Protiv navedene pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pravilnog pobijane presude na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Sl. glasnik RS“, br.72/11...10/23-drugi zakon) Vrhovni sud je našao da revizija nije osnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a zbog učinjene bitne povrede iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP revizija se ne može izjaviti. Nisu osnovani revizijski navodi o učinjenoj bitnoj povredi u postupku pred drugostepnim sudom iz člana 394. tačka 1. ZPP jer je drugostepenu sud odluku zasnovao na činjeničnom stanju utvrđenom u prvostepenom postupku.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, između DOO „Djokić Company“ Zrenjanin kao korisnika kredita i banke „Meba Ca Group“ AD Novi Sad kao davaoca kredita zaključen je 12.09.2007. godine Ugovor o revolving okvirnom kreditu broj ... kojim je banka odobrila korisniku kredit u iznosu od 50.000 evra, u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu na dan prvog prenosa sredstava, odnosno po srednjem kursu NBS na dan svakog narednog prenosa sredstava, na rok od 12 meseci koji se računa od prvog dana korišćenja sredstava (član 1.). Kao instrumenti obezbeđenja, između ostalog, predviđeni su i jedna menica prvog jemca-platca AA, ovde tuženog (član 10. ugovora), uz pravo banke da u slučaju jednostranog raskida ugovora, iskoristi – aktivira sve raspoložive instrumente obezbeđenja urednog ispunjenja obaveza korisnika i jemaca-plataca prema banci po ovom ugovoru (član 13.). Dana 12.09.2007. godine tuženi je potpisao meničnu izjavu u svojstvu jemca platca na ime obezbeđenja urednog ispunjenja obaveza glavnog dužnika DOO „Djokić Company“ Zrenjanin prema banci „Meba Ca Group“ AD Novi Sad po navedenom ugovoru o kreditu i blanko menicu sa serijskim brojem ..., kojom je ovlastio „Meba Ca Group“ AD Novi Sad da ispuni blanko menicu do visine neizmirenih obaveza po osnovu glavice, kamate, provizija, naknade i ostalih troškova, kao i da na osnovu popunjene menice ostvari svoje potraživanje prema tuženom kao izdavaocu menice. Tuženi je na ime ispunjenja svoje ugovorne obaveze predao navedenu menicu, na kojoj je, pored svojih ličnih podataka, naveo „priznajem bez protesta“. Kredit je u celosti dospeo na naplatu zbog neurednog izmirenja obaveze dana 21.04.2008. godine, kada je dug iznosio 4.030.375,00 dinara. Banka je od glavnog dužnika u toku stečajnog postupka pred Privrednim sudom u Zrenjaninu (koji je nad njim sproveden) namirena dana 18.09.2013. godine za iznos od 84.146,06 dinara. Dana 14.04.2020. godine između pravnog sledbenika banke („Credit Agricole Srbija“ AD Novi Sad) kao ustupioca i ovde tužioca „BNP“ DOO Beograd kao prijemnika zaključen je ugovor o ustupanju opisanog nenamirenog potraživanja, koje je prema prilogu kreditne partije na dan 27.07.2017. godine, iznosilo 4.817.567,04 dinara. Veštačenjem preko veštaka ekonomsko- finansijske struke utvrđeno je da je dana 07.07.2020. godine, ukupan iznos duga iznosio 51.860,92 evra, što preračunato po srednjem kursu na taj dan od 117,5660 dinara/evro (kurna lista NBS br.128) iznosi 6.097.080,00 dinara, od čega glavnica 5.835.408,38 dinara, ugovorena kamata 235.301,29 dinara, a zatezna kamata 26.371,23 dinara. Ovu obavezu tuženi nije izmirio.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su, pozivajući se na odredbe članova 262. stav 1., 436., 437., 997., 1004. stav 3. i 1065. Zakona o obligacionim odnosima, obavezali tuženog AA da tužiocu „BNP“ DOO Beograd na ime duga isplati ukupno 6.097.080,90 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom na iznos od 6.070,789,67 dinara (kao zbira glavnice od 5.835.408,38 dinara i ugovorene kamate 235.301,29 dinara) počev od 08.07.2020. godine do konačne isplate. Ocenili su da su formalni nedostaci menice na koje se tuženi pozivao bez uticaja na drugačiju odluku u ovoj pravnoj stvari, jer se njegova odgovornost zasniva na činjenici da je kao jemac- platac preuzeo obavezu glavnog dužnika po ugovoru o kreditu zaključenom dana 12.09.2007. godine, potpisivanjem kako menice, tako i menične izjave. Preuzeta obaveza po meničnoj izjavi je kauzalna, pošto osim potpisa tuženog, ona sadrži njegovu izjavu da preuzima celokupnu obavezu glavnog dužnika po ugovoru koji je individualizovan brojem, te da se obavezuje kao jemac-platac. Ocenili su kao neosnovane navode tuženog da je ugovor o ustupanju ništav pravni posao, nalazeći da je zaključen u svemu u skladu sa odredbama članova 436. stav 1. i 437. Zakona o obligacionim odnosima.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo kada su usvojili tužbeni zahtev, dajući za svoju odluku pravilne razloge.

Odredbom člana 262. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima – ZOO, propisano je da poverilac u obaveznom odnosu je ovlašćen da od dužnika zahteva ispunjenje obaveze, a dužnik je dužan ispuniti je savesno u svemu kako ona glasi. Odredbom člana 436. istog zakona propisano je da poverilac može ugovorom zaključenim sa trećim prenete na ovoga svoje potraživanje izuzev onog čiji je prenos zabranjen zakonom ili ako je vezano za ličnost poverioca ili koji se po svojoj prirodi protivi prenošenju na drugoga. Odredbom člana 437. istog zakona propisano je da sa potraživanjem prelaze na prijemnika sporedna prava, kao što su pravo prvenstvene naplate, hipoteka, zaloga, prava iz ugovora sa jemca, prava na kamatu, ugovornu kaznu i slično. Odredbom člana 997. ZOO propisano je da se ugovorom o jemstvu jemac obavezuje prema poveriocu da će ispuniti punovažnu dospelu obavezu dužnika, ako ovaj to ne učini. Odredbom člana 1004. stav 3. istog zakona propisano je da ako se jemac obavezao kao jemac-platac, odgovara poveriocu kao glavni dužnik da celu obavezu i poverilac može zahtevati njeno ispunjenje bilo od glavnog dužnika bila od jemca ili od obojice u isto vreme (solidarno jemstvo).

Suprotno navodima revizije, ugovor o ustupanju nije ništav. Naime, Zakon o faktoringu („Službeni glasnik RS”, br. 62/13 i 30/18), na koji se revident poziva, ne može se primeniti u konkretnom slučaju. Ovaj zakon reguliše prenos potraživanja koja nisu dospela u momentu zaključenja ugovora i prenos kratkoročnih potraživanja, a ovde se radi o potraživanju koje je dospelo i na koje se primenjuju odredbe Zakona o obligacionim odnosima. U ovom slučaju se na tuženog kao jemca-platca ne primenjuje Zakon o zaštiti korisnika finansijskih usluga („Službeni glasnik RS“, br. 36/11 i 139/14), koji je bio na snazi u vreme zaključenja ugovora o ustupanju potraživanja i podnošenja predloga za izvršenje, jer se radi o ustupljenom potraživanju po ugovoru o kreditu zaključenom između banke i korisnika kredita kao pravnog lica. Neosnovano je pozivanje u reviziji na zastarelost, jer je tuženi prekludiran sa isticanjem takvog prigovora, s obzirom da tokom postupka nije isticao prigovor zastarelosti ni u prigovoru na rešenju o izvršenju, niti u kasnije nastavljenom parničnom postupku po prigovoru protiv platnog naloga do zaključenja rasprave pred prvostepenim sudom.

Na osnovu izloženog, primenom člana 414. ZPP Vrhovni sud je odlučio kao u izreci ove presude.

Predsednik veća – sudija

Zvezdana Lutovac, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković