U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud u veću sastavljenom od sudija: Predraga Trifunovića, predsednika veća, Zvezdane Lutovac i Jelene Borovac, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Sonja Popović, advokat u ..., protiv tuženog Grad Novi Sad, čiji je zastupnik Pravobranilaštvo Grada Novog Sada, radi isplate naknade za oduzeto zemljište, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 2487/15 od 01.10.2015. godine, u sednici održanoj 09.03.2017. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tuženog izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 2487/15 od 01.10.2015.godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 2487/15 od 01.10.2015. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tuženog i potvrđena je presuda Višeg suda u Novom Sadu P 223/13 od 26.06.2015. godine, a odbijeni su zahtevi stranaka za dosuđivanje troškova drugostepenog postupka.

Presudom Višeg suda u Novom Sadu P 223/13 od 26.06.2015. godine, usvojen je tužbeni zahtev tužioca pa je tuženi obavezan da mu isplati iznos od 15.403.447,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 26.06.2015. godine pa do isplate kao i da mu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 579.911,00 dinara.

Protiv navedene pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pravilnost pobijane presude u smislu člana 408.ZPP („Sl. glasnik RS“, broj 72/11, 55/14), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija nije osnovana.

Donošenjem pobijane presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374.stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Bez uticaja je revizijski navod tuženog da je donošenjem presude učinjena bitna povreda koja opisno odgovara tački 12. citirane zakonske odredbe, jer se na osnovu člana 407. stav 1. ZPP, revizija iz ovog razloga ne može izjaviti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je vlasnik kat. parcele broj .../... – gradsko građevinsko zemljište koja ima površinu od 1907 m2, upisane u LN br...., KO .... Ova parcela je faktički ušla u sastav ... ulice prema Generalnom planu Grada Novog Sada – naselje ..., koja je predviđena kao javna površina i nije namenjena za izgradnju, ali povodom ove katastarske parcele nije vođen postupak eksproprijacije. Predmetna katastarska parcela je opremljena infrastrukturom (elektroinstalacija, vodovod, kanalizacija, telefon, gas i ulično osvetljenje), nasuta je šljunkom (neasfaltirana je) i postavljeni su potrebni saobraćajni znaci. Prema nalazu i mišljenju sudskog veštaka građevinske struke (datog na osnovu podataka nadležnog poreskog organa) tržišna vrednost ove katastarske parcele kao gradskog građevinskog zemljišta, na dan sačinjavanja tog nalaza i mišljenja od 25.05.2015. godine (koji je prethodio zaključenju glavne rasprave) iznosi 15.403.447,33 dinara.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja nižestepeni sudovi su zaključili da tužilac ima pravo na traženu novčanu naknadu zbog faktički izvršene eksproprijacije navedene katastarske parcele čijeg prava svojine je lišen radnjama tuženog, kojima je ova katastarska parcela pretvorena u ulicu kao javno dobro, zbog čega je tužiocu dosuđena naknada u utvrđenoj visini njene tržišne vrednosti na osnovu članova 41. i 42. noveliranog Zakona o eksproprijaciji.

Nisu osnovani revizijski navodi tuženog o pogrešnoj primeni materijalnog prava jer tužiocu ne pripada novčana naknada na osnovu citiranih odredbi Zakona o eksproprijaciji, u konkretnoj situaciji kada u odnosu na navedenu katastarsku parcelu nije sproveden postupak eksproprijacije, odnosno nije doneto pravnosnažno rešenje o eksproprijaciji.

Ovo najpre iz razloga što je katastarska parcela na kojoj tužilac ima pravo svojine, iako nije eksproprisana, radnjama tuženog formirana i postala ulica - javni put, u smislu člana 2. tačka 12. Zakona o javnim putevima („Sl. glasnik RS“, broj 101/05 i 123/07) na koji način je tužilac kao njen vlasnik faktički onemogućen da ovu katastarsku parcelu koristi, odnosno lišen je prava svojine na ovoj svojoj imovini; zbog čega radnje tuženog predstavljaju oduzimanje njegovog prava svojine na ovoj katastarskoj parceli.

Iako se citirane odredbe Zakona o eksproprijaciji ne mogu primeniti u slučajevima kada oduzimanje ili ograničenje prava svojine na nepokretnosti nije izvršeno u postupku i na način koji je propisan ovim zakonom, po stanovištu Vrhovnog kasacionog suda, tužiocu koji je lišen svog prava svojine na navedenoj nepokretnosti, pripada dosuđena novčana naknada u visini njene tržišne vrednosti za oduzeto mu pravo svojine, na osnovu člana 1 Protokola broj 1 uz Evropsku konvenciju o ljudskim pravima i slobodama (EKLJP) koja je nakon što je ratifikovana od strane naše države (2003. godine) sastavni deo našeg pravnog poretka u smislu člana 194. stavovi 4. i 5. Ustava Republike Srbije i neposredno se primenjuju. Član 1. Protokola broj 1, predviđa da: „svako fizičko i pravno lice ima pravo na neometano uživanje svoje imovine. Niko ne može biti lišen svoje imovine, osim u javnom interesu i pod uslovima predviđenim zakonom i opštim načelima međunarodnog prava“. Oduzimanje imovine nije bilo zakonito.

Pored toga, Evropski sud za ljudska prava je doneo brojne presude u primeni člana 1. Protokola broj 1 EKLJP koja štiti privatnu svojinu, iz kojih proizlazi da se može oduzeti stvar u privatnoj svojini u opštem interesu, ali samo sa naknadom koja bi se ravnala tržišnoj vrednosti, odnosno ako je ta stvar oduzeta a postoji, ima se vratiti vlasniku stvari (Sarica et Dilaver C. Turkyie, predstavka br.11765/05, presuda od 27. maja 2010. godine).

Pravilno je odlučeno i o naknadi troškova postupka na osnovu člana 165.stav 1. u vezi članova 153. stav 1. i 154. stav 2. ZPP.

Iz izloženih razloga, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučio kao u izreci presude.

Predsednik veća-sudija

Predrag Trifunović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić