Protiv pravnosnažne drugostepene presude tuženi je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitnih odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11... 18/20) Vrhovni sud je ocenio da revizija tuženog nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, niti su učinjene bitne povrede postupka pred drugostepenim sudom na koje se u reviziji tuženog ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je vlasnik stana, koji se nalazi u Beogradu u ulici ... broj .., na .. spratu, površine 89m², koji stan je tužilja dobila na poklon od svog oca 1973. godine. Otac tužilje VV je kao vlasnik predmetnog stana sa ocem tuženog, GG kao nosiocem stanarskog prava 30.05.1967. godine zaključio ugovor o korišćenju predmetnog stana, u kom ugovoru su kao članovi domaćinstva navedeni DD, supruga, ĐĐ i EE, sinovi. Nakon smrti GG, pravnosnažnim rešenjem Trećeg opštinskog suda u Beogradu 15.04.1976. godine, za nosioca stanarskog prava na predmetnom stanu određena je DD. Tuženi je nakon smrti majke DD, koja je preminula 2008. godine podneo predlog radi donošenja rešenja koje zamenjuje ugovor o zakupu predmetnog stana na određeno vreme, u kom postupku je doneto rešenje kojim je tužilja upućena na parnicu, radi utvrđenja da tuženi nema pravo zakupa na predmetnom stanu. Tuženi od 1963. godine ima prijavljeno prebivalište na adresi predmetnog stana, a u predmetnom stanu živi od 1967. godine. Brat tuženog se iz predmetnog stana iselio nakon ženidbe. Tuženi je u ...1974. godine zaključio brak sa ŽŽ, a brak je razveden pravnosnažnom presudom Okružnog suda u Beogradu 19.11.1975. godine. Tuženi je sa ZZ zaključio brak 1993. godine, sa kojom ima ćerku koja je rođena 1993. godine. U vreme zaključenja braka supruga tuženog je bila vlasnik stana broj .., koji se nalazi u Beogradu na teritoriji Opštine ..., u stambenom naselju ... u ulici ... broj .. na .. spratu, koji je površine 55,51m², koji stan je poklonila tuženom 27.04.1995. godine. Tuženi je istog dana taj stan razmenio za garsonjeru u Beogradu u ulici ... broj .., u visokom prizemlju, površine 34m² koju garsonjeru je koristio kao atelje, radi obavljanja svoje delatnosti, a koju garsonjeru je 2016. godine poklonio svojoj ćerki. Supruga tuženog je od zasnivanja zajednice sa tuženim živela u predmetnom stanu bila prijavljena na adresi predmetnog stana u periodu od 1996. do 1999. godine kada je sa ćerkom bila prijavljena na adresi kod njene majke, jer je njena majka bila bolesna, zbog čega je želela da živi blizu majke, a tražila je od tuženog da pređe kod njene majke što je tuženi odbio i zbog čega su jedno vreme njihovi odnosi zahladneli i zbog čega se supruga tuženog odjavila sa adrese predmetnog stana, ali se nakon toga vratila i ponovo prijavila na adresu predmetnog stana.

U ovoj pravnoj stvari, Prvi osnovni sud u Beogradu je doneo presudu P 25252/16 dana 07.03.2018. godine kojim je usvojio tužbeni zahtev tužilje.

Apelacioni sud u Beogradu je rešenjem Gž 7449/18 od 04.10.2018. godine stavom drugim izreke ukinuo presudu Prvog osnovnog suda u Beogradu P 25252/16 od 07.03.2018. godine i predmet vratio istom sudu na ponovno suđenje.

Nakon toga, Prvi osnovni sud u Beogradu je doneo presudu P 17405/18 od 12.06.2019. godine i odbio tužbeni zahtev tužilje pozivajući se na odredbu člana 37. Zakona o stambenim odnosima od 29.08.1973. godine, kao i člana 34. Zakona o stanovanju („Službeni glasnik RS“, broj 50 od 25.07.1992. godine) nalazeći da je tuženi stekao pravo zakupa na predmetnom stanu.

Apelacioni sud u Beogradu je odlučujući o žalbi tužilje, presudom Gž 9547/19 od 11.05.2020. godine preinačio presudu prvostepenog suda – Prvog osnovnog suda u Beogradu P 17405/18 od 12.06.2019. godine i usvojio tužbeni zahtev tužilje.

Na naznačenu presudu Apelacionog suda tuženi je izjavio reviziju a Vrhovni kasacioni sud je rešenjem Rev 5681/20 od 13.05.2021. godine ukinuo presudu Apelacionog suda u Beogradu Gž 9547/19 od 11.05.2020. godine i predmet vratio drugostepenom sudu na ponovno odlučivanje.

Nakon toga Apelacioni sud u Beogradu je doneo presudu Gž 5752/21 od 23.03.2022. godine i preinačio presudu Prvog osnovnog suda u Beogradu P 17405/18 od 12.06.2019. godine i usvojio tužbeni zahtev tužilje u celosti.

Drugostepeni sud nije prihvatio pravno stanovište prvostepenog suda u pogledu neosnovanosti tužbenog zahteva tužilje nalazeći da je isti osnovan, a iz sledećih razloga:

Članom 40. Zakona o stanovanju („Službeni glasnik RS“, br. 50/92... 101/05) koji je važio u vreme smrti majke tuženog, bilo je propisano da nosilac stanarskog prava odnosno zakupa stana na neodređeno vreme koji to pravo ima na stanu u svojini građana od dana stupanja na snagu ovog zakona nastavlja sa korišćenjem tog stana u skladu sa odredbama čl. 30-39. tog zakona i da vlasnik stana čiji se stan koristi pod uslovima iz stava 1. tog člana ima pravo i obaveze nosioca prava raspolaganja u skladu sa odredbama tog zakona osim obaveza da omogući otkup tog stana po odredbama ovog zakona (stav 2). Član 34. stav 1. Zakona o stanovanju propisano je ko nakon smrti zakupca ili njegovog iseljenja iz stana ima pravo da nastavi da koristi stan. Tuženi je 1992. godine zaključio brak sa ZZ (sada ...). Ista je bila vlasnik stana površine 55,51m², po strukturi dvosoban, u Beogradu u stambenom naselju ... u ulici ... broj .. na .. spratu, stan broj .., što znači da je u tom momentu supruga tuženog imala rešeno stambeno pitanje. Ako bi se pošlo od pretpostavke da stan supruge tuženog u vreme zaključenja braka nije bio useljiv, isti je svakako bio useljiv 1995. godine kada ga tuženi stiče u svojinu poklonom od svoje supruge jer tokom trajanja prvostepenog postupka tuženi nije iznosio tvrdnju da taj stan nije bio useljiv momentom zaključenja ugovora o poklonu kada tuženi postaje vlasnik predmetnog stana. Od članova porodičnog domaćinstva ima suprugu i malololetnu ćerku rođenu 1993. godine. Stan je u novogradnji, dvosoban i dovoljan za tročlanu porodicu i u potpunosti je odgovarajući za stanovanje. Dakle, zasnivanje sopstvene porodice sticanjem stana u svojinu tuženi je (sa članovima svoje porodice i ćerkom i suprugom) prestao da bude član porodičnog domaćinstva svoje majke. Činjenicu da je tužilac izabrao da taj predmetni stan koji je dobio na poklon zameni za stan površine 34m² u ... i isti pretvori u atelje i time reši pitanje poslovnog prostora za delatnost nema posebnog uticaja na rešenje ove pravne stvari. Sada pokojna majka tuženog nakon što je tuženi stekao stan imala je pravo da ostane da živi u stanu koji je predmet ove parnice jer je tuženi dobijanjem na poklon stan od svoje supruge rešio stambenu potrebu svoje porodice koju je osnovao, a ne i svoje majke. On je bio član porodičnog domaćinstva svoje majke. Međutim, dobijanje stana na poklon od svoje supruge isti je na drugi način rešio svoju stambenu potrebu. Svrha stečenih prava člana porodičnog domaćinstva koji je ostao da živi u stanu u svojini građana, bila je zaštita tog člana porodičnog domaćinstva, ali samo pod uslovom da isti nije na drugi način rešio svoju stambenu potrebu. Kako je tužilac dobijanjem stana na poklon od svoje supruge rešio stambeno pitanje, to isti nema pravo da nastavi sa korišćenjem spornog stana.

Po oceni Vrhovnog suda, pravilan je zaključak drugostepenog suda u pogledu osnovanosti tužbenog zahteva tužilje. U konkretnom slučaju radi se o korišćenju stana koji se nalazi u svojini privatnog lica, tj. predmetni stan se nalazi u svojini građana. Kao član porodičnog domaćinstva svoje majke, tuženi je imao pravo da nastavi sa korišćenjem predmetnog stana nakon smrti svoje majke DD. Međutim, iz spisa ove pravne stvari proizlazi da je tuženi u ...1974. godine zaključio brak sa ŽŽ a da je brak razveden pravnosnažnom presudom Okružnog suda u Beogradu 19.11.1975. godine. Tuženi kao i njegova majka imali su status zaštićenih stanara, tj. pravo zakupa na stanu u svojini građana. To pravo su mogli da koriste samo ako predmetni stan koriste u kontinuitetu i ako nemaju rešeno stambeno pitanje. Međutim, tužilac zaključuje brak sa ZZ 1993. godine, a 27.04.1995. godine od nje dobija stan u naselju ... površine 55,51m² na poklon. Tuženi nije iznosio tvrdnju da je stan bio neuseljiv. Sticanjem u svojinu tog stana naznačene površine, proizlazi da je za svoju porodicu (ćerku i suprugu) stekao adekvatne uslove za stanovanje i time rešio stambeni problem. Takav stan za tročlanu porodicu je odgovarajući. Na taj način tužilac je prestao da bude član porodičnog domaćinstva svoje majke. Svrha stečenih prava člana porodičnog domaćinstva koji je ostao da živi u stanu u svojini građana je zaštita tog člana ali samo pod uslovom da isti na drugi način nije rešio svoju stambenu potrebu. To što je tuženi odmah nakon sticanja svojine na stanu poklonom od svoje supruge, taj stan zamenio za stan površine 34m² u ulici ... u Beogradu i pretvorio stan u atelje a zatim poklonio svojoj ćerki ne stvara uslov da zadrži pravo korišćenja spornog stana i da ima pravo zakupa na istom. Tuženi je dobijanjem prava svojine na stanu koji je dobio na poklon od supruge (koji je otuđio) rešio stambenu potrebu svoje porodice i time izgubio pravo na zakup stana koji je u svojini tužilje. Da li tužilja poseduje i druge nepokretnosti nije od značaja za rešenje ove pravne stvari. Stoga je tuženi dužan da se iseli iz predmetnog stana i stan preda tužilji kao vlasniku stana. Znači tužilac je prekinuo kontinuitet prava u korišćenju predmetnog stana kao zaštićeni stanar. Stoga proizlazi da stanuje u spornom stanu bez pravnog osnova pa je dužan da se iseli iz istog. Ovo iz dodatnog razloga što nakon 29.07.1993. godine niko pa ni član porodičnog domaćinstva nosioca stanarskog prava ne može po bilo kom osnovu na stanu u privatnoj svojini steći svojstvo nosioca stanarskog prava. Stoga su navodi iz revizije tuženog neosnovani i isti ne mogu dovesti do drugačije odluke suda. U kontekstu iznetog ne mogu se ni prihvatiti navodi tuženog da se usvajanjem tužbenog zahteva tužilje istome povređuje pravo na dom jer se to pravo ne može koristiti u kontekstu postojanja pravnog osnova za korišćenje spornog stana.

Na osnovu iznetog, Vrhovni sud je na osnovu člana 414. stav 1. ZPP odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Gordana Komnenić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić