Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Subić, predsednika veća, Zorana Hadžića i Mirjane Andrijašević, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Zoran Filipović, advokat iz ..., protiv tuženog BB sa prebivalištem u ... i boravištem u ..., čiji je punomoćnik Ana Đuričić Zečević, advokat iz ..., radi utvrđenja, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 5572/21 od 02.03.2022. godine, u sednici održanoj dana 02.11.2023. godine doneo je

R E Š E NJ E

UKIDA SE presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž 5572/21 od 02.03.2022. godine u delu u kojem je potvrđena presuda Višeg suda u Beogradu P 323/15 od 03.06.2021. godine u stavu četvrtom i petom i predmet VRAĆA istom sudu na ponovno odlučivanje o žalbi tuženog protivtužioca.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Beogradu P 323/15 od 03.06.2021. godine dozvoljeno je preinačenje tužbe učinjeno na ročištu od 03.06.2021. godine i preinačenje protivtužbe iz podneska od 02.12.2020. godine (stav prvi izreke). Odbijen je tužbeni zahtev tužioca-protivtuženog AA kojim je tražio da sud utvrdi da je tužilac- protivtuženi isključivi vlasnik poslovnog prostora, koji se nalazi u objektu na uglu ulica ... i ... u Beogradu, na KP broj .. KO ..., koji se sastoji od pet lokala ukupne neto površine 276 m2 bruto površine 310 m2, označenih brojevima 6, 7/1, 7/2, 7/3 i 8 koji se nalaze u navedenom objektu gledano iz pravca ulice ... u nizu počev od drugog zaključno sa šestim mestom, što je tuženi-protivtužilac dužan da prizna i trpi upis prava svojine na opisanoj nepokretnosti u korist tužioca-protivtuženog (stav drugi izreke). Odbačena je tužba tužioca-protivtuženog u delu eventualnog zahteva kojim je tražio da se utvrdi da je tužilac-protivtuženi jedini investitor na izgradnji objekta na uglu ulica ... i ... u Beogradu, na KP .. KO ... (stav treći izreke). Odbijen je protivtužbeni zahtev tuženog-protivtužioca kojim je tražio da sud utvrdi da je tuženi-protivtužilac isključivi vlasnik sledećih nepokretnosti: lokal L7/1, u prizemlju, površine 51,00 m2, koji lokal se nalazi kao peti lokal gledano od desne strane objekta iz pravca ulice ..., lokal L7/2, u prizemlju, površine 51,00 m2, koji lokal se nalazi kao četvrti lokal gledano od desne strane objekta iz pravca ulice ..., lokal L7/3 u prizemlju, površine 64,16 m2, koji lokal se nalazi kao treći lokal gledano od desne strane objekta iz pravca ulice ..., stan S2, na prvom spratu površine 75,24 m2, koji stan se nalazi kao treći gledano sa desne strane objekta iz pravca ulica ..., stan S3, na prvom spratu površine 107/07 m2, koji stan se nalazi kao četvrti gledano sa desne strane objekta iz pravca ulica ..., svi postojeći na katastarskoj parceli broj .. KO ... (ranije KP .. KO Beograd 6, što je tužilac- protivtuženi dužan da prizna i trpi da se tuženi-protivtužilac upiše svoje prvo svojine u javne knjige i izvrši oznakonjenje nepokretnosti na svoje ime, kao i da sud naloži tužiocu-protivtuženom da tuženom-protivtužiocu preda u svojinu i državinu gore navedene nepokretnosti (L7/1, L7/2, L7/3, S2 i S3) (stav četvrti izreke) i odlučeno da svaka stranka snosi svoje troškove postupka (stav peti izreke).

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 5572/21 od 02.03.2022. godine odbijena je žalba tužioca i tuženog i potvrđena presuda Višeg suda u Beogradu P 323/15 od 03.06.2021. godine u stavu drugom, trećem, četvrtom i petom izreke.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi protivtužilac je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 399. Zakona parničnom postupku („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 125/04 i 111/09 – u daljem tekstu ZPP) Vrhovni sud je utvrdio da je revizija tužioca osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 361. stav 2. tačka 9. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Revident u reviziji osnovano ukazuje na bitnu povredu postupka iz člana 361.stav 2 u vezi člana 382.stav 1. ZPP, što je revizijski razlog na osnovu člana 398.stav 1. tačka 2. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac, tuženi i preduzeće „Superior Meat“ su dana 21.07.1995. godine zaključili, a 24.07.1995. godine i overili ugovor o zajedničkom investiranju i rekonstrukciji potpornog zida na uglu ulice ... i ... u Beogradu u cilju formiranja ukopanog prizemnog poslovnog prostora. Preduzeće „Superior Meat“ čiji je jedan od osnivača bio tuženi u tom trenutku, od nadležnog organa Opštine ... dobio je građevinsku dozvolu za izgradnju ovog poslovnog prostora (diskont ...) na KP .. KO Beograd 6 (sada KP ..) na uglu ulica ... i ... u Beogradu. Prema nalazu i mišljenju komisije sudskih veštaka Fakulteta tehničkih nauka Univerziteta u Novom Sadu, predmetni objekat je izgrađen kao poslovni prostor na uglu ulica ... i ... u Beogradu na KP .. KO Beograd 6. U dokumentaciji nadležnog organa ne postoji imovinskopravno rešenje o pravu korišćenja, niti urbanistički uslovi, a odobrenje za izgradnju nema klauzulu pravnosnažnosti, ima niz odstupanja, kako po pitanju projekta, tako i po pitanju ugovora o zajedničkom investiranju koji su zaključili preduzeće „Superior Meat“, tužilac i tuženi. U skladu sa građevinskom dozvolom izgrađen je samo fasadni front prizemni u projektovanoj dužini od L=21,82 metra. Objekat nije izveden u skladu sa projektnom dokumentacijom na osnovu koje je dobio građevinsku dozvolu 02.12.1994. godine od strane organa uprave ..., a odstupanja koja su nastala tokom izvođenja su to što je horizontalni gabarit proširen ka useku ukopan za još 1,25 metara, što mu povećava korisnu površinu (281,32 m2) u odnosu na projektovanu površinu od 245 m2 i to za 36,32 m2, u prizemlju je izvedeno pet lokala, umesto tri lokala kako je urađeno po projektu L6, L7 i L8 i to tako što je lokal L7 izdeljen na tri manja lokala L7 1 = 51 m2, L7 2 = 51 m2 i L7 3 = 64,16 m2, vertikalni gabarit prizemnog dela je takođe promenjen tako što je međuspratna tavanica spuštena za oko 30 cm u odnosu na potkrovnu i kako bi se uklopilo u visinu ostalih objekata u nizu, a objekat je izgrađen kao spratni objekat, spratnosti P+1 dograđena još jedna etaža iznad prizemlja zajedno sa zajedničkim pristupnim stepenicama koje su u funkciji kao javne stepenice.

Predmetni ugovor nije ispoštovan u delu dogovora o naknadi izvođača radova i to za ostatak od 120.000 DEM kao i u pogledu završetka radova (01.11.1995. godine). Predmetni objekat završen je 2000. godine i od tada je u upotrebi, ali nema upotrebnu dozvolu. Vrednost objekta, i to prizemnog dela iznosi 397.745,22 evra.

Ugovorom o regulisanju prava i obaveza povodom izgradnje poslovnog prostora na KP .. KO Beograd 6 na ... na uglu ulica ... i ... iz oktobra 1999. godine, Preduzeće „Superior Meat“ i tuženi su konstatovali da je u Preduzeću „Superior Meat“ došlo do vlasničke tranformacije, tako što je sada većinski vlasnik Preduzeće „Omega Komerc“ iz Beograda, da sve troškove pribavljanja građevinske dozvole, izrade idejnog projekta i glavnog projekta i sve druge troškove oko dobijanja građevinske dozvole po rešenju nadležnog organa Opštine ... od 02.12.1994. godine snosio ugovarač, ovde tuženi, te da je preduzeće „Superior Meat“ ustupilo tuženom sva stečena prava na osnovu ostvarene dokumentacije i plaćenih komunalija, kao i sva prava na osnovu ugovora sa ostalim suinvestitorima izvođačima radova, a posebno prava iz ugovora od 24.07.1995. godine. Ovaj ugovor je overen od strane suda dana 22.10.1999. godine.

Katastarska parcela .. ima površinu 880 m2 i podeljena je na dva dela od kojih deo jedan predstavlja gradsko-građevinsko zemljište, zemljište pod zgradom i drugim objektom površine 27 m2, dok deo dva predstavlja gradsko-građevinsko zemljište, zemljište uz zgradu i drugi objekat površine 853 m2, pri čemu je imalac prava na navedenoj parceli korisnik Opština ..., oblik svojine državna RS sa udelom 1/1.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je odbio tužbeni zahtev tužioca-protivtuženog i protivtužbeni zahtev tuženog- protivtužioca, nalazeći da nije mogao utvrditi udeo ugovornih strana u izgradnji objekta i jer izgrađeni objekat ne odgovara onome što je projektom predviđeno, a nije u skladu ni sa Ugovorom o zajedničkom investiranju zaključenim 21.07.1995. godine.

Drugostepeni sud je smatrao da je pravilna odluka prvostepenog suda da odbije tužbeni i protivtužbeni zahtev, ali ne iz razloga koje je naveo prvostepeni sud već iz razloga što se tužbom i protivtužbom traži upis prava vlasništva u javnu knjigu, a nije obuhvaćena Republika Srbija, kao jedinstveni i nužni suparničar, pa je nepotpuna procesna zajednica jedinstvenih i nužnih suparničara, što vodi odbijanju tužbenog zahteva, tužbe i protivtužbe.

Takav zaključak drugostepenog suda Vrhovni sud ne prihvata. Tuženi protivtužilac traži protivtužbenim zahtevom utvrđenje prava svojine na posebnim delovima izgrađenog objekta, za koje smatra da mu pripadaju po ugovoru o zajedničkom invenstiranju, predaju poseda na tim posebnim delovima objekta, kao i da tužilac protivtuženi trpi da se ozakone posebni delovi i potom upiše njegovo pravo svojine. Za ovako postavljen tužbeni zahtev po stanovištu Vrhovnog suda nije neophodna procesna zajednica sa Republikom Srbijom, kao nosiocem prava javne svojine na zemljištu. Sadržina tražene pravne zaštite je razrešenje međusobnih imovinskih odnosa između tužioca i tuženog iz Ugovora o zajedničkom investiranju zaključenog 21.07.1995. godine, što bi bio potom osnov za ozakonjenje objekta i potom upis u javnu knjigu.

Tuženi protivtužilac je u žalbi izneo niz relevantnih žalbenih navoda protiv prvostepene presude koje drugostepeni sud nije cenio, jer je smatrao da prevashodno nije potpuna procesna zajednica u smislu odredbe člana 204. ZPP, čime je učinio bitnu povredu postupka iz člana 361.stav 2. u vezi 382.stav 1. ZPP, na šta revident osnovano ukazuje.

U ponovljenom postupku drugostepeni sud će ceniti relevantne žalbene navode tuženog protivtužioca i doneti novu odluku o žalbi tuženog protivtužioca.

Iz svega iznetog odlučeno je kao u izreci ovog rešenja na osnovu odredbe člana 415.stav 1. ZPP.

Predsednik veća-sudija

Vesna Subić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić