U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Subić, predsednika veća, Zorana Hadžića i Mirjane Andrijašević, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Zoran Milanović, advokat iz ..., protiv tuženog BB iz ..., čiji je punomoćnik Bojan Bojić, advokat iz ..., radi izmene odluke o vršenju roditeljskog prava, odlučujući o reviziji tuženog, izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 497/22 od 24.01.2023. godine, u sednici veća održanoj dana 18.05.2023. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tuženog, izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 497/22 od 24.01.2023. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Požarevcu P2 493/2021 od 13.10.2022. godine, maloletno dete parničnih stranaka, VV, rođena ...2004. godine poverena je na samostalno vršenje roditeljskog prava majci AA iz ... (stav prvi izreke). Obavezan je tuženi BB da na ime svog doprinosa za izdržavanje maloletne VV plaća mesečno novčani iznos od po 15% od redovnih mesečnih primanja, umanjene za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje počev od 18.11.2021. godine, kao dana podnošenja tužbe pa ubuduće, dok za to postoje zakonski uslovi (stav drugi izreke). Za veće tužbeno traženje od utvrđenog i dosuđenog u stavu drugom izreke presude, odnosno za još 5%, tužbeni zahtev je odbijen (stav treći izreke). Uređen je način održavanja ličnih odnosa između oca BB i maloletne VV, tako što će se odvijati u skladu sa međusobnim dogovorom između maloletne VV i tuženog, u skladu sa njenim školskim obavezama (stav četvrti izreke). Ovom odlukom menja se odluka o poveravanju, izdržavanju i načinu viđenja između roditelja i maloletnog deteta iz stava dva, tri i četiri izreke presude Osnovnog suda u Požarevcu P2 604/18 od 04.12.2018. godine (stav peti izreke). Obavezan je tuženi da tužilji naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 81.950,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate (stav šesti izreke).

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 497/22 od 24.01.2023. godine, odbijena je, kao neosnovana, žalba tuženog i potvrđena presuda Osnovnog suda u Požarevcu P2 493/2021 od 13.10.2022. godine u stavu prvom, drugom, četvrtom, petom i šestom (stav prvi izreke). Odbačena je žalba BB u delu koji je izjavljen protiv stava trećeg izreke prvostepene presude, kojim je odbijen tužbeni zahtev tužilje, kao nedozvoljena (stav drugi izreke).

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 10, koje su isticane u žalbi i učinjene pred drugostepenim sudom i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/2011...18/20) u vezi sa članom 202. Porodičnog zakona, Vrhovni sud je i utvrdio da revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, stranke su bile u braku koji je razveden presudom Osnovnog suda u Požarevcu P2 604/18 od 04.12.2018. godine, kada je dete stranaka povereno na samostalno vršenje roditeljskog prava ocu, a majka obavezana da doprinosi izdržavanju maloletnog deteta i uređen je način održavanja ličnih kontakata između majke i maloletnog deteta. Odnosi između tuženog i ćerke su se u međuvremenu pogoršali, nakon što je tuženi započeo emotivnu vezu sa sadašnjom suprugom, pa je isti krajem 2019. godine napustio domaćinstvo, gde je živeo sa maloletnom ćerkom i svojim ocem i odselio se sa svojom sadašnjom suprugom prvo u iznajmljeni stan, a posle podigao kredit i kupio stan gde sada živi. Tuženi je retko imao kontatke sa detetom, da bi kontakt vremenom apsolutno prestao i svu brigu o maloletnom detetu vodili su deda po ocu i majka. Tokom 2021. godine kod deteta su nastupili zdravstveni problemi i otkrilo se da boluje od beningnog tumora na nadbubrežnoj žlezdi. Dete je nekoliko meseci pre odlaska na operaciju decembra 2021. godine otišlo iz očeve kuće i počelo da živi sa majkom i od tada o maloletnom detetu neprestano brine majka. Maloletno dete živi sa majkom i babom u ... u stanu od 50 m2, koji je vlasništvo babe. Do momenta podnošenja tužbe tuženi je izdržavao maloletno dete, a od podnošenja tužbe tuženi nije učestvovao u njenom izdržavanju, već su to činili majka i deda po ocu koji je pomagao, kao i majčina majka. Stranke su zaposlene sa stalnim mesečnim prihodima, tužilac je zaposlen u JP „GG“, Ogranak ... na radnoj poziciji ... sa prihodom od oko 100.000,00 dinara mesečno. Tužilja je vlasnica tezge u ... sa mesečnim prihodima od oko 200 evra. Maloletno dete je učenik četvrte godine ... škole, dobro je adaptirano, zdravstveno stanje nakon operacije je dobro, s tim što mora na godišnjem nivou da ide na kontrole zbog zdravstvenih problema koje je imala. Centar za socijalni rad Požarevac je dao procenu da majka AA poseduje potrebne kapacitete za vršenje roditeljskog prava, da obezbeđuje detetu sve uslove potrebne za rast i razvoj, angažovana je u svim sferama detetovog života, pruža joj potrebnu sigurnost u odrastanju na putu ka osamostaljivanju i mišljenje Centra za socijalni rad da je u najboljem interesu maloletne VV da se odluka o poveravanju maloletnog deteta izmeni i dete poveri majci AA na samostalno vršenje roditeljskog prava, a predloženo je da se viđanje maloletne VV sa ocem odvija svake druge subote od 13,00 do 14,00 časova na javnoj površini u Požarevcu.

Po stanovištu Vrhovnog suda, kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja pravilno su nižestepeni sudovi primenili odredbe članova 77, 61, 270, 154. i 160.- 162. Porodičnog zakona i odlučili da je u najboljem interesu maloletne VV da bude poverena na samostalno vršenje roditeljskog prava majci, a da se održavanje ličnih odnosa sa tuženim odvija prema dogovoru stranaka, uz obavezu tuženog da doprinosi izdržavanju maloletne VV sa 15% od svoje zarade.

Odredbom člana 3. stav 1. Konvencije o pravu deteta propisano je da su u svim aktivnostima koje se tiču dece od primarnog značaja interesi deteta, bez obzira na to da li ih sprovode javne ili privatne institucije za socijalnu zaštitu, sudovi, administrativni organi ili zakonodavna tela. Stavom 2. istog člana propisano je da se države članice obavezuju da detetu obezbede takvu zaštitu i brigu koja je neophodna za njegovu dobrobit, uzimajući u obzir prava i obaveze njegovih roditelja, zakonitih staratelja i drugih pojedinaca koji su pravno odgovorni za dete i preduzimaju u tom cilju sve potrebne zakonodavne i administrativne mere. Ova obaveza preuzeta je članom 6. stav 1. Porodičnog zakona kojim je propisano da je svako dužan da se rukovodi najboljim interesom deteta u svim aktivnostima koje se tiču deteta.

Neosnovani su revizijski navodi tuženog kojim ukazuje da je drugostepeni sud učinio povredu postupka iz člana 374.stav 1. u vezi člana 361.stav 2. ZPP, koja je imala uticaja na zakonitost odluke, jer nije uzeo u obzir činjenicu da je mal. VV postala punoletna ...2022. godine, pet dana nakon donošenja prvostepene presude. Revizijski navodi iscrpljuju se tezom da je vršenje roditeljskog prava prestalo po sili zakona punoletstvom i da je drugostepeni sud odlučujući o žalbi tužbeni zahtev trebalo da odbije. Revizijski navodi su neosnovani, jer sud odlučuje o tužbenom zahtevu na osnovu činjeničnog stanja spornog materijalno- pravnog odnosa koje postoji u vreme zaključenja glavne rasprave. Pravnosnažnost presude se vezuje za trenutak zaključenja glavne rasprave. Činjenice koje nastanu nakon momenta zaključenja glavne rasprave, ne mogu biti osnov činjeničnog stanja spornog materijalno pravnog odnosa.

Sa navedenih razloga odlučeno je kao u izreci presude na osnovu odredbe člana 414.stav 1. ZPP.

Predsednik veća – sudija

Vesna Subić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić