U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Subić, predsednika veća, Jelice Bojanić Kerkez i Radoslave Mađarov, članova veća, u parnici tužilaca maloletnog AA, čiji je zakonski zastupnik majka BB i BB, oboje iz ..., čiji je punomoćnik Dragan Divac, advokat iz ..., protiv tuženog VV iz ..., čiji je punomoćnik Vladimir Damljanović, advokat iz ..., radi utvrđivanja očinstva, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 365/24 od 02.09.2024. godine, u sednici održanoj 03.09.2025. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tuženog izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 365/24 od 02.09.2024. godine, u stavu prvom izreke.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 365/24 od 02.09.2024. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tuženog i potvrđena presuda Višeg suda u Užicu P2 3/24 od 06.06.2024. godine, u delu kojim je utvrđeno da je tuženi VV biološki otac maloletnog tužioca AA, od majke BB, što je dužan priznati i dozvoliti da se izvrši upis u matičnoj knjizi rođenih koja se vodi za matično područje Grada ..., pod tekućim brojem ... za ... godinu i maloletni tužilac AA poveren na samostalno vršenje roditeljskog prava majci BB iz ... Stavom drugim izreke, presuda Višeg suda u Užicu P2 3/24 od 06.06.2024. godine ukinuta je u preostalom delu kojim je odlučeno o obavezi tuženog da doprinosi izdržavanju deteta i da tužiocima naknadi parnične troškove i u tom delu predmet vraćen prvostepenom sudu na ponovno suđenje.

Protiv pravnosnažnog dela presude donete u drugom stepenu, tuženi je 07.10.2024. godine blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Podneskom od 12.12.2024. godine tuženi je, nakon isteka roka od 30 dana predviđenog članom 403. stav 1. ZPP, izvršio dopunu izjavljene revizije. Tužioci su podneli odgovor na dopunu revizije. Navodi dopune revizije, odnosno odgovora na dopunu revizije, kao neblagovremeni nisu razmatrani.

Vrhovni sud je u postupanju po blagovremeno izjavljenoj reviziji ispitao presudu u pobijanom delu, u smislu odredbi člana 208. Porodičnog zakona („Službeni glasnik RS“ br. 18/05 ... 6/15) i članova 403. stav 2. tačka 1. i 408. ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 10/23) i utvrdio da je revizija neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Drugostepeni sud nije učinio ni relativno bitnu povredu odredaba parničnog postupka predviđenu članom 374. stav 1. u vezi člana 396. stav 1. ZPP, na koju je navodima revizije ukazano, pošto pobijana presuda sadrži pravilne i zakonite razloge kojima su ocenjeni kao neosnovani žalbeni navodi, vezani za ocenu sadržine medicinske dokumentacije.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tuženi je biološki otac maloletnog tužioca AA, koga je ... godine rodila tužilja BB. Tuženi je oženjen i otac dvoje dece. Od rođenja maloletni AA živi u domaćinstvu sa majkom, koja je stambeno i materijalno situirana i poseduje roditeljske kapacitete da samostalno vrši roditeljsko pravo.

Nižestepeni sudovi odluku zasnivaju na članu 59. stav 1. Porodičnog zakona, kojim je predviđeno pravo deteta da bez obzira na uzrast zna ko su mu roditelji i članu 205. tog zakona, koji predviđa istražno načelo u postupcima u vezi sa porodičnim odnosima. S obzirom na članove 228, 229. i 231. ZPP, sudovi zaključuju da sporno očinstvo potvrđuje sadržina raspoloživih i izvedenih dokaza, u sklopu sa činjenicom da je tuženi odbio da davanjem uzorka tkiva omogući veštačenje očinstva primenom molekularno-genetskih analiza. Drugostepeni sud je prihvatio kao pravilnu ocenu sadržine medicinske dokumentacije, rukovođen sadržinom mišljenja komisije tri lekara Opšte bolnice Užice od ...2023. godine, koja je na osnovu raspoložive medicinske dokumentacije te zdravstvene ustanove ocenila da je administrativna greška završna dijagnoza o vantelesnom začeću nakon sprovedenog lečenja i carskog reza, kao i nalazom i mišljenjem veštaka - tročlane komisije Odbora za sudsko-medicinska veštačenja Medicinskog fakulteta u Novom Sadu od 07.09.2023. godine, koja je prihvatila mišljenje komisije o administrativnoj grešci i po kome datum začeća maloletnog AA odgovara vremenu za koje je tužilja BB dala podatak da je bila u intimnim odnosima sa tuženim. Pošto raspoloživa dokumentacija ne sadrži podatke koji bi vodili zaključku da je, gde i kada maloletni tužilac začet vantelesnom oplodnjom, drugostepeni sud je prihvatio činjenični zaključak prvostepenog suda da dijagnoza o vantelesnoj oplodnji u medicinskoj dokumentaciji sačinjenoj nakon rođenja maloletnog tužioca AA predstavlja administrativnu grešku. Sa polazištem na činjenice da majka samostalno vrši roditeljsko pravo od rođenja deteta i da poseduje roditeljske kapacitete, na osnovu odredbi članova 260. stav 1, 67, 68. stav 2. i 272. stav 2. Porodičnog zakona sudovi su doneli odluku o samostalnom vršenju roditeljskog prava.

Po stanovištu Vrhovnog suda, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo na činjenice utvrđene ocenom raspoloživih dokaza. Pravilno je vrednovan i značaj činjenice da je tuženi odbijanjem davanja tkiva onemogućio veštačenje spornog očinstva primenom molekularno-genetičkih analiza, kao najmerodavnijeg dokaza u ovoj vrsti sudskih sporova.

U konkretnom slučaju, razjašnjeno je da su tužilja BB i tuženi bili u emotivnoj vezi više godina, da su poslednji put imali intimne odnose ...2015. godine, da je upravo u to vreme došlo do začeća maloletnog AA i da nema medicinske dokumentacije iz koje bi sledio zaključak da je maloletni AA začet uz biomedicinsku pomoć.

Neosnovano se revizijom ukazuje da se podatak o vantelesnoj oplodnji u otpusnim listama nakon rođenja i lečenja maloletnog tužioca mogao izmeniti isključivo po pravilima upravnog postupka - analognom primenom odredbe člana 29. stav 5. Zakona o opštem upravnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 18/16 ... ). Naime, po članu 238. ZPP dozvoljeno je da se dokazuje da su u javnoj ispravi neistinito utvrđene činjenice ili da je isprava nepravilno sastavljena (stav 3.); ako sud posumnja u autentičnost isprave, može da zatraži da se o tome izjasni organ koji takvu ispravu izdaje (stav 4.). Pošto je u konkretnom slučaju od strane formirane tročlane komisije lekara bolnice u kojoj je sačinjena otpusna lista, odnosno od strane veštaka - formirane komisije sudsko-medicinskog odbora Medicinskog fakulteta u Novom Sadu potvrđeno da je reč o administrativnoj grešci, a tuženi je svojim držanjem uskratio mogućnost provere očinstva genetskim analizama, odluka je doneta u skladu sa najboljim interesom maloletnog AA (član 6. stav 1. Porodičnog zakona) i pravom deteta da zna ko mu je otac (član 59. stav 1. Porodičnog zakona).

Pravilno je odlučeno i o samostalnom vršenju roditeljskog prava, u skladu sa obavezom suda iz odredbe člana 260. stav 1. Porodičnog zakona.

Iz iznetih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Vesna Subić,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković