Ispitujući pobijanu drugostepenu presudu u granicama revizijskih navoda, u smislu odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da je revizija tuženih neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti. Revizija ne može da se izjavi zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 9. Zakona o parničnom postupku, u smislu odredbe člana 407. stav 1. tačka 1, 2. i 3. Zakona o parničnom postupku.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, maloletni GG rođen ... godine i maloletna DD, rođena ... godine, rođeni su tokom emotivne veze tužene VV sa pokojnim ĐĐ, sinom i bratom tužilja. Tužilje su baka i tetka imenovanim maloletnim tuženima. Tužilja je nakon smrti svog emotivnog partnera, sina i brata ovde tužilja, napustila porodičnu kuću u ... i odvela decu, kada je prestao svaki kontakt tužilja sa maloletnom decom. Između tužilja i majke dece postoje poremećeni odnosi, koji se reflektuju i na maloletnu decu. Majka opstruiše kontakte maloletne dece sa babom i tetkom. U toku postupka je na osnovu stručnog mišljenja organa starateljstva i na osnovu nalaza i mišljenja komisije veštaka Instituta za mentalno zdravlje utvrđeno da tužilje ne narušavaju spokoj dece, ne utiču negativno na njihovo psihičko stanje, te da su motivisane za određivanje modela viđanja sa unucima, odnosno bratancima. Na osnovu nalaza i mišljenja Gradskog centra za socijalni rad, odnosno stručnog mišljenja organa starateljstva, utvrđeno je da je celishodno i u najboljem interesu dece utvrditi model održavanja ličnih odnosa tužilja kao bliskih srodnika sa maloletnom decom. Na temelju tako utvrđenih činjenica nižestepeni sudovi su usvojili tužbeni zahtev tužilja i uredili način održavanja ličnih odnosa tužilja sa maloletnim GG i DD, nalazeći da je to u njihovom najboljem interesu.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da su nižestepene odluke donete pravilnom primenom materijalnog prava na utvrđeno činjenično stanje.

Jedno od prava deteta priznatih Porodičnim zakonom jeste pravo deteta, propisano odredbom člana 61. stav 5., da održava lične odnose i sa srodnicima i drugim licima sa kojima ga vezuje posebna bliskost, ako ovo pravo nije ograničeno sudskom odlukom. U sporu za zaštitu prava deteta, u smislu odredbe člana 266. stav 1. Porodičnog zakona, sud je uvek dužan da se rukovodi najboljim interesom deteta. Da bi utvrdio najbolji interes deteta, sud je između ostalog dužan da zatraži nalaz i stručno mišljenje organa starateljstva, porodičnog savetovališta ili druge ustanove specijalizovane za posredovanje u porodičnim odnosima, kako to nalaže odredba člana 270. Porodičnog zakona. U toku postupka je utvrđeno da tužilje, baba i tetka maloletne dece, nemaju negativan uticaj na decu i ispoljavaju volju za uspostavljanje odnosa sa decom, te da se deca nisu decidno izjasnila da ne žele da se viđaju sa babom i tetkom. Imajući u vidu da su tužilje jedini bliski srodnici dece po preminulom ocu, nižestepeni sudovi su stali na stanovište da je u najboljem interesu dece da uspostave lične odnose sa tužiljama.

Neosnovano se revizijom tuženih osporava aktivna legitimacija tužilja za podnošenje predmetne tužbe, sa pozivom na odredbu člana 263. stav 1. Porodičnog zakona. Tačno je da je navedenom odredbom člana 263. stav 1. Porodičnog zakona propisano da tužbu za zaštitu prava deteta mogu podneti dete, roditelji deteta, javni tužilac i organ starateljstva. Međutim, pravo na podnošenje predmetne tužbe tužilje izvode iz odredbe člana 61. stav 5. Porodičnog zakona, shodno kojoj dete ima pravo da održava lične odnose sa srodnicima i drugim licima sa kojima ga vezuje posebna bliskost, ako ovo pravo nije ograničeno sudskom odlukom. Imajući u vidu da su između tužilja kao bliskih srodnika deteta i majke dece poremećeni odnosi, evidentno je da takvu tužbu u ime dece nije mogla podneti majka dece, odnosno deca preko majke kao svog zakonskog zastupnika. U tom slučaju, a polazeći od toga da je to zakonom priznato pravo deteta, tužbu za zaštitu tog prava deteta mogu podneti srodnici na koje se odnosi citirana zakonska odredba. U postupku po reviziji ne može se osporavati utvrđena bitna činjenica da je u najboljem interesu dece da se uspostave njihovi lični odnosi sa tužiljama kao srodnicima po ocu. Navedena bitna činjenica je u toku postupka utvrđena na osnovu relevantnih materijalnih dokaza, prvenstveno na osnovu nalaza i mišljenja stručne komisije, datog na osnovu obavljenih razgovora i opservacije svih učesnika u tom postupku. Okolnost da u momentu vođenja postupka odnos maloletne dece i tužilja nije bio blizak nije relevantna, imajući u vidu utvrđenu činjenicu da su tužilje poslednji put videle decu u martu 2017. godine. Takođe, utvrđeno je i da su poremećeni odnosi između tužilja i majke dece, što je očekivano rezultiralo distanciranim odnosom dece prema tužiljama. Upravo će se kroz ustanovljeni model viđanja tužilja sa decom stvoriti uslovi da se uspostavi blizak odnos dece i tužilja kao njihovih bliskih srodnika. Vrhovni kasacioni sud je cenio i ostale revizijske navode tuženih i našao da su neosnovani.

U skladu sa iznetim, odlučeno je kao u izreci, primenom odredbe člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća - sudija

dr Dragiša B. Slijepčević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić