U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Dobrile Strajina, predsednika veća, Dragane Mirosavljević i Zorana Hadžića, članova veća, u parnici tužioca Opštine Paraćin – Uprava za investicije i održivi razvoj Paraćin, koju zastupa Pravobranilac Opštine Paraćin, protiv tužene AA iz ..., čiji je punomoćnik Aleksandar Mihajlović, advokat iz ..., radi sticanja bez osnova, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 754/22 od 04.07.2022. godine, u sednici održanoj dana 03.04.2024. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužene izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 754/22 od 04.07.2022. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Paraćinu P 150/21 od 22.11.2021. godine, stavom prvim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da sud obaveže tuženu da tužiocu isplati iznos od 551.935,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana presuđenja, 22.11.2021. godine do isplate, kao neosnovan. Stavom drugim izreke, obavezan je tužilac da tuženoj naknadi troškove postupka u iznosu od 125.183,50 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana izvršnosti presude do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 754/22 od 04.07.2022. godine, preinačena je prvostepena presuda tako što je usvojen tužbeni zahtev i obavezana tužena da tužiocu isplati iznos od 551.935,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana presuđenja 22.11.2021. godine do isplate i obavezana tužena da tužiocu, na ime troškova parničnog postupka, isplati iznos od 136.500,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužena je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Tužilac je dao odgovor na reviziju.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11...18/20) i utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti. Ukazivanje na bitnu povredu postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP nije propisana kao revizijski razlog u smislu člana 407. stav 1. tačka 2. tog zakona.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužena je sa pravnim prethodnikom tužioca JP „Direkcija za izgradnju“ Opštine Paraćin, kao investitor, zaključila Ugovor o uređivanju građevinskog zemljišta broj ../12 od 12.03.2012. godine, kojim su regulisani međusobni odnosi u vezi naknade za uređivanje građevinskog zemljišta za legalizaciju objekta, a na osnovu Odluke o naknadi za uređivanje građevinskog zemljišta od 21.04.2011. godine. Članom 3. ugovora utvrđena je naknada u ukupnom iznosu od 810.887,00 dinara, a članom 4. dinamika isplate naknade. U delu naselja gde se nalazi objekat tužene na KP br. .. KO ... ne postoji izgrađena vodovodna mreža, kao ni fekalna – kanalizaciona mreža, a komunalna infrastruktura na ovoj parceli nije bila predviđena Programom uređivanja građevinskog zemljišta za 2012. godinu. Prema nalazu i mišljenju veštaka ekonomsko-finansijske struke dugovanje tužene prema tužiocu po osnovu zaključenog ugovora, na dan 05.12.2018. godine iznosi 551.935,11 dinara.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je ocenio neosnovanim prigovor nedostatka aktivne legitimacije, s obzriom da je tužilac na osnovu člana 9. Odluke o organizaciji opštinskih uprava Opštine Paraćin preuzeo sva prava i obaveze po ugovoru koji je zaključen između JP „Direkcija za izgradnju“ i tužene, a koji se odnosi na investicije. Međutim, zaključio je da tužena nije u obavezi da plati naknadu za nešto nepostojeće i neizvesno kod činjenice da komunalna infrastruktura na KP br. .. KO ..., na kojoj se nalazi stambeno-poslovni objekat investitora, ovde tužene, nije bila predviđena Programom uređivanja građevinskog zemljišta za 2012. godinu i nije ni izgrađena.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i usvojio tužbeni zahtev na osnovu odredbe člana 2. stav 1. tačka 21., člana 93. stav 1., 2., 4., 5., člana 95. stav 1. tačka 1. i člana 195. Zakona o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik RS“, br. 72/09...24/11), nalazeći da tužilac od tužene traži utuženi iznos po osnovu Ugovora o uređivanju građevinskog zemljišta od 12.03.2012. godine, po kom ugovoru je tužilac izvršio svoju obavezu, dok tužena svoju obavezu plaćanja nije izvršila.

Po oceni Vrhovnog suda, pravilno je drugostepeni sud primenio materijalno pravo kada je preinačio prvostepenu presudu.

Odredbom člana 124. Zakona o obligacionim odnosima propisano je da u dvostranim ugovorima, kad jedna strana ne ispuni svoju obavezu, druga strana može, ako nije što drugo određeno, zahtevati ispunjenje obaveza ili, pod uslovima predviđenim u idućim članovima, raskinuti ugovor prostom izjavom, ako raskid ugovora ne nastupa po samom zakonu, a u svakom slučaju ima pravo na naknadu štete.

Odredbom člana 93. stav 1. Zakona o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik RS“, br. 72/09...24/11) propisano je da naknadu za uređivanje građevinskog zemljišta plaća investitor, a stavom 5. da investitor i jedinica lokalne samouprave, odnosno privredno društvo, javno preduzeće ili druga organizacija iz člana 91. tog zakona, zaključuju ugovor kojim se uređuju međusobni odnosi u pogledu uređivanja građevinskog zemljišta, utvrđuje visina naknade za uređivanje građevinskog zemljišta, dinamika plaćanja, obim, struktura i rokovi za izvođenje radova na uređivanju zemljišta, kao i postupak i uslovi izmene ugovora.

Odredbom člana 195. stav 5. Zakona o planiranju i izgradnji propisano je da ako nadležni organ utvrdi da postoji mogućnost legalizacije, obaveštava podnosioca zahteva da u roku od 60 dana dostavi dokaz o uređivanju međusobnih odnosa sa organom odnosno organizacijom koju uređuje građevnsko zemljište; stavom 6. ovog člana propisano je da po dostavljanju dokaza iz stava 5. ovog člana nadležni organ u roku od 15 dana izdaje građevinsku i upotrebnu dozvolu jednim rešenjem, dok je stavom 7. istog člana propisano da pravnosnažno rešenje iz stava 6. predstavlja osnov za upis prava svojine u javnoj knjizi o evidenciji nepokretnosti i prava na njima.

Kod utvrđenog da je pravni prethodnik tužioca sa tuženom kao investitorom zaključio ugovor o uređivanju građevinskog zemljišta čiji je predmet regulisanje međusobnih odnosa u vezi naknade za uređivanje građevinskog zemljišta za legalizaciju objekta, kojim je utvrđena naknada i dinamika isplate, a plaćanje ove naknade je jedan od uslova za dobijanje građevinske i upotrebne dozvole za objekat tužene, to je tužena u obavezi da plati ugovorenu naknadu koja predstavlja i zakonsku obavezu investitora.

Revizijski navodi tužene kojima se osporava zaključak drugostepenog suda da u konkretnom slučaju ne postoji obaveza tužene da plati naknadu za uređivanje građevinskog zemljišta i ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava su ocenjeni kao neosnovani. Naime, prema članu 148. Zakona o obligacionim odnosima, ugovor stvara obaveze za ugovorne strane, imajući u vidu sadržinu predmetnog ugovora, da je tužilac izvršio svoje obaveze, a da tužena nije u celosti isplatila ugovorenu naknadu, to se osnovano obavezuje tužena na plaćanje obaveze po ugovoru koji predstavlja istovremeno i njenu zakonsku obavezu.

Iz iznetih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković