Protiv pravnosnažnog rešenja donetog u drugom stepenu protivnik predlagač je, sa pozivom na odredbu člana 404. ZPP, blagovremeno izjavio reviziju iz svih zakonskih razloga.

Predlagač je u odgovoru na reviziju predložio da se ista odbaci kao nedozvoljena, a protivnik predlagača obaveže na naknadu troškova postupka povodom tog pravnog leka.

Označena odredba, kojom je uređen pravni institut posebne revizije, kao izuzetnog pravnog sredstva, shodno se primenjuje u vanparničnom postupku na osnovu člana 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku.

Pobijanim drugostepenim rešenjem pravnosnažno je odlučeno o naknadi za zemljište, eksproprisano rešenjem o eksproprijaciji od 18.05.2020. godine, radi izgradnje dela auto-puta E-761, Pojate-Preljina, deonica Adrane-Mrčajevci. Visina naknade određena je na osnovu nalaza veštaka.

Po oceni Vrhovnog suda, u ovoj pravnoj stvari nije potrebno odlučivati o posebnoj reviziji protivnika predlagača radi ujednačavanja sudske prakse.

Pravnosnažno rešenje o eksproprijaciji doneto je 18.05.2020. godine, nakon donošenja i stupanja na snagu Uredbe o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene infrastrukturnog koridora auto-puta E-761, deonica Pojate- Preljina („Službeni glasnik Republike Srbije“, broj 10 od 06.02.2020. godine), kojim je obuhvaćena i predmetna parcela ranije vlasništvo predlagača.

Pravni osnov za donošenje navedenog plana bio je Zakon o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik Republike Srbije“, broj 72/09 sa kasnijim izmenama i dopunama). Pravno dejstvo obuhvata određenog zemljišta planskim dokumentom propisana su odredbama tog zakona. Prema tim odredbama, građevinsko zemljište je ono koje je određeno zakonom ili planskim dokumentom za izgradnju i korišćenje objekata, kao i zemljište na kojem su izgrađeni objekti u skladu sa zakonom (član 82); stupanjem na snagu planskog dokumenta kojim je promenjena namena zemljišta u građevinsko zemljište, vlasnici tog zemljišta stiču prava i obaveze propisana tim zakonom i podzakonskim aktima donetim na osnovu zakona, bez obzira na činjenicu što organ nadležan za upis nepokretnosti i prava na njima nije sproveo promenu u javnoj knjizi o evidenciji nepokretnosti i prava (član 83. stav 2); od dana stupanja na snagu planskog dokumenta kojim je izvršena promena namene poljoprivrednog zemljišta u građevinsko zemljište, vlasnik takvog zemljišta ostvaruje prava vlasnika na građevinskom zemljištu u skladu sa zakonom (član 88. stav 9).

Odredbom člana 42. stav 1. Zakona o eksproprijaciji propisano je da se naknada ze eksproprisano zemljište (poljoprivredno i građevinsko) određuje u novcu, prema njegovoj tržišnoj ceni, ako zakonom nije drugačije propisano. Zato je određivanje vrste eksproprisanog zemljišta od pravnog značaja za ispunjenje zakonske obaveze iz navedene odredbe, odnosno za ostvarivanje naknade koja ne može biti niža od tržišne materijalno-pravna pretpostavka je tretiranje eksproprisanog zemljišta u skladu sa njegovim stvarnim statusom od strane nadležnog organa, jer od toga zavisi visina naknade.

Stupanjem na snagu planskog akta pre donošenja rešenja o eksproprijaciji zemljišta u svojini predlagača, izvršena je promena namene predmetne parcele iz poljoprivrednog u građevinsko zemljište. Od tog dana predlagač ostvaruje sva prava vlasnika na građevinskom zemiljštu, što znači da ima pravo na naknadu za eksproprisano zemljište prema tržišnoj ceni građevinskog zemljišta, bez obzira na to što organ nadležan za upis nepokretnosti i prava na njima nije sproveo promenu u katastru nepokretnosti. U tom kontekstu, o posebnoj reviziji protivnika predlagača nije potrebno odlučivati ni radi ujednačavanja sudske prakse. Priložene odluke Vrhovnog kasacionog suda (rešenja Rev 3186/2017 od 27.04.2018. godine i Rev 4653/2018 od 23.01.2019. godine) ne opravdavaju potrebu za ujednačavanjem sudske prakse. U označenim odlukama izražen je stav da naknadne promene zemljišta koje su nastale nakon donošenja rešenja o eksproprijaciji nisu od značaja. Taj stav se u ovom slučaju ne može primeniti, jer je zemljište koje je eksproprisano postalo građevinsko zemljište na osnovu planskog akta donetog pre izvršene eksproprijacije.

Nije potrebno ni novo tumačenje člana 42. stav 2. Zakona o eksproprijaciji. Prema toj odredbi, procenu tržišne cene poljoprivrednog i građevinskog zemljišta vrši organ nadležan za utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava na nepokretnostima, ali to ne znači da se visina naknade ne može određivati i drugim dokaznim sredstvima, imajući u vidu sadržinu člana 136. Zakona o vanparničnom postupku.

Revizija protivnika predlagača nije dozvoljena ni na osnovu člana 27. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku u vezi člana 403. stav 3. ZPP, jer je visina određene naknade niža od tržišne vrednosti od 40.000 evra po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan isplate.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 404. i 413. u vezi članova 420. stav 1. i 6. ZPP i članova 27. stav 2. i 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku, odlučeno kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković