Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Popović, predsednika veća, Gordane Komnenić i Božidara Vujičića, članova veća, u parnici tužilaca maloletnog AA iz ..., čiji je zakonski zastupnik otac BB iz ..., i BB iz ..., čiji je zajednički punomoćnik Milovan Kostantinović, advokat iz ..., protiv tuženih VV i GG, obe iz ..., opština ..., čiji je zajednički punomoćnik Dalibor Mitić, advokat iz ..., radi izdržavanja, odlučujući o reviziji tužioca maloletnog AA iz ..., izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 445/20 od 25.11.2020. godine, u sednici održanoj dana 22.04.2021. godine, doneo je

R E Š E NJ E

UKIDA SE presuda Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 445/20 od 25.11.2020. godine, u delu kojim je odbijena žalba tužioca maloletnog AA iz ... i potvrđena presuda Osnovnog suda u Paraćinu, Sudska jedinica u Ćupriji P2 436/19 od 14.08.2020. godine u stavu trećem i petom izreke i presuda Osnovnog suda u Paraćinu, Sudska jedinica u Ćupriji P2 436/19 od 14.08.2020. godine, u stavu trećem i petom izreke, pa se predmet VRAĆA prvostepenom sudu, na ponovno suđenje.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Paraćinu, Sudska jedinica u Ćupriji P2 436/19 od 14.08.2020. godine, stavom prvim izreke, usvojen je primarni tužbeni zahtev tužioca BB i utvrđeno da je prestala njegova obaveza da doprinosti izdržavanju maloletnog AA i GG, mesečnim iznosom od 40% od svoje zarade, na način kako je utvrđeno stavom 4. presude Opštinskog suda u Ćupriji P 532/08 od 23.02.2009. godine, počev od 06.11.2019. godine. Stavom drugim izreke odlučeno je da se tom presudom menja presuda Opštinskog suda u Ćupriji P 532/08 od 23.02.2009. godine, u stavu 4. izreke. Stavom trećim izreke, odbijen je eventualni tužbeni zahtev maloletnog tužioca AA kojim je tražio da se obaveže tužena VV da na ime svog dela doprinosa za njegovo izdržavanje plaća mesečno iznos od 10.000,00 dinara, počev od dana podnošenja tužbe 19.11.2019. godine, pa ubuduće, sve dok za to postoje zakonski uslovi, najkasnije do petog u mesecu za tekući mesec, a da zaostale rate za period od 19.11.2019. godine, pa do 14.08.2020. godine, kao dana presuđenja, isplati odjednom, na tekući račun zakonskog zastupnika maloletnog tužioca, oca BB iz ..., kao neosnovan. Stavom četvrtim izreke, delimično je usvojen protivtužbeni zahtev tužene – protivtužilje GG, pa je obavezan tužilac – protivtuženi BB da na ime doprinosa za izdržavanje svoje ćerke GG plaća mesečno iznos od 7.500,00 dinara, najkasnije do petog u mesecu za tekući mesec, počev od 14.08.2020. godine, kao dana presuđenja, pa ubuduće, dok za to postoje zakonski uslovi, uplatom na račun tužene – protivtužilje GG, dok je za višak postavljenog protivtužbenog zahteva za iznos od preko dosuđenih 7.500,00 dinara do traženih 15.000,00 dinara mesečno, protivtužbeni zahtev odbijen kao neosnovan. Stavom petim izreke, odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Apelacioni sud u Kragujevcu je, presudom Gž2 445/20 od 25.11.2020. godine, odbio kao neosnovane žalbe maloletnog tužioca AA iz ... i tužene GG iz ... i potvrdio presudu Osnovnog suda u Paraćinu, Sudska jedinica u Ćupriji P2 436/19 od 14.08.2020. godine u stavu trećem, četvrtom (u odbijajućem delu) i petom izreke.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, u delu kojim je potvrđena prvostepena presuda u stavu trećem izreke, tužilac maloletni AA je izjavio blagovremenu reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pravnosnažnu presudu, u pobijanom delu, primenom odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'' br. 72/11...18/20) i utvrdio da je revizija osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravnosnažnom presudom Opštinskog suda u Ćupriji P 532/08 od 23.02.2009. godine, razveden je brak tužioca BB i tužene VV, a maloletna deca parničnih stranaka i to: GG, rođena ...2001. godine i AA rođen ...2003. godine, povereni su majci VV, na samostalno vršenje roditeljskog prava. Ta presuda je izmenjena pravnosnažnom presudom Osnovnog suda u Paraćinu, Sudska jedinica u Ćupriji P2 538/18 od 06.11.2019. godine tako što je maloletni AA poveren na samostalno vršenje roditeljskog prava ocu – tužiocu BB, ali tom presudom nije izmenjena prethodno utvrđena obaveza izdržavanja oboje dece od strane BB, kao oca. Maloletni AA je završio drugu godinu srednje škole u ... i živi sa ocem u ... u porodičnoj kući očevih roditelja. Tužilac BB je stalno zaposlen u preduzeću „DD“ u ... i ostvaruje mesečnu zaradu u iznosu od 46.772,00 dinara. Tužena VV je na evidenciji lica koja traže zaposlenje, nije korisnik prava na bilo kakvu novčanu naknadu, a izdržava se obavljajući povremene poslove od kojih mesečno zaradi od 17.000,00 do 18.000,00 dinara. Nema nekretnina, a sa ćerkom GG stanuje u iznajmljenom stanu za koji zakupninu plaća mesečno 80 evra, kao i troškove stanovanja i ogreva.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su odbili tužbeni zahtev tužioca, maloletnog AA, kojim je on tražio da sud obaveže tuženu VV da doprinosi njegovom izdržavanju mesečnim iznosom od 10.000,00 dinara počev od dana podnošenja tužbe 19.11.2019. godine pa ubuduće i da mu isplati zaostale rate za period od 19.11.2019. godine pa do dana presuđenja 14.08.2020. godine, kao neosnovan, pošto su zaključili da tužilac BB ostvaruje redovna mesečna primanja i da su potrebe maloletnog AA manje u odnosu na potrebe tužene GG, kao dece parničnih stranaka, zatim da tužena VV ne ostvaruje redovna mesečna primanja, a da su troškovi plaćanja zakupnine za stan u kome ona sa ćerkom stanuje, zajedno sa režijskim troškovima, veći u odnosu na troškove koje ima tužilac BB, jer on ima rešeno stambeno pitanje kod svojih roditelja.

Međutim, takav zaključak nižestepenih sudova zasnovan je na pogrešnoj primeni materijalnog prava, zbog čega je činjenično stanje nepotpuno utvrđeno.

Odredbom člana 154. stav 1. Porodičnog zakona propisano je da maloletno dete ima pravo na izdržavanje od roditelja.

Kriterijumi određivanja izdržavanja propisani su u odredbi člana 160. Porodičnog zakona, tako što se izdržavanje određuje prema potrebama poverioca i mogućnostima dužnika izdržavanja, pri čemu se vodi računa o minimalnoj sumi izdržavanja (stav 1). Potrebe poverioca izdržavanja zavise od njegovih godina, zdravlja, obrazovanja, imovine, prihoda, te drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja (stav 2). Mogućnosti dužnika izdržavanja zavise od njegovih prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanje zarade, njegove imovine, njegovih ličnih potreba, obaveza da izdržava druga lica, te drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja (stav 3). Minimalna suma izdržavanja predstavlja sumu koju kao naknadu za hranjenike, odnosno za lica na porodičnom smeštaju periodično utvrđuje Ministarstvo nadležno za porodičnu zaštitu, u skladu sa Zakonom (stav 4).

Visina izdržavanja propisana je odredbom člana 162. Porodičnog zakona, tako što, u smislu stava 1. te odredbe Zakona, poverilac izdržavanja može po svom izboru zahtevati da visina izdržavanja bude određena u fiksnom mesečnom novčanom iznosu ili u procentu od redovnih mesečnih novčanih primanja dužnika izdržavanja. Ako je poverilac izdržavanja dete, visina izdržavanja treba da omogući najmanje takav nivo životnog standarda za dete kakav uživa roditelj dužnik izdžravanja (stav 3).

U konkretnom slučaju, poverilac izdržavanja je maloletno dete čije pravo na izdržavanje od roditelja, u ovom slučaju tužene VV – majke, nije uslovljeno na bilo koji način, shodno citirnoj odredbi člana 154. stav 1. Porodičnog zakona. Obaveza dužnika izdržavanja da izdržava i druga lica je od uticaja samo na iznos njegovog doprinosa, a ne i na postojanje njegove obaveze izdržavanja poverioca izdržavanja.

U ponovnom postupku potrebno je da prvostepeni sud činjenično stanje u potpunosti i pravilno utvrdi tako što će, imajući u vidu kriterijume određivanja izdržavanja propisane u citiranoj odredbi člana 160. Porodičnog zakona, da utvrdi iznos kojim je tužena VV u mogućnosti da doprinosi izdržavanju tužioca maloletnog AA. Pri utvrđivanju tog iznosa, potrebno je da prvostepeni sud ima u vidu da punoletno dete koje se redovno školuje, ćerka parničnih strana GG, ima pravo na izdržavanje od roditelja, srazmerno njihovim mogućnostima (a najkasnije do navršene 26 godine života), shodno odredbi člana 155. stav 2. Porodičnog zakona, dok pravo maloletnog deteta, tužioca AA, na izdržavanje od roditelja nije ograničeno na taj način.

Ukinuta je i odluka o troškovima, jer zavisi od ishoda postupka, shodno odredbi člana 163. stav 4. Zakona o parničnom postupku.

Iz izloženih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odluku kao u izreci ovog rešenja doneo u smislu odredbe člana 416. stav 2. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća - sudija

Vesna Popović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić