Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž 2595/2016 od 15.03.2017. godine, stavom prvim izreke, odbijene su, kao neosnovane žalbe stranaka i potvrđena prvostepena presuda u stavu prvom izreke u delu tačke 1. u odnosu na vlasništvo tužilje na 2/5 idealnih delova porodične stambene zgrade na kp. br. .. KO ..., u stavu prvom pod tačkom 2, kao i u stavu drugom u odnosu na vlasništvo tuženog na kp. br. .. (kp. br. ..) KO ... i objekata na njoj. Stavom drugim izreke, preinačena je prvostepena presuda u stavu prvom izreke u delu tačke 1, tako što je odbijen, kao neosnovan tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila da se prema tuženom utvrdi da je vlasnik 1/3 idealnih delova od kp. br. .. KO ..., ukupne površine 6,79 ari i 1/3 idealnih delova od pomoćnih objekata postojećih na kp. br. .. KO ... i to: plevnje, koja se sastoji od prizemnog dela od 128,59 m2 i spratnog dela površine 139,63 m2, pomoćnog objekta koji se sastoji od pušnice površine 3,43 m2, zidane šupe površine 15 m2, šupe nadstrešnice površine 42,40 m2 i svinjca površine 20 m2 i zahtev kojim je tražila da joj tuženi to prizna i da joj ustupi u svojinu i državinu pripadajuće delove napred navedenih nepokretnosti. Stavom trećim izreke, ukinuta je prvostepena presuda u delu stava drugog izreke u odnosu na vlasništvo tuženog na kp. br. .. KO ... i objekata na njoj i u stavu trećem izreke i predmet u tom delu vraćen prvostepenom sudu na ponovno suđenje.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu – stava drugog izreke, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu članu 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11 ... 18/20), Vrhovni sud je utvrdio da je revizija tužilje osnovana.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, stranke su zasnovale vanbračnu zajednicu u toku 1971. godine, a 1972. godine zaključile brak. Stranke su u toku 1972. godine na kućnom placu roditelja tuženog, na kp. br. .. KO ..., na već izgrađenom temelju u grubim građevinskim radovima, izgradile porodičnu kuću i istu stavili pod krov. Navedena parcela je u javnim knjigama upisana kao svojina sada pokojnog VV, oca tuženog. Tokom trajanja bračne zajednice stranaka, stranke su na parceli kp. br. .., odnosno kp. br. .. KO ..., koju su kupile tokom 1979. godine, izgradile i pomoćne objekte i to: plevnju, šupu, nadstrešnicu, pušnicu i svinjac. Navedena parcela i objekti na njoj se u javim knjigama vode kao privatna svojina drugih lica, DD, ĐĐ, EE i ŽŽ.

Na osnovu tako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je primenom odredbi Porodičnog zakona delimično usvojio tužbeni zahtev tužilje i utvrdio da je ista suvlasnik sa 2/5, odnosno sa 1/3 na predmetnim nepokretnostima po osnovu sticanja u toku trajanja zajednice života u braku sa tuženim.

Odlučujući o žalbama stranaka, drugostepeni sud je stavom drugim izreke, preinačio prvostepenu presudu i odbio kao neosnovan tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila da se utvrdi da je vlasnik 1/3 idealnih delova na kp.br. .. KO ... i pomoćnih objekata postojećih na toj parceli, s pozivom na član 211. ZPP. Po stanovištu tog suda, tužbom nisu obuhvaćena sva lica, kao nužni suparničari, imajući u vidu da se predmetna parcela i objekti na njoj u javnim knjigama vode kao privatna svojina drugih lica, pa kako tužilja tužbom nije obuhvatila i ta druga lica, da je ovaj zahtev tužilje neosnovan.

Izloženo pravno stanovište drugostepenog suda nije pravilno, na šta se osnovano ukazuje revizijom.

Odredbom člana 211. ZPP regulisano je nužno suparničarstvo. Prema toj odredbi, nužno suparničarstvo postoji ako po zakonu i zbog prirode pravnog odnosa tužbom moraju da se obuhvate sva lica koja su učesnici materijalnopravnog odnosa. Ako sva ta lica nisu obuhvaćena tužbom kao stranke, tužbeni zahtev se odbija, kao neosnovan.

O nužnom suparničarstvu sud vodi računa po službenoj dužnosti. Postojanje nužnog suparničarstva, u smislu navedene odredbe Zakona o parničnom postupku proizlazi iz materijalnog prava. U ovom slučaju, imajući u vidu predmet spora, to su odredbe Porodičnog zakona. Prema odredbama Porodičnog zakona, imovina, koju su supružnici stekli radom u toku trajanja zajednice života u braku, predstavlja njihovu zajedničku imovinu, osim ako bračnim ugovorom nisu drugačije uredili svoje imovinske odnose (član 171.); deobom zajedničke imovine smatra se utvrđenje suvlasničkog, odnosno supoverilačkog udela svakog supružnika u zajedničkoj imovini (član 177.); pravo na deobu zajedničke imovine imaju supružnici i naslednici umrlog supružnika iz čije se posebne imovine nisu mogla namiriti njihova potraživanja (član 181.). Sudska deoba se, kako je to propisano članom 180. stav 1. navedenog zakona, vrši ako supružnici ne mogu da se sporazumeju o deobi zajedničke imovine.

Iz navedenih odredbi sledi da su supružnici stranke u postupku deobe zajedničke imovine stečene tokom trajanja njihove bračne zajednice. Imajući u vidu da tužilja tužbom traži utvrđenje prava susvojine po osnovu sticanja u bračnoj zajednici sa tuženim na kp. br. .. KO ... i pomoćnim objektima postojećim na toj parceli, to se ne može prihvatiti kao pravilan zaključak drugostepenog suda o neosnovanosti ovog tužbenog zahteva tužilje, jer u ovom slučaju zbog prirode pravnog odnosa koji postoji između stranaka tužbom nisu morala da budu obuhvaćena lica koja su upisana kao vlasnici tih nepokretnosti, s obzirom da odluka o zahtevu tužilje ima dejstvo samo prema strankama, odnosno supružnicima.

S obzirom da je zbog stava drugostepenog suda o povredi pravila o nužnom suparničarstvu izostala ocena svih drugih navoda žalbi stranaka, pobijana drugostepena presuda je morala biti ukinuta u delu kojim je odlučeno o tužiljinom zahtevu za utvrđenje prava svojine na napred navedenoj nepokretnosti i predmet u tom delu vraća drugostepenom sudu na ponovno odlučivanje o žalbama.

U ponovnom odlučivanju, drugostepeno sud će, ocenom svih navoda žalbi utvrditi da li se sporna imovina može smatrati zajedničkom imovinom stranaka stečenom njihovim radom u toku trajanja zajednice života u braku i u tom slučaju izvršiće deobu tako stečene imovine na način kako je to propisano članom 180. Porodičnog zakona.

Shodno izloženom, na osnovu člana 416. stav 2. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina,s.r.

Za tačnost otpravka

upravitelj pisarnice

Marina Antonić