Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 52/24 od 07.02.2024. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tužene i potvrđena prvostepena presuda u stavovima petom i sedmom izreke.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu (u delu koji se odnosi na visinu obaveze tužene da doprinosi izdržavanju sinova i visinu obaveze tužioca da doprinosi izdržavanju kćerke) tužena je blagovremeno izjavila reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ...10/23-dr. zakon) u vezi sa članom 208. Porodičnog zakona („Službeni glasnik RS“ br. 18/05 – 6/15) i utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, parnične stranke su zaključile brak 17.11.2005. godine. U braku su dobili troje dece, sina VV rođenog ...2006. godine, (koji je u međuvremenu postao punoletan), sina GG rođenog ...2007. godine i ćerku DD rođenu ...2019. godine. Parnične stranke su sa decom živele u zajedničkom porodičnom domaćinstvu u kući roditelja tužioca. Tužilac je po hitnoj meri bio udaljen iz domaćinstva zbog nasilja u porodici prema supruzi u aprilu 2023. godine, kada je tužena ostala da živi sama u kući sa decom. Tužena je boravila u sigurnoj kući sa maloletnom ćerkom do avgusta 2023. godine, zbog pretnji tužioca. Tužilac sa sinovima živi u kući svojih roditelja. Zaradu ostvaruje radeći kao ... u privatnoj firmi u iznosu od oko 40.000,00 dinara mesečno. Trenutno ne ostvaruje dodatnu zaradu radeći kao ..., jer je imao operaciju. Plaća komunalije za kuću 2.500,00 dinara. Roditelji su mu penzioneri sa primanjima od 25.000,00 dinara, odnosno 22.000,00 dinara. Tužena sa maloletnom ćerkom živi u stanu koji iznajmljuje za iznos od 15.000,00 dinara, pri čemu plaća i komunalne troškove u iznosu od 6.000,00 dinara mesečno. Radi kao ... u ..., ostvarujući zaradu od 41.000,00 do 42.000,00 dinara mesečno. Prima pomoć od države za treće dete u visini od 11.700,00 dinara. Mesečne potrebe dece iznose: za starijeg sina oko 25.000,00 dinara, za mlađeg sina stranaka iznose oko 24.000,00 dinara, a ćerke oko 21.000,00 dinara. Prema izveštaju Centra za socijalni rad Kragujevac od 28.06.2023. godine, maloletni sinovi stranaka su nedvosmisleni i stabilni u odluci da žele da ostanu u kući sa ocem i da on o njima vodi svakodnevnu brigu, te da je u njihovom interesu da otac vrši samostalno roditeljsko pravo, a da maloletna ćerka ostane sa majkom i da majka vrši samostalno roditeljsko prava prema njoj, da lični odnosi između sinova i majke treba da se odvijaju po njihovom uzajamnom dogovoru, a lični odnosi ćerke i oca, za koji je važno da majka podrži porodične veze na relaciji maloletne ćerke sa ostalim članovima porodičnog domaćinstva kako ne bi došlo do otuđenja i prekida odnosa sa njima, na način bliže izložen u prvostepenoj presudi imajući u vidu da je prethodno odredio meru zaštite od nasilja u porodici od daljeg uznemiravanja i približavanja tuženoj na udaljenosti manje od 200 metara, da mlađi sin stranaka ima otpor da komunicira sa majkom i da je u takvim uslovima potrebno da stariji sin preuzima sestru od majke i vraća je majci prilikom kontakta ćerke sa ocem i rođenom braćom, jer je on jedino lice koje sa majkom i sestrom održava kontakt tokom perioda razdvojenosti.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su razveli brak parničnih stranaka zbog ozbiljno i trajno poremećenih odnosa u dužem vremenskom periodu zbog čega se više ne ostvaruje svrha braka primenom člana 41. Porodičnog zakona (odlučivši kao u stavu prvom izreke). O poveravanju maloletne dece stranaka odnosno o vršenju roditeljskog prava odlučili su primenom člana 77. stav 2. Porodičnog zakona, poverivši maloletne sinove VV i GG (koji su uzrasta od 17 i 16 godina) ocu na samostalno vršenje roditeljskog prava, imajući u vidu da su privrženiji ocu, izjasnili su se o ovom pitanju pred stručnim timom Centra za socijalni rad Kragujevac, dok su maloletnu ćerku poverili majci na samostalno vršenje roditeljskog prava, s obzirom da ona živi sa majkom u stanu koji je prilagođen njenim potrebama, koja je u stanju da na adekvatniji način zadovolji njene razvojne potrebe, imajući u vidu i izveštaj Centra za socijalni rad. O načinu uređenja ličnih odnosa između roditelja i dece prvostepeni sud je odlučio primenom odredbe člana 67. Porodičnog zakona imajući u vidu izveštaj Centra za socijalni rad i najbolji interes maloletne dece. O izdržavanju maloletne dece prvostepeni sud je odlučio primenom člana 160. stav 2. Porodičnog zakona, imajući u vidu potrebe maloletne dece za izdržavanjem, činjenicu da mesečna suma koja se isplaćuje licima na porodičnom smeštaju iznosi 44.658,00 dinara, kao i mogućnosti dužnika izdržavanja i sve druge okolnosti od značaja za izdržavanje iz člana 160. stav 3. Porodičnog zakona. Stoga je obavezao tuženu da doprinosi izdržavanju sinova u nešto nižem iznosu od polovine iznosa koji je potreban za njihovo izdržavanje, smatrajući da dosuđeni iznosi od 10.000,00 dinara mesečno (za starijeg sina), odnosno 9.000,00 dinara mesečno (za mlađeg sina) neće ugroziti egzistenciju tužene, pri čemu je imao u vidu da roditelji ostvaruju slične zarade, s tim što tužena živi u privatnom stanu koji plaća 15.000,00 dinara mesečno, da oba roditelja nemaju nepokretnosti u vlasništvu, da tužena nigde ne radi privatno smatrajući da će navedeni iznosi obezbediti maloletnim sinovima isti nivo životnog standarda koji uživa tužena kao dužnik obaveze izdržavanja, a da su po tom pitanju mogućnosti oca da se dodatno angažuje nešto bolje od majke: Prilikom odmeravanja visine obaveze tužioca da doprinosi izdržavanju ćerke cenio je mogućnosti roditelja, kao i da majka prima pomoć države upravo na ime trećeg deteta u visini od 11.700,00 dinara koji iznos je uračunao kao iznos za zadovoljenje potreba deteta, pa je obavezao tužioca kao oca da plaća mesečno iznos od 6.000,00 dinara mesečno koji iznos neće uticati nepovoljno na dužnika obaveze – ovde tužioca.

Drugostepeni sud je prihvatio ovako date razloge prvostepenog suda, nalazeći da je prvostepeni sud pravilno cenio potrebe maloletne dece stranaka, mogućnosti oba roditelja da doprinose izdržavanju maloletne dece, pravilno nalazeći da su potrebe maloletne dece na mesečnom nivou pravilno odmerene, za svako dete, imajući u vidu njihov uzrast i osnovne životne potrebe, kao i da imaju vannastavne aktivnosti, pozivajući se na član 67. Porodičnog zakona. Uzeto je u obzir da je usvojen širok model viđanja maloletne dece sa tuženom kao majkom, zbog čega provode dosta vremena mesečno kod nje, u kom periodu im ona obezbeđuje osnovne životne potrebe.

Po oceni Vrhovnog suda, pobijanom odlukom ispravno su ocenjene sve relevantne okolnosti propisane odredbama člana 160. Porodičnog zakona, koje su od uticaja na odluku o visini izdržavanja maloletne dece i to prema njihovom uzrastu i mesečnim potrebama, kao i prema mogućnostima tužioca i tužene kao dužnika izdržavanja da doprinose njihovom izdržavanju.

Suprotno navodima revizije, pravilno su nižestepeni sudovi ocenili mesečne potrebe maloletne dece na ime izdržavanja i mogućnosti roditelja da doprinose njihovom izdržavanju. Zadovoljenje potreba maloletne dece stranaka za izdržavanjem imaju prioritet u odnosu na druge potrebe stranaka kao roditelja i njihove socijalno ekonomske prilike. U preostalom delu revizijom tužene se osporava utvrđeno činjenično stanje, što po članu 407. stav 2. ZPP ne može biti revizijski razlog.

Na osnovu člana 414. stav 1. ZPP Vrhovni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Zvezdana Lutovac, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković