Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 3353/19 od 31.07.2019. godine, stavom prvim izreke, potvrđena je u celosti presuda Višeg suda u Beogradu P 404/12 od 22.01.2018. godine a žalbe tužilaca AA i BB i tuženog GG odbijene kao neosnovane. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev tužilaca i tuženog GG za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužioci su blagovremeno izjavili reviziju, zbog bitne povrede odredaba ZPP iz člana 361. stav 1. ZPP, u vezi člana 398. stav 1. tačka 2. ZPP i bitne povrede ZPP iz člana 361. stav 2. tačka 12. i pogrešne primene materijalnog prava iz člana 363. ZPP u vezi člana 398. stav 1. tačka 3. ZPP.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 399. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 125/04, 111/09) koji se primenjuje na osnovu člana 506. stav 1. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11... 10/23) Vrhovni sud je utvrdio da revizija tužilaca nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 361. stav 2. tačka 9. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti niti su učinjene bitne povrede postupka na koje se u reviziji tužilaca ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, rešenjem Komisije za nacionalizaciju pri NOO Stari grad u Beogradu N 2238/59 od 02.02.1960. godine, dana 26.12.1958. godine nacionalizovane su i postale društvena svojina dve zgrade u ulici ... broj .. ranije vlasništvo DD, ĐĐ i EE. Rešenjem Komisije za nacionalizaciju N 2238/59 od 01.12.1960. godine u korist DD izuzet je od nacionalizacije i ostavljen u svojinu jedan stan od pet soba i ostalih sporednih prostorija koji se nalazi u uličnoj zgradi u ... broj .. na prvom spratu levo sa stepeništa. Upis društvene svojine na zgradi u zemljišnim knjigama upisan je rešenjem Drugog sreskog suda u Beogradu Dn 4862/61 od 17.10.1961. godine i izvršena je zabeležba posebnih delova zgrade koji su izuzeti od nacionalizacije, između ostalog i stan na prvom spratu ulične zgrade koji se sastoji od pet soba sa sporednim prostorijama, čiji je vlasnik DD. Njegovi sledbenici su 1970. godine prodali predmetni stan po ugovoru o kupoprodaji od 12.05.1970. godine kupcu Titovim zavodima „Litostroj“ u ugovoru stan je opisan kao petosoban, komforan stan u ... na prvom spratu od ulaza sa stepeništa, leva strana zgrade, površine 161m². Tačkom 2. ugovora konstatovano je da se stan kupuje u faktičkom stanju kakav je u momentu zaključenja ugovora kako u pogledu građevinskog izgleda tako i u pogledu useljivosti, jer je deo nepokretnosti useljiv, koji se odnosi na pet soba, predsoblje, kao i prostorije koje su služile za kupatilo i WC koji su demontirani, što približno iznosi oko 130m². Drugi deo od oko 31-32m² je neuseljiv, u kojem stanuje treće lice kao nosilac stanarskog prava, a sastoji se od sporednih prostorija. U stečajnom postupku koji je vođen u Sloveniji nad firmom „Litostroj holding“ DD, rešenjem St 89/98 Okružnog suda u Ljubljani na predlog stečajnog upravnika dozvoljena je prodaja stana površine 161m² na prvom spratu stambene zgrade u ... neposrednom pogodbom kupcu BB. Kupoprodajni ugovor zaključen je 06.01.2005. godine a overen 08.02.2005. godine pred Prvim opštinskim sudom u Beogradu pod Ov 1358/05. Ugovorom je konstatovano da kupac kupuje nepokretnost u postojećem stanju po načelu viđeno – kupljeno i prodavac ne odgovara kupcu za materijalne i pravne nedostatke nepokretnosti. Stan je identifikovan u površini od 161m² na prvom spratu stambene zgrade na adresi ..., na desnoj strani zgrade, odnosno na levoj strani od stepeništa zgrade i sastoji se od pet soba, predsoblja, kupatila, WC približne površine od 130m² i dela površine od 31m² koji predstavlja površinu prostorije. Tužilja AA je sestra tužioca BB. Na osnovu pravnosnažne presude Prvog opštinskog suda u Beogradu P 7273/05 od 30.01.2006. godine utvrđeno je da je suvlasnik na ½ ovoga stana. Prema uverenju Službe za katastar nepokretnosti od 31.03.2010. godine rešenje Rgz 1132/05 od 28.06.2005. godine na petosobnom stanu bb površine 161m² na prvom spratu zgrade u ... upisano na Titovi zavodi „Litostroj“ iz Ljubljane sa udelom od 1/1 izvršena je uknjižba prava svojine u korist BB sa udelom od 1/1. Tuženi GG dana 29.06.1989. godine zaključio je ugovor o korišćenju stana sa Osnovnom zajednicom za stanovanje kojim prima na korišćenje na neodređeno vreme deo stana broj 4 čiji je prethodni nosilac stanarskog prava bio ŽŽ. Stan se nalazi u zgradi u ulici ... broj .. na prvom spratu površine 35m². Ugovorom o otkupu stana broj 360-290/98 koji je overen pod Ov 628/98 dana 12.03.1998. godine i aneksa tog ugovora, GG je otkupio od Opštine Stari grad kao prodavca stana koji je optisan kao jednosoban stan broj 3 sa stepeništa desno na prvom spratu u ulici ... na ulazu 3 iz dvorišta desno površine 35m² na parceli ... . Ugovorom je konstatovano da je prodavac na osnovu rešenja o nacionalizaciji N 2238/59 vanknjižni nosilac prava raspolaganja na ovom stanu. Rešenjem RGZ od 14.07.2006. godine na zgradi broj 1 u ulici ... izvršen je upis posebnog fizičkog dela zgrade i to jednosobnog stana broj 3, površine 35m² na prvom spratu u zgradi izvršena uknjižba prava svojine u korist GG sa udelom od 1/1. GG koji je postao vlasnik stana putem otkupa je predmetni stan prodao ovde tuženoj VV ugovorom od 01.09.2006. godine. Nakon toga tužena VV se rešenjem RGZ SKN od 14.07.2006. godine uknjižila kao vlasnik stana. Stan u kome se nalazi sada tužena VV nosi oznaku broj .. i formiran je kao poseban stan i nalazi se u dvorišnom delu zgrade i predstavlja posebnu stambenu jedinicu porvšine 35,79m².

Pri ovako utvrđenom činjeničnom stanju prvostepeni sud je odbio tužbeni zahtev tužilaca iz sledećih razloga: Naime, rešenjem o izuzimanju od nacionalizacije od 01.12.1960. godine, izuzet je od nacionalizacije deo nepokretnosti ranijem vlasniku DD po njegovom zahtevu. U rešenju je konstatovano da se radi o stanu ukupne površine 126,81m² da se ostavlja u svojinu vlasniku shodno članu 17. Zakona o nacionalizaciji najamnih zgrada i građevinskog zemljišta. Celokupni taj prostor je imao 161m² ali je s obzirom da je konstatovana struktura stana koja se ostavlja DD na taj način došlo je do podele petosobnog stana na dve sada stambene jedinice i to jedan oko 130m² koji je sada vlasništvo tužilaca i površine 35m² koja je sada sporna, čiji se ulaz nalazi iz dvorišta. Formalno razgraničenje dalje nije praćeno adekvatnom uknjižbom jer je na formiranom preostalom delu stana, kao sebnog stana od 35m² nije uknjižena društvena svojina a stan koji je izuzet od nacionalizacije nije usklađen sa faktičkim podacima zbog čega je kasnija prema upisu iz 2005. godine u listu nepokretnosti upisan i stan od 161m² i stan od 35m² a koji stan su kupili tužioci predstavlja netačan podatak u pogledu površine. Činjenica je da su tužioci kupili stan od ranijeg vlasnika prodavca „Litostroja“ iz Ljubljane. Isti su znali da je u pitanju petosoban stan u uličnoj zgradi u ... ulici površine oko 130m². Te činjenice proističu ne samo iz iskaza tužilaca već i iz kupoprodajnog ugovora gde se navodi da je stan kupljen po principu viđeno kupljeno a za posledicu je imalo i primereno nisku kupoprodajnu cenu kako je izjavila tužilja. Proističe da je stan koji je ranije imao površinu 161m² se sastojao od dva dela jer se identifikuje kao stan od 130m² koji je useljiv i koji je sada vlasništvo tužilaca i drugog neuseljivog dela od 32m² na kome kasnije postaju nosioci stanarskog prava druga lica a u opet kasnijem periodu kao nosilac stanarskog prava postaje ovde tuženi GG koji je taj stan otkupio i prodao drugotuženoj VV. Taj deo od 35m² predstavlja funkcionalnu celinu kao seban stan, ima ulaz iz dvorišnog dela zgrade ali je on kasnije pripadao većoj površini tj. drugoj celini stana i čemu su služile te prostorije nije od značaja i nije osnov za usvajanje tužbenog zahteva tužilaca. Ovo iz razloga što je GG kao nosilac stanarskog prava od trećetužene Opštine Stari grad 1998. godine taj stan otkupio, potom se uknjižio kao vlasnik istog da bi stan nakon toga otuđio VV 2006. godine koja se na stanu uknjižila kao vlasnik. Svi ti ugovori – ugovor o otkupu i kasnije ugovor o prodaji nisu zaključeni suprotno zakonima ni Zakonu o stanovanju, ni Zakonu o prometu nepokretnosti, niti su zaključeni suprotno Zakonu o obligacionim odnosima. Poslednja u nizu sticaoca tog stana je tužena VV kao savesni sticalac predmetne nepokretnosti. Stan je stekla u svojinu punovažnim pravnim poslom od knjižnog vlasnika koji je potom i uknjižila na svoje ime. Zbog toga tužioci nemaju osnov da traže njeno iseljenje a shodno svemu utvrđenom tužbeni zahtev tužilaca je odbijen u celosti kao neosnovan.

Drugostepeni sud je u svemu prihvatio pravnu argumentaciju prvostepenog suda i potvrdio prvostepenu presudu.

Po oceni Vrhovnog suda, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo. Pravilan je zaključak nižestepenih sudova da tužioci nemaju pravni osnov u pogledu svih tužbenih zahteva označenih u tužbi. Tuženi GG je stekao stanarsko pravo na predmetnom stanu (koji ranije možda jeste bio sastavni deo drugog stana) ali je stanarsko pravo stekao u skladu sa pozitivnim propisima. Isti je u skladu sa zakonom 1998. godine stan otkupio i kao vlasnik stana se uknjižio u Službi za katastar nepokretnosti. Nakon toga kao savestan sticalac tog stana, stan je prodao drugotuženoj VV 01.09.2006. godine putem ugovora koji je overen pred Prvim opštinskim sudom u Beogradu pod Ov 13246/06. Tužena VV kao savestan sticalac i sa zakonitim pravnim osnovom se uknjižila kao vlasnik predmetnog stana u Službi za katastar nepokretnosti. Tuženi GG i VV su savesni sticaoci prava svojine na predmetnom stanu. Isti ne mogu snositi pravnu odgovornost što određena procedura koja je sprovođena još 1948. godine pa nadalje, nije rezultiralo odgovarajućim knjiženjem u javnim knjigama. S druge strane u ugovoru koji je zaključen između „Litrostroj holding“ DD iz Slovenije sa kupcima – ugovor od 06.01.2005. godine koji je overen 08.02.2005. godine pred Prvim opštinskim sudom u Beogradu pod Ov 1358/05, konstatovano je da prodavac ne odgovara kupcu za materijalne i pravne nedostatke stvari a da se nepokretnost kupuje u postojećem stanju po načelu viđeno – kupljeno. Praktično, tužilac BB je znao šta kupuje, jer je na licu mesta mogao da proveri kolika je površina stana koji kupuje. Sporni stan tada je već bio useljen od strane trećeg lica sa odgovarajućim pravnim osnovom. U kontekstu toga proizlazi da su tuženi GG i VV bili savesni sticaoci svojine na spornom stanu imaju odgovarajući pravni osnov pa je pravilan zaključak nižestepenih sudova da je tužbeni zahtev tužilaca neosnovan.

Stoga se navodi iz revizije tužilaca, a koji su praktično isticani i u žalbenom postupku ne mogu prihvatiti kao osnov za donošenje drugačije odluke u ovoj pravnoj stvari.

Na osnovu člana 405. stav 1. ZPP Vrhovni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Gordana Komnenić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić