Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Marine Milanović, predsednika veća, Jelice Bojanić Kerkez i Vesne Stanković, članova veća, u vanparničnom predmetu predlagača „Feršped“ d.o.o. Beograd, čiji je punomoćnik Nebojša Crnogorac, advokat iz ... i „Jugošped“ d.o.o. Beograd, čiji je punomoćnik Đuro Živković, advokat iz ..., protiv protivnika predlagača Republike Srbije, koju zastupa Državno pravobranilaštvo, Beograd, Odeljenje Novi Sad, radi određivanja naknade za eksproprisanu nepokretnost, odlučujući o reviziji protivnika predlagača izjavljenoj protiv rešenja Višeg suda u Sremskoj Mitrovici Gž 710/19 od 20.11.2019. godine, u sednici održanoj 21.10.2022. godine, doneo je

R E Š E NJ E

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija protivnika predlagača izjavljena protiv rešenja Višeg suda u Sremskoj Mitrovici Gž. 710/19 od 20.11.2019. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Rešenjem Osnovnog suda u Šidu R1 7/18 od 27.05.2019. godine, prvim stavom izreke, obavezana je Republika Srbija kao korisnik eksproprijacije i administrativnog prenosa, da predlagačima kao ranijim sopstvenicima isplati na ime naknade za nekretnine koje se sastoje od poslovnog objekta izgrađenog na kat. parc. br. 434/10 – građevinsko izgrađeno zemljište, površine 85 m2, upisanog u zk.ul. 23 k.o. Batrovci, eksproprisanih rešenjem Odeljenja za urbanizam, komunalno-stambene i imovinsko-pravne poslove Opštine Šid broj 465-10/2005–03 od 18.05.2005. godine, radi izgradnje Graničnog prelaza Batrovci, kojim rešenjem je izvršen administrativni prenos na kat. parc. br. 434/10 u korist državne svojine Republike Srbije i to predlagaču „Feršped“ d.o.o. Beograd na ime naknade za poslovni objekat površine 43,84m2 upisan u zk. ul. 23/2 k.o. Batrovci, isplati novčani iznos od 10.089.000,00 dinara, a predlagaču „Jugošped“ d.o.o. Beograd na ime naknade za poslovni objekat površine 27,94 m2 upisan u zk. ul. 23/1 k.o. Batrovci, isplati novčani iznos od 6.430.000,00 dinara, sa kamatom po Zakonu o zateznoj kamati počev od 27.05.2019. godine pa do konačne isplate, kao i da predlagačima na ime naknade troškova postupka isplati predlagaču „Feršped“ d.o.o. Beograd iznos od 145.256,00 dinara predlagaču „Jugošped“ d.o.o. Beograd iznos od 145.256,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti do konačne isplate. Drugim stavom izreke, predlagači su odbijeni sa viškom tužbenog zahteva za isplatu naknade za eksproprisane nepokretnosti iznad dosuđenog iznosa i to predlagač „Feršped“ d.o.o. Beograd sa iznosom od 21.275.755,11 dinara, kao i za traženo na ime naknade za predmetno građevinsko zemljište iznos od 270.884,56 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.06.2017. godine i zakonsku zateznu kamatu počev od dana presuđenja pa do izvršnosti, a predlagač „Jugošped“ d.o.o. Beograd sa iznosom od 13.670.124,78 dinara, i za zakonsku zateznu kamatu počev od 07.06.2017. godine pa do 27.05.2019. godine.

Rešenjem Višeg suda u Sremskoj Mitrovici Gž. 710/19 od 20.11.2019. godine, odbijene su žalbe predlagača i protivnika predlagača kao neosnovane i navedeno prvostepeno rešenje je potvrđeno. Odlučeno je da se troškovi žalbenog postupka predlagaču „Feršped“ d.o.o. Beograd ne dosuđuju.

Protiv pravnosnažnog rešenja donetog u drugom stepenu, protivnik predlagača je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijano rešenje u smislu člana 408. u vezi člana 420. stav 6. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11...18/20), a u vezi člana 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku (,,Službeni glasnik SRS“, broj 25/18, 48/88, Službeni glasnik RS“, broj 46/95...106/15), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija nije osnovana.

U postupku donošenja pobijanog rešenja nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, kao ni bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP u postupku pred drugostepenim sudom koje bi bile od uticaja na pravilnost i zakonitost pobijane odluke. Prema imperativnoj normi propisanoj u članu 407. stav 2. ZPP, pogrešno ili nepotpuno utvrđeno činjenično stanje ne predstavlja dozvoljeni razlog za izjavljivanje revizije.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, rešenjem o eksproprijaciji nadležnog organa Opštine Šid od 18.05.2005. godine, eksproprisane su u korist državne svojine radi izgradnje graničnog prelaza Batrovci, nekretnine i to poslovni objekat sagrađen na parceli 434/10 građevinsko izgrađeno zemljište površine 85 m2, upisan u zk.ul. 23 k.o. Batrovci, u okviru kojeg se nalazio poslovni objekat predlagača „Feršped“ d.o.o. Beograd površine 43,84m2 upisan u zk. ul. 23/2 k.o. Batrovci i poslovni objekat predlagača „Jugošped“ d.o.o. Beograd površine 27,94 m2 upisan u zk.ul. 23/1 k.o. Batrovci. Navedenim rešenjem izvršen je i administrativni prenos parcele 434/10 površine 85 m2 izgrađeno građevinsko zemljište u korist državne svojine Republike Srbije. Predmetni poslovni objekti predlagača su srušeni pre pravnosnažnosti rešenja o eksproprijaciji i na mestu ranijih objekata izgrađen je novi objekat. Radi obezbeđenja dokaza, izvršeno je veštačenje o kojem je sačinjen Elaborat sudskog veštaka Milana Grčića, koji sadrži tehnički opis poslovnih objekata, izgrađenih 1993. godine, gas betonskim blokovima sa horizontalnim i vertikalnim serklažima, temelj armirano betonski sa hidro i termo izolacijom, dvovodna krovna konstrukcija, unutrašnji pregradni zidovi od pune opeke, plafon od montažnih durisol plafonskih ploča, spoljna stolarija aluminijumska i zastakljena termo staklom, objekti snabdeveni elektroenergetskim, telefonskim, kao i instalacijama vodovoda i kanalizacije, uz ostalo opisano što se tiče unutrašnjeg uređenja i opremljenosti objekata. Pred organom uprave nije postignut sporazum o naknadi za eksproprisane nepokretnosti. Ponuda protivnika predlagača glasila je na 780.352,00 dinara predlagaču„Feršped“ odnosno 17.800,00 dinara predlagaču „Jugošped“ nije prihvaćena. Predmet je ustupljen sudu da naknadu odredi u vanparničnom postupku.

Na osnovu nalaza i mišljenja Republičkog zavoda za sudska veštačenja AD iz Novog Sada, nižestepeni sudovi su utvrdili naknadu po varijanti veštačenja primenom tzv. troškovne metode koja razumno odražava vrednost oduzetih objekata, kako je to navedeno u njihovim odlukama. Poreska uprava filijala Šid nije vršila procenu građevinskog zemljišta niti građevinskih objekata na graničnom prelazu Batrovci , shodno tome nije ni raspolagala podacima o prometu i proceni vrednosti objekata na ovoj lokaciji i nije izvršila procenu predmetnih objekata. Komparativna metoda podrazumeva najmanje tri uporedna komparativa tržišne vrednosti. U takvoj situaciji, nižestepeni sudovi su utvrđenje o tržišnoj vrednosti ekspropisanih poslovnih objekata predlagača zasnovali na bazi varijante tzv. troškovnog metoda kao odgovarajućeg za procenu tržišne vrednosti eksproprisanih objekata. Suština ove metode je u tome da se kod procene polazi od elemenata ranije postojećeg objekta, amortizacije i u obzir uzmaju faktor lokacije, faktor korisne površine, faktor poslovnosti objekta, faktor kvaliteta, faktor usklađenosti, faktor izgrađenosti, te faktor ponude i potražnje. Iz nalaza veštaka Republičkog zavoda za sudska veštačenja proizilazi da su veštaci kod svoje procene pošli od Elaborata za obezbeđenje dokaza o vrednosti nepokretnosti koji je izradio veštak Milan Grčić 2005. godine u varijanti tzv. troškovne metode, odnosno da su imali u vidu kvalitet gradnje objekta, lokaciju, veličinu i druge faktore prema kojima je veštačenje izvršeno, a od strane nižestepenih sudova je argumentovano prihvaćeno.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su pravilnom primenom materijalnog prava obavezali protivnika predlagača da predlagaču „ Feršped“ isplati novčanu naknadu u visini od 10.089.000,00 dinara, a predlagaču „Jugošped“ u visini od 6.430.000,00 dinara, utvrđenu veštačenjem, kao naknadu za eksproprisane objekte, shodno članu 41. stav 2, 42, 43. i 71. a Zakona o eksproprijaciji, a u vezi člana 132. i 137. Zakona o vanparničnom postupku.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilan je zaključak nižestepenih sudova o visini dosuđene naknade.

Odredbom člana 41. stav 2. Zakona o eksproprijaciji („Službeni glasnik RS“ br. 53/95... 106/2016), propisano je da se visina naknade u novcu za eksproprisane nepokretnosti određuje po tržišnoj ceni prema okolnostima u momentu zaključenja sporazuma o visini naknade, a ako sporazum nije postignut prema okolnostima u momentu donošenja prvostepene odluke o naknadi.

Imajući u vidu da u ovom slučaju nije došlo do sporazumnog određivanja naknade za eksproprisane nepokretnosti, visina naknade, propisana odredbama Zakona o eksproprijaciji, određuje se u sudskom postupku, shodno odredbama članova 132.-140. Zakona o vanparničnom postupku. Prema članu 136. Zakona o vanparničnom postupku, sud određuje ročište i daje korisniku eksproprijacije i ranijem sopstveniku mogućnost da se izjasne o obliku, obimu i visini naknade, kao i o dokazima vrednosti nepokretnosti koji se pribavljaju po službenoj dužnosti. Sud izvodi i druge dokaze koje učesnici predlože, ako nađe da su od značaja za određivanje naknade. Kod navedenog, ne mogu se prihvatiti tvrdnje protivnika predlagača u reviziji da je naknadu trebalo odrediti u visini ponude protivnika predlagača. Prihvaćen ne može biti ni predlog revidenta da se pobijano rešenje preinači u odnosu na predlagača „Feršped“ doo Beograd i utvrdi prekid postupka, čijoj aktivnoj legitimaciji prigovara navodima da je iz registra APR brisano privredno društvo sličnog naziva („Feršped so“). Predlagači su bili posednici i knjižno upisani vlasnici poslovnih objekata, kao predmeta eksproprijacije, osnovom koje ostvaruju pravo da im se u sudskom postupku odredi pravična novčana naknada za eksproprisane objekte. Pravilnost pravnosnažnog rešenja o naknadi za objekte, nije dovedena u pitanje bespredmetnim navodima revizije o građevinskom zemljištu. Imajući u vidu sadržinu odluka nižestepenih sudova i razloge na kojima su zasnovane, bez uticaja ostaju i ostali navodi revizije.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Marina Milanović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić