Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž2 167/23 od 22.03.2023. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužioca-protivtuženog i prvostepena presuda potvrđena u odbijajućem delu stava prvog izreke i stavu četvrtom izreke. Stavom drugim izreke, odbijen je kao neosnovan zahtev tužioca- protivtuženog za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac-protivtuženi je blagovremeno izjavio reviziju, zbog pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu, u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/2011….10/2023), Vrhovni sud je ocenio da revizija tužioca-protivtuženog nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, presudom Osnovnog suda u Valjevu P2 91/20 od 13.01.2022. godine uređen je način održavanja ličnih odnosa između oca i maloletnog deteta, tako da otac ponedeljkom u periodu od 16,30 do 18,30 sati viđa mal. dete na adresi majke, a sredom i subotom u istom periodu preuzima i vraća dete na adresu majke. Iz osnovnog i dopunskih nalaza i mišljenja organa Centra za socijalni rad „Kolubara“ Valjevo utvrđeno je da dete ima redovne i kvalitetne odnose sa ocem, da majka ne uskraćuje njihova viđanja, da otac ima adekavatne mogućnosti da učestvuje u periodu odrastanja deteta i da su se stekli uslovi da se ranije određeni model proširi, na način bliže određen u stavu prvom izreke prvostepene presude, ali i dalje bez ostajanja deteta kod oca na spavanju, jer se dete koga je majka do skoro dojila i dalje budi noću, da je reagovalo kada je spavalo van kuće kod babe i dede po majci, te da bi nagla promena do sada ustaljenog režima viđanja sa ocem mogla imati posledice u vidu potencijalnih adaptacionih problema.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su pravilnom primenom člana 61. stav 1. Porodičnog zakona kojim je propisano da dete ima pravo da održava lične odnose sa roditeljem sa kojim ne živi, zaključili da su se stekli uslovi za izmenu prethodno određenog modela viđanja oca – tužioca sa mal. detetom, koji je bio određen presudom Osnovnog suda u Valjevu P2 91/20 od 13.01.2022. godine. Sudovi su odluku o tužbenom zahtevu doneli imajući u vidu osnovni i dopunske izveštaje Centra za socijalni rad u Valjevu, rukovodeći se najboljim interesom mal.deteta, u smislu odredbe člana 266. stav 1. Porodičnog zakona.

Neosnovano se navodima revizije osporava pravilna ocena dokaza i pravilno i potpuno utvrđeno činjenično stanje na kom je zasnovana pobijana presuda, kao i pravilna primena materijalnog prava.

Prema članu 3. Konvencije o pravima deteta najbolji interes deteta treba da bude od prvenstvenog značaja u svim aktivnostima koje se tiču dece bez obzira koje institucije ili organi preduzimaju ove aktivnosti. Članom 8. stav 1. Konvencije propisano je da se države članice obavezuju da poštuju pravo deteta na očuvanje svog identiteta, uključujući državljanstvo, ime i porodične veze, kako je to priznato zakonom, bez nezakonitog mešanja, a članom 9. stav 3. pravo deteta odvojenog od jednog ili oba roditelja da redovno održava lične odnose i neposredne kontakte sa oba roditelja, osim ako je to u suprotnosti sa najboljim interesom deteta.

Najbolji interes deteta je pravni standard koji se ceni prema okolnostima svakog konkretnog slučaja, a elementi za procenu najboljeg interesa deteta, između ostalog su uzrast i pol deteta, emocionalne i razvojne potrebe deteta (vaspitne, zdravstvene, potrebe stanovanja, ishrane, odevanja) i sposobnost roditelja da potrebe deteta zadovolje.

U konkretnom slučaju nižestepeni sudovi su pravilno cenili elemente procene najboljeg interesa mal. deteta i odluku o proširenju postojećeg modela viđenja deteta sa ocem doneli na osnovu prihvaćenog mišljenja Centra za socijalni rad „Kolubara“, koji je prema stanju u spisima dat na osnovu procene roditeljskih kapaciteta parničnih stranaka, analize celokupne porodične situacije i prema kom je, iako oba roditelja zadovoljavaju roditeljske kapacitete i motivisani su da odgovore potrebama deteta, u najboljem interesu mal. deteta prevashodno zbog uzrasta, emocionalne vezanosti i veće upućenosti na majku, da odnose sa ocem ostvaruje u proširenom modelu, ali za sada u ovom kalendarskom uzrastu bez ostanka deteta na spavanju kod oca, odnosno noćenja tokom vikenda. Kako je nalaz Centra dat nakon obavljene kompletne stručne procedure i primedbama tužioca nije dovoden u sumnju, i po oceni Vrhovnog suda u cilju potpunog i pravilnog utvrđenja činjeničnog stanja nije bilo potrebno izvođenje dokaza komisijskim veštačenjem koje bi moglo dovesti do izlaganja deteta traumi.

Najbolji interes deteta je uvek prioritetan kada se odlučuje o zaštiti njegovih prava i ceni se prema okolnostima svakog konkretnog slučaja, što su nižestepeni sudovi pravilno učinili. Određeni način održavanja ličnih odnosa deteta sa ocem u ovom momentu je primeren postojećim prilikama i usklađen je sa uzrastom deteta od tri godine i njegovim sadašnjim razvojnim potrebama. Istovremeno, odluka o proširenju dosadašnjeg modela viđanja omogućava tužiocu, kao roditelju koji ne vrši roditeljsko pravo, da prati rast i razvoj deteta i da utiče na njegovo vaspitanje, tim pre što majka ne uskraćuje, već podržava viđanje deteta sa ocem, pa nema smetnji da tužilac u kasnijem kalendarskom uzrastu deteta, kada dete bude spremno da sa ocem provodi vikend u kontinuitetu traži proširenje sada određenog modela održavanja ličnih odnosa.

Iz izloženih razloga, Vrhovni sud je primenom člana 414. ZPP odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Vesna Subić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić