 2017. godine počev od 27.06.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za prvi deo juna 2017. godine počev od 14.07.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za drugi deo juna 2017. godine počev od 28.07.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za prvi deo jula 2017. godine počev od 12.08.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za drugi deo jula 2017. godine počev od 28.09.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za prvi deo avgusta 2017. godine počev od 16.09.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za drugi deo avgusta 2017. godine počev od 16.09.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za prvi deo septembra 2017. godine počev od 14.10.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za drugi deo septembra 2017. godine počev od 28.10.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za prvi deo oktobra 2017. godine počev od 13.11.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za drugi deo oktobra 2017. godine, počev od 28.11.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za prvi deo novembra 2017. godine počev od 16.11.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za drugi deo novembra 2017. godine počev od 29.11.2017. godine, na iznos od 238,04 dinara za prvi deo decembra 2017. godine počev od 13.01.2018. godine, na iznos od 238,04 dinara za drugi deo decembra 2017. godine počev od 26.01.2018. godine, na iznos od 249,94 dinara za prvi deo januara 2018. godine počev od 16.02.2018. godine, na iznos od 249,94 dinara za drugi deo januara 2018. godine počev od 30.01.2018. godine, na iznos od 249,94 dinara za prvi deo februara 2018. godine počev od 10.03.2018. godine, na iznos od 249,94 dinara za drugi deo februara 2018. godine počev od 26.03.2018. godine, na iznos od 249,94 dinara za prvi deo marta 2018. godine počev od 15.03.2018. godine, na iznos od 249,94 dinara za drugi deo marta 2018. godine počev od 28.03.2018. godine, na iznos od 249,94 dinara za prvi deo aprila 2018. godine počev od 18.04.2018. godine, na iznos od 249,94 dinara za drugi deo aprila 2018. godine počev od 27.04.2018. godine, na iznos od 249,94 dinara za prvi deo maja 2018. godine počev od 16.06.2018. godine, na iznos od 249,94 dinara za drugi deo maja 2018. godine počev od 30.06.2018. godine, na iznos od 249,94 dinara za prvi deo juna 2018. godine počev od 14.06.2018. godine, na iznos od 249,94 dinara za drugi deo juna 2018. godine počev od 28.06.2018. godine, na iznos od 249,94 dinara za prvi deo jula 2018. godine počev od 14.08.2018. godine, na iznos od 249,94 dinara za drugi deo jula 2018. godine počev od 28.08.2018. godine, na iznos od 249,94 dinara za prvi deo avgusta 2018. godine počev od 15.09.2018. godine, na iznos od 249,94 dinara za drugi deo avgusta 2018. godine počev od 30.09.2018. godine, na iznos od 249,94 dinara za prvi deo septembra 2018. godine počev od 13.10.2018. godine, na iznos od 249,94 dinara za drugi deo septembra 2018. godine počev od 26.10.2018. godine, na iznos od 249,94 dinara za prvi deo oktobra 2018. godine počev od 16.11.2018. godine i na iznos od 249,94 dinara za drugi deo oktobra 2018. godine počev od 30.11.2018. godine, pa sve do isplate i zahtev tužilje za naknadu troškova parničnog postupka.
OBAVEZUJE SE tužilja da tuženom na ime troškova revizijskog postupka isplati 30.205,20 dinara, u roku od osam dana, od prijema prepisa presude.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Osnovnog suda u Novom Pazaru P 1637/21 od 18.01.2022. godine, stavom prvim izreke, delimično je usvojen tužbeni zahtev i tuženi obavezan da tužilji na ime naknade štete isplati iznose glavnice i zakonske zatezne kamate, na način kako je to određeno u izreci ove presude. Stavom drugim izreke, odbijen je tužbeni zahtev u delu kojim je tužilja tražila da joj tuženi na ime naknade štete po istom osnovu isplati 234,52 dinara za prvi deo jula 2016. godine sa zakonskom zateznom kamatom od 14.08.2016. godine do isplate, 234,52 dinara za drugi deo jula 2016. godine sa zakonskom zateznom kamatom od 28.08.2016. godine do isplate i 234,52 dinara za prvi deo avgusta 2016. godine sa zakonskom zateznom kamatom od 16.09.2016. godine do isplate. Stavom trećim izreke, tuženi je obavezan da tužilji nadoknadi parnične troškove u iznosu od 101.100,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.
Presudom Višeg suda u Novom Pazaru Gž 412/22 od 24.10.2022. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tuženog i potvrđena navedena prvostepena presuda.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi je blagovremeno izjavio reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava, sa predlogom da se o reviziji odluči kao o posebnoj po članu 404. ZPP, zbog potrebe ujednačavanja sudske prakse.
Ispitujući ispunjenost uslova za odlučivanje o reviziji, u smislu člana 404. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ...23/10), Vrhovni sud je ocenio da je revizija dozvoljena zbog potrebe ujednačavanja sudske prakse.
Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu, u smislu člana 408. ZPP, pa je utvrdio da je revizija osnovana.
U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je u spornom vremenskom periodu primala penziju tako što joj je tuženi dostavljao pripadajuće iznose preko JP PTT „Srbija“ na kućnu adresu. Iznosi koji su tužilji isplaćivani su umanjivani za provizije, koje je JP PTT „Srbija“ imala pravo da zadrži po osnovu zaključenog ugovora sa tuženim. Tužilja zahteva isplatu iznosa koje je pošta zadržala, prema pribavljenom izveštaju banke „Poštanska štedionica“ od 05.08.2021. godine.
Nižestepeni sudovi nalaze da je tuženi u obavezi da tužilji nadoknadi sporne iznose na osnovu člana 172. stav 1. ZOO, pošto je zaključeni sporazum između tuženog i pošte na osnovu kog su tužilji isplaćeni iznosi penzija umanjeni za provizije pošte protivni prinudnim propisima sadržanim u odredbama člana 109. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju i člana 148. Zakona o obligacionim odnosima.
Vrhovni sud nalazi da je materijalno pravo pogrešno primenjeno kada je tužbeni zahtev delimično usvojen.
Prema članu 148. Zakona o obligacionim odnosima ugovor stvara prava i obaveze za ugovorne strane (stav 1.); ugovorom se može ustanoviti pravo u korist trećeg lica (stav 3.).
Odredbom člana 109. stav 1. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju („Službeni glasnik RS“ br. 34/2003 ... 73/2018), koji se primenjivao u spornom periodu, predviđeno je da se penzija isplaćuje korisniku u mestu njegovog prebivališta u Republici Srbiji.
Zakon o prebivalištu i boravištu građana („Službeni glasnik RS“ broj 87/2011) odredbom člana 3. stav 1. tačka 2. propisuje da je prebivalište mesto u kome se građanin nastanio sa namerom da u njemu stalno živi, odnosno mesto u kome se nalazi centar njegovih životnih aktivnosti, profesionalnih, ekonomskih, socijalnih i drugih veza koje dokazuje njegovu trajnu povezanost s mestom u kome se nastanio, a odredbom tačke 4. da adresa stanovanja podrazumeva grad, opštinu, naseljeno mesto, ulicu ili trg, kućni broj, sprat i broj stana u skladu sa propisima kojima se uređuje teritorijalna organizacija.
Tuženi je zaključenjem ugovora sa JP Pošta Srbije postupio za račun i u interesu tužilje, jer bi za udovoljenje obaveze iz člana 109. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju bilo dovoljno da se isplata penzije vrši u mestu tužiljinog prebivališta u ..., a ne na adresi stanovanja. Tužilja se opredelila za isplatu penzije u gotovini na svojoj kućnoj adresi i takvim izborom načina isplate prihvatila obavezu da plati poštarinu (cenu za pružene poštanske usluge prema opštem aktu pošte).
Iz navedenih razloga, odluka u stavu drugom izreke doneta je na osnovu odredbe člana 416. stav 1. ZPP.
Na osnovu odredbi članova 165. stav 1., 154., 153. stavovi 1. i 2. i 163. stavovi 1-4 ZPP, odbijen je zahtev tužilje za naknadu troškova parničnog postupka, pošto nije postigla uspeh u parnici. Tuženi nije postavio zahtev za naknadu troškova prvostepenog i drugostepenog postupka, pa u tom delu nije bilo uslova za donošenje odluke. Trećim stavom izreke tužilja je obavezana da tuženom nadoknadi opredeljene troškove revizijskog postupka. Dosuđeni iznos sastoji se od nagrade za sastav revizije u iznosu od 18.000,00 dinara, te sudskih taksi na reviziju u iznosu od 4.882,08 dinara i na ovu presudu u iznosu od 7.323,12 dinara.
Predsednik veća – sudija
Jelica Bojanić Kerkez, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
