Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, revizije su blagovremeno izjavili tužilac, zbog pogrešne primene materijalnog prava i tuženi, zbog pogrešne primene materijalnog prava i bitnih povrede odredaba parničnog postupka.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/11...18/20, u daljem tekstu: ZPP), i našao je da revizija tužioca i revizija tuženog nisu osnovane.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koje revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, niti su učinjene druge bitne povrede odredaba parničnog postupka koje bi mogle predstavljati osnov za uvažavanje revizije. Tuženi u reviziji ističe niz bitnih povreda iz člana 374. stav 1. u vezi člana 308, člana 231. i člana 8. Zakona o parničnom postupku, za koje tvrdi da su uticale na zakonitost presude. Međutim, povrede na koje ukazuje bile bi učinjene pred prvostepenim sudom i nisu revizijski razlog u smislu odredbe člana 407. stav 1. ZPP. Neosnovano tuženi u reviziji navodi da je drugostepeni sud učinio bitnu povredu postupka iz 374. stav 1. u vezi 396. stav 1. ZPP, jer je drugostepeni sud ocenio sve bitne žalbene navode. Nasuprot navodima revizije tuženog, drugostepeni sud je pravilno, detaljno i argumentovano ocenio sve žalbene navode, na koje, kao pravilne, ukazuje Vrhovni kasacioni sud, da bi izbegao suvišno ponavljanje.

Prema činjeničnom stanju utvrđenom u prvostepenom postupku, tuženi je bez pravnog osnova u agroekonomskoj 2015/2016. godini, počev od druge dekade marta meseca 2016. godine bio u državini zemljišta u državnoj svojini, upisanog u LN broj ... KO ... broj ... KO ... i LN broj ... KO ... u ukupnoj površini od 307 ha 43 ara i 21m2. Nadležni organ opštine Alibunar, kao jedinice lokalne samouprave , na čijoj teritoriji se nalaze navedene katastarske parcele,nije doneo godišnji program zaštite uređenja i korišćenja poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini do 31.03.2015. godine, što je bio dužan da učini, usled čega je Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede odbilo da ova jedinica lokalne samouprave na čijoj teritoriji se nalaze da saglasnost za donošenje odluke o raspisivanju javnog oglasa za davanje u zakup poljoprivrednog zemljišta. Iz navedenih razloga Vlada Republike Srbije je dana 11.03.2016. godine, donela Zaključak kojim je preporučila nadležnim organima jedinica lokalnih samouprava da razmotre mogućnost da poljoprivrednicima koji bez pravnog osnova koriste poljoprivredno zemljište u državnoj svojini, izuzetno u 2015/2016 godini, prijave nadležnom organu jedinice lokalne samouprave ukupnu površinu poljoprivrednog zemljišta koju koriste do 01.05.2016. godine i istovremeno plate naknadu za korišćenje tog zemljišta, kao i da se naknada plati po osnovu vansudskih poravnanja u iznosu od prosečne cene zakupa na teritoriji Republike Srbije, odnosno AP Vojvodine. Tuženi je u skladu sa ovim Zaključkom Vlade, poljoprivrednoj službi JKP „Univerzal“ Alibunar, dana 15.04.2016. godine, uredno prijavio koje parcele, u kojoj površini, u kojoj katastarskoj opštini koristi bez pravnog osnova, nakon što je jedinica lokalne samouprave uputila javni poziv za prijavljivanje, ali naknadu nije platio 01.05.2016. godine, jer od organa lokalne samouprave nije dobio nikakve instrukcije u tom pravcu. Potom je Opštinsko veće opštine Alibunar, na sednici 09.11.2016. godine, donelo odluku kojom je usvojilo Zaključak Vlade RS iz koje proističe da je cena zakupa na teritoriji AP Vojvodine 191,40 evra po jednom ha, pa je Opštinsko veće opštine Alibunar 08.12.2016. godine poništilo odluku o usvajanju Zaključka Vlade RS od 11.03.2016. godine i uputila tuženom dopis da ne sme skidati useve dok ne izvrši uplatu po ceni od 831,45 evra po hektaru. Predmetne parcele koristio je tuženi kao fizičko lice.

Na osnovu utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je zaključio da je tuženi blagovremeno prijavio površinu poljoprivrednog zemljišta koju koristi, tako što je dobrovoljno poljočuvarskoj službi prijavio površinu zemljišta u državnoj svojini koju koristi, kako bi postupio po Zaključku Vlade RS od 11.02.2016. godine u cilju plaćanja naknade u visini prosečne cene zakupa na teritoriji AP Vojvodine u iznosu od 191,40 evra po hektaru, da taj iznos nije platio do 01.05.2016. godine, jer mu to nije bilo omogućeno od strane nadležnih organa lokalne samouprave, zbog čega prvostepenog suda smatra da nema osnova da se tuženi obaveže na plaćanje za korišćenje predmetnog zemljišta prema odredbi člana 62.tačka 5. Zakona o poljoprivrednom zemljištu, jer bi na taj način tuženi trpeo posledice nepostupanja državnih organa po Zaključku Vlade RS. Stoga je po stanovištu prvostepenog suda tuženi dužan da plati 191,40 evra po ha ili 58.842,50 evra ukupno. Preko dosuđenog iznosa Viši sud u Pančevu je iz tih razloga tužbeni zahtev tužioca odbio.

Drugostepeni sud je smatrao da je prvostepeni sud na pravilno utvrđeno činjenično stanje, pravilno primenio materijalno pravo kada je odlučio da obaveže tuženog da plati naknadu za korišćenje zemljišta u državnoj svojini po ceni od 191,40 evra po ha, a da preko dosuđenog iznosa, tužbeni zahtev odbije.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda nižestepeni sudovi su pravilno primenili materijalno pravo, kada su delimično usvojili tužbeni zahtev i obavezali tuženog da plati tužiocu iznos od 58.842,50 evra (191,40 evra po hektaru) a preko dosuđenog iznosa tužbeni zahtev tužioca odbili.

Odredbom člana 12. Zakona o obligacionim odnosima propisano je da u zasnivanju obligacionih odnosa i ostvarivanju prava i obaveza iz tih odnosa strane su dužne da se pridržavaju načela savesnosti i poštenja.

Odlučne činjenice u ovom sporu su da za predmetne nepokretnosti nije zaključen ugovor o zakupu sa tuženim, a da se tuženi nalazio u posedu nepokretnosti i da ih je koristio za poljoprivrednu proizvodnju. Zbog navedenog, izvor spornog obligaciono-pravnog odnosa je sticanje bez osnova, jer je tuženi koristio zemljište u državnoj svojini u vlasništvu tužioca, bez zaključenog ugovora o zakupu, kao pravnog osnova za korišćenje zemljišta. Zbog navedenog je i po oceni Vrhovnog kasacionog suda tuženi dužan da plati naknadu za korišćenje zemljišta u visini po preporučenoj ceni iz Zaključka Vlade RS u ukupnom iznosu od 58.842,50 evra, kako su to pravilno našli nižestepeni sudovi, nasuprot navodima revizije tuženog.

Nasuprot navodima revizije tužioca, ovaj sud prihvata zaključke nižestepenih sudova da je tuženi dobrovoljno i blagovremeno prijavio površinu zemljišta u državnoj svojini koju koristi bez pravnog osnova, kako bi postupio po Zaključku Vlade RS od 11.03.2016. godine, odnosno u cilju plaćanja naknade, i to u visini prosečne cene zakupa na teritoriji AP Vojvodine, u iznosu od 191,40 evra po ha, i da mu to nije bilo omogućeno od strane nadležnih organa tužioca i organa lokalne samouprave ( Zaključak Vlade RS je od strane opštinskih organa Alibunar usvojen tek novembra 2016. godine, a ubrzo stavljen van snage i to po proteku agroekonomske godine, zbog čega Ministarstvo poljoprivrede u tom trenutku nije ni prihvatilo odluku), pa nema osnova da se tuženi obaveže na plaćanje na osnovu odredbe člana 62.stav 5. Zakon o poljoprivrednom zemljištu. Činjenica da tuženi nije istovremeno sa podnošenjem prijave platio naknadu za korišćenje zemljišta koje koristi bez pravnog osnova, nije od uticaja na drugačiju odluku o tužbenom zahtevu, jer je Zaključkom Vlade RS preporučeno da se ova naknada plaća po osnovu vansudskih poravnanja koja su trebala biti zaključena istovremeno sa podnošenjem prijave, koje poravnanje tužilac tuženom nije prilikom podnošenja prijave aprila 2016. godine ponudio, što se ne može staviti u krivicu tuženog.

Navode u reviziji tuženog kojima se osporava utvrđeno činjenično stanje u delu da je predmetno poljoprivredno zemljište koristilo privredno društvo „BB“ doo ..., čiji je vlasnik tuženi, a ne tuženi kao fizičo lice, Vrhovni kasacioni sud nije cenio, s obzirom da se revizija iz ovih razloga ne može izjaviti primenom odredbe člana 407. stav 2. ZPP.

Pravilna je i odluka o troškovima postupka, jer je doneta pravilnom primenom člana 153. stav 1. i člana 154. Zakona o parničnom postupku, imajući u vidu njegov ishod.

Na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Vesna Subić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić