Protiv pravnosnažnog rešenja donetog u drugom stepenu u odbijajućem delu predlagač je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni sud je ispitao pobijano rešenje na osnovu člana 408. u vezi člana 420. stavovi 1. i 6. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 ... 10/23 – drugi zakon, u daljem tekstu ZPP), u vezi sa članom 27. stav 2. i člana 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku („Službeni glasnik SRS“, br. 25/82 i 48/88 i „Službeni glasnik RS“, br. 46/95... 14/22) , pa je našao da je revizija predlagača osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, rešenjem Gradske opštine Palilula – Odeljenje za imovinsko-pravne poslove br. 465-173/2012-I-3 od 24.08.2012. godine (pravnosnažno 13.09.2012. godine), na osnovu Plana detaljne regulacije i rešenja Vlade RS br. 465-7835/2011 od 20.10.2011. godine o utvrđivanju javnog interesa za eksproprijaciju, eksproprisano je u potpunosti „ostalo veštački stvoreno neplodno zemljište“ vlasništvo predlagača i to: kat. parcela .. površine 2913 m2 i kat. parcela .. površine 1005 m2, upisane u List nepokretnosti .. KO ..., koje je ušlo u sastav građevinske parcele „S31“ KO ..., i preneto u svojinu protivnika predlagača Grada Beograda, a za potrebe krajnjeg korisnika Direkcije za građevinsko zemljište i izgradnju Grada Beograda JP, radi izgradnje saobraćajnice „Severna tangenta“ od saobraćajnice T6 do Pančevačkog puta – Sektor 2 „Deonica od Zrenjaninskog puta – M.24.1 do Pančevačkog puta – M.1.9“. Predlagač i protivnik predlagača nisu zaključili sporazum o naknadi pred nadležnim organom uprave u posebnom postupku, pa su spisi predmeta upućeni sudu radi donošenja odluke o visini naknade za oduzeto zemljište.

Prema rešenju Poreske uprave - Filijala Palilula br 464-08-00166/13 od 04.11.2013. godine, tržišna vrednost predmetnih kat. parcela (kao poljoprivrednog zemljišta) na dan procene 31.10.2013. godine iznosila je 320,00 dinara po m2, pri kojoj proceni je poreska uprava ostala do okončanja postupka pred prvostepenim sudom. Veštačenjem preko veštaka građevinske struke od 26.05.2015. godine, njegovog izjašnjenja od 21.03.2016. godine i iskaza od 24.10.2019. godine, tržišna vrednost predmetnog zemljišta (kao gradskog građevinskog zemljišta) iznosi 1.987,00 dinara po m2, što za kat. parcelu .. površine 2913 m2 iznosi 5.788.131,00 dinara, a za kat. parcelu .. površine 1005 m2 iznosi 1.996.935,00 dinara, ukupno 7.785.066,00 dinara. Prilikom procene, sudski veštak je tržišnu vrednost odredio nakon uviđaja na licu mesta na osnovu kojih je utvrdio izgled terena (nije močvaran – vodoplovan), komunalnu opremljenost sa mikrolokacija (udaljenost oko 700 m od prvih kuća u naselju ...) i sve specifičnosti koje mogu da utiču na njenu visinu, primenjujući komparativnu metodu (uzimajući u obzir prosečnu cenu tri uporedne kat. parcele koje je pronašao na internet oglasima koji se nalaze na sličnoj lokaciji).

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je imajući u vidu ukupnu površinu obe katastarske parcele od 3918 m2, doneo rešenje kojim je u smislu člana 132. Zakona o vanparničnom postupku u vezi člana 41. stav 2. Zakona o eksproprijaciji odredio naknadu za eksproprisane nepokretnosti i obavezao krajnjeg korisnika da predlagaču isplati iznos od ukupno 7.785.066,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od donošenja rešenja do isplate jer su parcele predlagača iz poljoprivrednog zemljišta prešle u građevinsko zemljište, imajući u vidu nalaz i mišljenje veštaka građevinske struke, za koji je ocenio da je dat u skladu sa pravilima struke.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepeno rešenje tako što je obavezao krajnjeg korisnika da predlagaču na ime naknade za eksproprisano zemljište isplati 1.253.760,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 04.03.2020. godine kao dana donošenja prvostepene odluke do isplate. Preko tog iznosa do iznosa od 7.785.066,00 dinara, odnosno za razliku tih iznosa od 6.531.306,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom, odbio je zahtev predlagača kao neosnovan, nalazeći da je prvostepeno rešenje zasnovano na pogrešnoj primeni materijalnog prava kada je reč o visini naknade. Naime, u vreme kada je Gradska opština Palilula – Odeljenje za imovinsko-pravne poslove donelo rešenje o eksproprijaciji predmetnih katastarskih parcela od 24.08.2012. godine, one su bile u vlasništvu predlagača, po vrsti poljoprivredno zemljište, koje je predlagač u tu svrhu i koristio, pozivajući se na izvod iz lista nepokretnosti .. KO ... od 31.10.2011. godine, pri čemu predlagač nije dostavio dokaz da je podneo zahtev za prenamenu zemljišta iz poljoprivrednog u građevinsko zemljište i platio naknadu za prenamenu zemljišta ili dokaz da je platio porez za građevinsko zemljište. Drugostepeni sud je prihvatio procenu tržišne vrednosti predmetnog zemljišta Poreske uprave – filijala Palilula od 1.320,00 dinara po m2, odnosno ukupno 1.253.760,00 dinara, utvrđenoj metodom parifikacije u skladu sa članovima 58. i 58a. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji.

Po oceni Vrhovnog suda, pravilan je stav nižestepenih sudova da predlagaču pripada pravo na određivanje pravične naknade za eksproprisane nepokretnosti.

Međutim, kod određivanja visine naknade pravilno je stanovište prvostepenog suda da se radi o zemljištu koje ima karakter gradskog građevinskog zemljišta u vreme eksproprijacije, dok stanovište drugostepenog suda nije pravilno. Naime, iz sadržine rešenja o eksproprijaciji od 24.08.2012. godine proizlazi da je zemljište predlagača bilo obuhvaćeno Planom detaljne regulacije („Službeni list Grada Beograda“, br. 24/10) i da je to bio osnov za donošenje rešenja o eksproprijaciji, pri čemu je rešenje doneto na osnovu uverenja RGZ – SKN br. 952-02-11629/10 od 23.03.2011. godine prema kojem je izvršena deoba katastarskih parcela u cilju formiranja građevinskih parcela broj „S31“ u kojoj su, između ostalih, ušle i predmetne kat. parcele .. i .. upisane u List nepokretnosti .. KO ... na osnovu Programa uređivanja i davanja u zakup građevinskog zemljišta za 2011. godinu („Službeni list Grada Beograda“, br. 55/11). Organ nadležan za utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava na nepokretnostima, vrši procenu tržišne vrednosti, kako je propisano u stavu drugom odredbe člana 42. Zakona o eksproprijaciji ali ne određuje tržišnu vrednost eksproprisanog zemljišta. U slučaju kada se ne postigne sporazum, naknadu određuje sud u vanparničnom postupku tako što, pored procene koju je dala poreska uprava, može da izvede i druge dokaze koje učesnici predlože, pa i veštačenjem ako je to potrebno za određivanje naknade.

U konkretnom slučaju, imajući u vidu da poreska uprava, pri izjašnjenju o proceni tržišne vrednosti predmetnih nepokretnosti, nije uzela u obzir da je predmetno zemljište građevinsko a ne poljoprivredno, prvostepeni sud je pravilno, predlagačima naknadu priznao na osnovu nalaza i mišljenja veštaka u iznosu od 7.785.066,00 dinara, koji se o tržišnoj ceni predmetnog zemljišta izjasnio imajući u vidu da se radi o građevinskom zemljištu, na osnovu odredbe člana 88. stav 9. Zakona o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik RS“ br 72/2009 ... 52/21).

Zato je Vrhovni sud preinačio drugostepenu odluku u pobijanom odbijajućem delu (koju čini razlika između iznosa od 1.253.760,00 dinara do iznosa dosuđenog prvostepenom odlukom od 7.785.066,00 dinara) i potvrdio prvostepenu odluku za iznos od 6.531.306,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom na ovaj iznos od donošenja te odluke do isplate.

Na osnovu člana 416. stav 1. u vezi člana 420. stav 6. ZPP i člana 30. stav 2. ZVP Vrhovni sud je odlučio kao u izreci.

Iako je predlagač uspeo u revizijskom postupku, nisu mu priznati troškovi za sastav revizije u smislu odredbe članova 154.. Zakona o parničnom postupku, jer nije tražio naknadu ovog troška (član 163. stav 1.).

Predsednik veća – sudija

Zvezdana Lutovac, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković