Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 7330/18 od 04.03.2019. godine, stavom prvim izreke, ukinuta je presuda Višeg suda u Beogradu P 912/15 od 25.04.2018. godine i odlučeno o zahtevima stranaka, tako što je stavom drugim izreke, odbijen, kao neosnovan, tužbeni zahtev tužilaca – protivtuženih AA, BB, VV i GG, kojim su tražili da se utvrdi da je nepokretnost – njiva „ĐĐ“, upisana u ZKUL .. k.o. ..., kp. br. .., površine 30 ari i 20m², njihova zajednička svojina stečena njihovim radom i sredstvima, te da se ista izuzme iz ostavinske mase pokojnog EE, što bi tuženi bio dužan da prizna i trpi. Stavom trećim izreke, delimično je usvojen tužbeni zahtev tužilaca – protivtuženih AA i BB i utvrđeno da se pokretne stvari i to slike navedene u tom stavu izreke počev od rednog broja 1 (slika Andrejević Kum Đorđa – „Staro oružje“ 1959. godina), zaključno sa rednim brojem 155 (slika Bogdana Šuput – „Makedonka sa detetom“ 1937. godina), izostavljaju iz ostavinske mase pokojnog EE, što je tuženi – protivtužilac, dužan da prizna i trpi. Stavom četvrtim izreke, odbijen je, kao neosnovan, tužbeni zahtev tužilaca – protivtuženih AA i BB, u preostalom delu kojim su tražili da se utvrdi da se pokretne stvari i to slike navedene u tom stavu izreke počev od rednog broja 1 (slika Baruk Bore – „Mrtva priroda sa ribom“ 1938. godina), zaključno sa rednim brojem 38 (slika Šejka Leonida – „Mala ružičasta mrtva priroda“ 1968. godina), izostavi iz ostavinske mase pokojnog EE, što bi tuženi bio dužan da prizna i trpi. Stavom petim izreke, odbijen je, kao neosnovan, tužbeni zahtev tužilaca – protivtuženih VV i GG, kojim su tražile da se utvrdi da se pokretne stvari i to slike koje su pobrojane u stavovima trećem i četvrtom izreke te presude izostavljaju iz ostavinske mase pokojnog EE, što bi tuženi bio dužan da prizna i trpi. Stavom šestim izreke, delimično je usvojen protivtužbeni zahtev tuženog – protivtužioca i utvrđeno da je on suvlasnik sa udelom od ¼ idealnih delova na slikama koje su navedene u tom stavu izreke počev od rednog broja 1 (slika Aralica Stojana – „Predeo iz Dalmacije“ 1948-50. godina, ulje na lesonitu, 54h80,5cm), zaključno sa rednim brojem 44 (slika Šejka Leonida – „Mala ružičasta mrtva priroda“ 1968. godina, ulje na dasci, 31,5h23,5cm), što su tužioci – protivtuženi AA, BB i GG, dužni da priznaju i trpe. Stavom sedmim izreke, odbijen je kao neosnovan protivtužbeni zahtev tuženog – protivtužioca u preostalom delu kojim je tražio da se utvrdi da je vlasnik sa udelom od ¼ idealnih delova na slikama koje su navedene u tom stavu izreke počev od rednog broja 1 (slika Andrejević Kum Đorđa – „Staro oružje“ 1959. godina, ulje na lesonitu, 140h995cm), zaključno sa rednim brojem 156 (slika Bogdana Šuput – „Makedonka sa detetom“ 1937. godina, ulje na platnu, 70h56cm), što bi tužioci – protivtuženi AA, BB i VV, bili dužni da priznaju i trpe. Stavom osmim izreke, odbijen je, kao neosnovan, protivtužbeni zahtev tuženog – protivtužioca kojim je tražio da se utvrdi da je suvlasnik sa udelom od ¼ idealnih delova na slikama koje su pobrojane u stavovima sedmom i osmom izreke presude a što bi tužilja – protivtužena VV bila dužna da prizna i trpi. Stavom devetim izreke, usvojen je protivtužbeni zahtev tuženog – protivtužioca DD i utvrđeno da je on suvlasnik sa udelom od ¼ idealnih delova na njivi ĐĐ, kp. br. .. površine 30 ari i 20m², upisane u ZKUL .. k.o. ..., što su tužioci – protivtuženi AA, BB i VV dužni da priznaju i trpe a tuženi – protivtužilac se na osnovu ove presude može, sa udelom od ¼ idealnih delova, uknjižiti kod nadležne RGZ – Služba za katastar nepokretnosti, kao suvlasnik, sa navedenim udelom. Stavom devetim izreke, odbijen je, kao neosnovan, protivtužbeni zahtev tuženog – protivtužioca kojim je tražio da se utvrdi da je on suvlasnik sa udelom od ¼ idealnih delova na njivi ĐĐ kp. br. .. površine 30 ari i 20m² upisane u ZKUL .. k.o. ..., što bi tužilja – protivtužena GG bila dužna da prizna i trpi. Stavovima jedanaestim, dvanaestim, trinaestim, četrnaestim, petnaestim i šesnaestim izreke, odlučeno je o troškovima postupka.

Presudom Vrhovnog kasacionog suda Rev 4782/2020 od 21.01.2021. godine, stavom prvim izreke, odbijene su, kao neosnovane revizije tužilaca i tuženog izjavljene protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 7330/18 od 04.03.2019. godine, odluka sadržanih u stavovima drugom, trećem – u odnosu na pokretne stvari, umetničke slike od rednog broja 1 do rednog broja 86, od rednog broja 88 do rednog broja 116 i od rednog broja 121 do rednog broja 155, četvrtog – u odnosu na pokretne stvari, umetničke slike od rednog broja 1 do rednog broja 14, redni broj 16. i 17, od rednog broja 24 do rednog broja 29, redni broj 33 i od rednog broja 35 do rednog broja 37, petom, šestom - u odnosu na pokretne stvari, umetničke slike od rednog broja 1 do rednog broja 16, redni broj 18 i 19, od rednog broja 26 do rednog broja 34, redni broj 38 i od rednog broja 40 do rednog broja 43, sedmom - u odnosu na pokretne stvari, umetničke slike od rednog broja 1 do rednog broja 86, od rednog broja 88 do rednog broja 117 i od rednog broja 122 do rednog broja 156, osmom, devetom i desetom izreke. Stavom drugim izreke, ukinuta je presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž 7330/18 od 04.03.2019. godine, odluke sadržane u stavovima trećem - u odnosu na pokretne stvari, umetničke slike pod rednim brojem 87 i od rednog broja 117 do rednog broja 120, četvrtom - u odnosu na pokretne stvari, umetničke slike pod rednim brojem 15, od rednog broja 18 do rednog broja 23, od rednog broja 30 do rednog broja 32, redni broj 34 i 38, šestom - u odnosu na pokretne stvari, umetničke slike pod rednim brojem 17, od rednog broja 20 do rednog broja 25, od rednog broja 35 do rednog broja 37, redni brojevi 39 i 44, sedmom - u odnosu na pokretne stvari, umetničke slike pod rednim brojem 87 i od rednog broja 118 do rednog broja 121, jedanaestom, dvanaestom, trinaestom, četrnaestom, petnaestom i šesnaestom izreke, i u tom delu je predmet vraćen drugostepenom sudu na ponovno odlučivanje o žalbama stranaka.

Apelacioni sud u Beogradu je, presudom Gž 2638/21 od 31.01.2022. godine, stavom prvim izreke, delimično usvojio tužbeni zahtev tužilaca – protivtuženih AA i BB i utvrdio da se pokretne stvari i to: slika Milosavljević Predraga – Peđe – „Dubrovnik“ 1971. godina, slika Radović Ivana – „Sedeći ženski akt“ 1934-38. godina, slika Radović Ivana – „Oranje sa belim konjem“ 1938-48. godina, slika Radović Ivana – „Oranje sa crvenim konjem“ 1950-55. godina, slika Radović Ivana – „Sedeći ženski akt sa crvenim prekrivačem“ 1955-60. godina, slika Radović Ivana – „Seoska porodica sa belom kravom“ 1928-30. godina, slika Šejka Leonida – „Mala ružičasta mrtva priroda“ 1968. godina, izostavljaju iz ostavinske mase pokojnog EE, što je tuženi – protivtužilac dužan da prizna i trpi. Stavom drugim izreke, odbijen je, kao neosnovan, tužbeni zahtev tužilaca – protivtuženih AA i BB, u preostalom delu kojim su tražili da se utvrdi da se pokretne stvari i to: slika Ličanoski Lazara – „Seljanke sa guskama“ 1934-38. godina, slika Lubarda Petra – „Crnogorski krš“ 1959. godina, slika Lubarda Petra – „Let u prostor“ 1961. godina, slika Lubarda Petra – „Španija“ 1966. godina, slika Lubarda Petra – „Iz topionice“ 1947. godina, slika Lubarda Petra – „Prvi srpski ustanak“ od 1969. do 1971. godine, slika Lubarda Petra – „Kosmos“ 1971. godina, slika Petrović Nadežde – „Kolevka“ oko 1904. godine, slika Petrović Nadežde – „Sveštenik (Sveti Sava)“ oko 1905. godine, slika Petrović Nadežde – „Glumica“ oko 1906. godine, izostavljaju iz ostavinske mase pokojnog EE, što bi tuženi bio dužan da prizna i trpi. Stavom trećim izreke, delimično je usvojen protivtužbeni zahtev tuženog – protivtužioca pa je utvrđeno da je on vlasnik sa udelom od ¼ idealnih delova na pokretnim stvarima i to: slika Ličenoski Lazara – „Seljanka sa guskama“ 1934-38. godina, ulje na kartonu, 67h96cm; slika Lubarda Petra – „Crnogorski krš“ 1959. godina, ulje na lesonitu, 43h100cm; slika Lubarda Petra – „Let u prostor“ 1961. godina, ulje na platno, 83h184,3cm; slika Lubarda Petra – „Španija“ 1966. godina, ulje na lesonitu, 140h176,5cm; slika Lubarda Petra – „Iz topionice“ 1967. godina, ulje na lesonitu, 123,8h151,3cm; slika Lubarda Petra – „Prvi srpski ustanak“ 1969-71. godine, ulje na lesonitu, 130h171cm; slika Lubarda Petra – „Kosmos“ 1971. godina, lakovi na lesonitu, 130h170cm; slika Petrović Nadežde – „Kolevka“ oko 1904. godine, ulje na kartonu, 43h34cm; slika Petrović Nadežde – „Sveštenik (Sveti Sava)“ oko 1905. godine, ulje na kartonu, 60h42cm; slika Petrović Nadežde – „Glumica“ oko 1906. godine, ulje na lesonitu, 61h47cm, što su tužioci – protivtuženi AA, BB i VV dužni da priznaju i trpe. Stavom četvrtim izreke, odbijen je, kao neosnovan, protivtužbeni zahtev tuženog – protivtužioca u preostalom delu kojim je tražio da se utvrdi da je vlasnik sa idealnim udelom od ¼ delova na pokretnim stvarima i to: slika Milosavljević Predraga – Peđe – „Dubrovnik“ 1971. godina, ulje na platnu, 73h92cm; slika Radović Ivana – „Sedeći ženski akt“ 1934-38. godina, ulje na platnu, 69h62cm; slika Radović Ivana – „Oranje sa belim konjem“ 1938-48. godina, ulje na platnu, 75h93cm; slika Radović Ivana – „Oranje sa crvenim konjem“ 1950-55. godina, ulje na platnu, 62,5h82cm; slika Radović Ivana – „Sedeći ženski akt sa crvenim prekrivačem“ 1955-60. godina, ulje na platnu, 45h51,5cm; slika Radović Ivana – „Seoska porodica sa belom kravom“ 1928-30. godina, ulje na platnu, 56h75cm; slika Šejka Leonida – „Mala ružičasta mrtva priroda“ 1968. godina, ulje na dasci, 31,5h23,5cm, što bi tužioci – protivtuženi AA, BB i VV, bili dužni da priznaju i trpe. Stavom petim izreke, odlučeno je da tužioci – protivtuženi AA, BB, GG i tuženi – protivtužilac svako snosi svoje troškove prvostepenog postupka. Stavom šestim izreke, obavezana je tužilja – protivtužena VV da tuženom – protivtužiocu naknadi troškove prvostepenog postupka u iznosu od 1.293.000,00 dinara. Stavom sedmim izreke, obavezan je tuženi – protivtužilac da tužiocima – protivtuženima AA i BB, na ime troškova drugostepenog postupka plati iznos od 664.500,00 dinara. Stavom osmim izreke, obavezana je tužilja – protivtužena VV da tuženom – protivtužiocu na ime troškova drugostepenog postupka plati iznos od 141.750,00 dinara. Stavom devetim izreke, odlučeno je da tužilja – protivtužena GG i tuženi – protivtužilac svako snosi svoje troškove drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, parnične stranke su izjavile blagovremene revizije i to: tužioci – protivtuženi zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava; tuženi – protivtužilac zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Revidenti su dostavili odgovore na reviziju suprotne strane, a troškove revizijskog postupka su tražili opredeljeno.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu, primenom odredbe člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 3. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'', br. 72/11... 18/20) i utvrdio da su revizije neosnovane.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti, a ni druge bitne povrede propisane odredbom člana 407. stav 2. tačka 3. istog zakona, na koje revidenti neosnovano u svojim revizijama ukazuju.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci AA (rođen 1964. godine), BB (rođen 1968. godine), GG (rođena 1976. godine) i tuženi – protivtužilac DD (rođen 1988. godine) su deca pokojnog EE, koji je preminuo ...2000. godine. Tužilja – protivtužena VV je bivša supruga pokojnog EE sa kojom je u braku bio počev od ...1961. do ...1980. godine, kada je njihov brak razveden. U vreme dok je trajala bračna zajednica tužilje – protivtužene VV i pokojnog EE, on je započeo da kupuje umetničke slike, a slike su takođe kupovali i njegovi sinovi AA i BB. Narodni muzej u Beogradu je 1998. godine izdao Publikaciju – katalog pod nazivom „Zbirka ...“ u kojoj su unete umetničke slike, sa podacima o slikarima, opisom dela i uz recenziju Nikole Kusovca. Tužioci tvrde da su sve umetničke slike koje su predmet tužbenog zahteva njihova svojina zbog čega treba da budu izuzete iz ostavinske mase pokojnog EE, dok tuženi tvrdi da su, suprotno tome, one svojina sada pokojnog EE pa je, kao njegov zakonski naslednik, tražio svoj suvlasnički udeo od ¼. Prema priznanici iz oktobra meseca 1995. godine izdatoj od strane ŽŽ, ZZ je kupio umetničku sliku – ulje na platnu slikara Peđe Milosavljevića pod nazivom „Dubrovnik“, dimenzija 73h92cm, dok je prema potvrdi izdatoj od strane II 25.11.1995. godine, AA kupio slike Peđe Milosavljevića, između ostalog sliku „Dubrovnik“, 1971, ulje, 73h90cm. ŽŽ je izdao priznanicu u oktobru mesecu 1995. godine, u kojoj je navedeno da je AA kupio tri umetničke slike, ulje na platnu slikara Leonida Šejke – „Ljubav malog morskog konja“ dimenzija 31,5h25cm, „Mrtva priroda“ dimenzija 31,5h22,5cm i „Mrtva priroda“ dimenzija 37,5h24cm. II je izdala potvrdu 20.11.1995. godine o tome da je AA kupio slike Ivana Radovića i to „Seoska porodica“ 1928, ulje, 56h75cm, „Sedeći ženski akt“ 1934, ulje na platnu, 70h60cm, „Oranje s belim konjem“ 1938-1948, ulje na platnu, 75h95cm, „Oranje s crvenim konjem“ 1950-1955, ulje na platnu, 60h80cm, „Sedeći ženski akt“ 1955-1960, ulje na platnu, 45h50cm. JJ je izdao priznanicu od 17.09.1996. godine na iznos od 80.000 DEM primljenih na ime kupovine tri slike autora Nadežde Petrović i to: „Glumica“, „Kolevka“ i „Sveštenik (Sveti Sava“. Prema priznanici izdatoj od strane KK od 25.02.1997. godine, sledi da je on primio 90.000 DEM (u gotovom novcu) na ime kupovine slika i to: Petra Lubarde, šest slika velikog formata, Ličenoski – jedan komad i jedan tabernakl sat iz 1800. godine.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, drugostepeni sud je, rukovodeći se materijalnim dokazima – potvrdama odnosno priznanicama koje predstavljaju dokaz o tome čijim novcem su kupljene sporne slike, zaključio da su tužioci – protivtuženi AA i BB dokazali svoje vlasništvo na slikama u odnosu na koje je delimično usvojio njihov tužbeni zahtev, pa je u odnosu na te slike odbio protivtužbeni zahtev tuženog – protivtužioca, dok je, u odnosu na preostale slike za koje navedeni tužioci – protivtuženi nisu dokazali svoje pravo vlasništva, delimično usvojio protivtužbeni zahtev tuženog – protivtužioca i utvrdio njegov suvlasnički udeo od ¼ po osnovu nasleđa iza oca, pokojnog EE.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, drugostepeni sud je pravilno primenio materijalno pravo.

Odredbom člana 1. stav 2. Zakona o nasleđivanju („Službeni glasnik RS“, broj 46/95), propisano je da zaostavštinu čine sva nasleđivanju podobna prava koja su ostaviocu pripadala u trenutku smrti. Na osnovu odredbe člana 9. stav 1. istog Zakona, prvi nasledni red čine ostaviočevi potomci i njegov bračni drug, a na osnovu stava 2. istog člana Zakona, ostaviočeva deca, sa njegovim bračnim drugom, nasleđuju na jednake delove. Pravila o teretu dokazivanja propisana su odredbom člana 231. Zakona o parničnom postupku, tako što stranka koja tvrdi da ima neko pravo, snosi teret dokazivanja činjenice koja je bitna za nastanak ili ostvarenje prava, ako zakonom nije drugačije propisano (stav 2.). Stranka koja osporava postojanje nekog prava, snosi teret dokazivanja činjenice koja je sprečila nastanak ostvarivanja prava ili usled koje je pravo prestalo da postoji, ako zakonom nije drugačije propisano (stav 3).

U konkretnom slučaju, tužioci – protivtuženi AA i BB su dokazali svoje vlasništvo na slikama u odnosu na koje je drugostepeni sud, pobijanom presudom, delimično usvojio njihov tužbeni zahtev, a to svoje pravo nisu dokazali u odnosu na slike za koje je drugostepeni sud delimično usvojio protivtužbeni zahtev tuženog – protivtužioca i utvrdio njegov suvlasnički udeo od ¼ po osnovu nasleđa iza pokojnog oca EE.

Navodima revizija parničnih stranaka osporava se ocena dokaza što je bez uticaja na odlučivanje jer je ocena dokaza u nadležnosti suda koji odlučuje po svom uverenju na osnovu savesne i brižljive ocene svakog dokaza zasebno, svih dokaza kao celine i na osnovu rezultata celokupnog postupka, koje će činjenice da uzme kao dokazane, na osnovu odredbe člana 8. Zakona o parničnom postupku, a tu odredbu Zakona je drugostepeni sud, pri oceni izvedenih dokaza, pravilno primenio.

Pravilna je i odluka o troškovima parničnog postupka jer je doneta pravilnom primenom odredbe člana 153. stav 2. i člana 154. Zakona o parničnom postupku.

Iz izloženih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odluku kao u izreci doneo primenom odredbe člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić