Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 442/20 od 24.11.2020. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tužene – protivtužilje BB i potvrđena presuda Osnovnog suda u Požarevcu, Sudska jedinica u Kučevu P2 452/19 (2018) od 24.09.2020. godine, u stavu prvom, drugom, trećem, petom, šestom i sedmom izreke.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužena-protivtužilja je izjavila reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku - ZPP (''Službeni glasnik RS'', br.72/11 ... 87/18), Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, brak parničnih stranaka razveden je pravnosnažnom presudom od ...2019. godine. U braku je rođeno dvoje maloletne dece i to VV ...2009. godine i GG, ...2010. godine. Roditelji maloletne dece se nalaze na privremenom radu u ..., a tužena-protivtužilja BB je zasnovala novu zajednicu u decembru 2017. godine sa partnerom koji je takođe na privremenom radu u ..., u međuvremenu je zaključila brak sa DD i žive u iznajmljenom stanu u ... . Mal. deca stranaka su ostala da žive u ... u domaćinstvu kod oca roditelja AA, gde pohađaju osnovnu školu. Tužilac u ... ima stalni posao na neodređeno vreme i ostvaruje zaradu oko 1000 evra mesečno, stanuje u stanu od 45 m2, za koje plaća troškove od 500 evra, a za decu roditeljima šalje oko 100 do 200 evra mesečno. Izrazio je nameru da decu odvede u ... gde bi nastavila sa školovanjem. Tužena stanuje u ... sa svojim sadašnjim suprugom u dvosobnom stanu za koji plaćaju troškove oko 200 evra, u svojoj izjavi je navela da nije slala novac za izdržavanje dece jer nema kontakt sa decom i nije znala kako da novac pošalje, ali kada je dolazila u Srbiju, deci je davala novac na ruke i kupovala im garderobu. Trenutno je tužena – protivtužilja nezaposlena i nema stalna mesečna primanja. Na osnovu izveštaja Centra za socijalni rad za Opštinu ..., utvrđeno je da je otac dece nekoliko puta u toku godine dolazio iz ... da obilazi decu i da šalje novac za njihovo izdržavanje, da je tužena BB ređe dolazila iz ..., s tim što je prilikom dolaska preuzimala decu koja su boravila sa njom. Prema mišljenju Centra za socijalni rad, maloletnu decu treba poveriti ocu na dalje vršenje roditeljskog prava, da maloletna deca treba da nastave da žive u sadašnjem porodičnom okruženju u ... . Inače, saslušan je maloletni VV, koji je sposoban da formira svoje mišljenje i izrazio je želju da živi sa svojim ocem u ... i bratom, a maloletni GG, zbog uzrasta nije bio u stanju da samostalno formira i izrazi mišljenje, ali je naveo da želi da ostane da živi sa babom i dedom i da ne bi voleo da se razdvaja od brata. Dalje je Centar za socijalni rad naveo da otac mal. dece poznaje njihove razvojne potrebe, da je spreman da na potrebe odgovori na način u skladu sa sopstvenim mogućnostima, da realno sagledava ulogu majke u procesu odrastanja dece i da je spreman da majci omogući redovan i nesmetan kontakt sa decom.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno su nižestepeni sudovi zaključili da je u najboljem interesu mal. dece da budu poverena ocu na samostalno vršenje roditeljskog prava, te su odlučili da majka doprinosi njihovom izdržavanju, a uređen je i način održavanja ličnih odnosa između maloletne dece i majke.

Porodični zakon u članu 61. propisuje da dete ima pravo da održava lične odnose sa roditeljem sa kojim ne živi (stav 1), pravo deteta da održava lične odnose sa roditeljem sa kojim ne živi može biti ograničeno samo sudskom odlukom kada je to u najboljem interesu deteta (stav 2). Članom 65. stav 1. istog zakona, propisano je da dete koje je sposobno da formira svoje mišljenje ima pravo slobodnog izražavanja tog mišljenja, a stavom 4. propisano je da dete koje je navršilo desetu godinu života može slobodno i neposredno izraziti svoje mišljenje u svakom sudskom upravnom postupku u kome se odlučuje o njegovim pravima. Članom 77. stav 3. istog zakona, propisano je da jedan roditelj sam vrši roditeljsko pravo na osnovu odluke suda kada roditelji ne vode zajednički život, a nisu zaključili sporazum o vršenju roditeljskog prava.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilno su nižestepeni sudovi odlučili kada su maloletnu decu parničnih stranaka i to VV rođenog 2009. godine i GG rođenog 2010. godine poverili ocu AA na samostalno vršenje roditeljskog prava. Ova odluka doneta je pre svega imajući u vidu mišljenje kako Centra za socijalni rad, tako i mal. VV, koji je dao svoje mišljenje u tom smislu da želi da živi sa ocem, zajedno sa bratom, dok se mal. GG, izjasnio da ne želi da se odvaja od brata. U tom slučaju u najboljem interesu maloletne dece je da budu povereni ocu na samostalno vršenje roditeljskog prava, pre svega imajući u vidu njihovo mišljenje, činjenicu da trenutno žive kod roditelja svoga oca u ..., gde se školuju, kao i da nije u interesu dece da se razdvajaju i prekidaju školovanje, te da nastave život u ... sa majkom koja je u međuvremenu zaključila drugi brak. Prilikom odmeravanja visine doprinosa za izdržavanje mal. dece pravilno su nižestepeni sudovi cenili potrebe dece kao poverilaca izdržavanja i mogućnosti majke kao dužnika izdržavanja primenom kriterijuma koji su propisani članom 160. st.1, 2. i 3. Porodičnog zakona.

Stoga su neosnovani revizijski navodi da je pobijanom presudom pogrešno primenjeno materijalno pravo.

U reviziji tužena – protivtužilja ističe da se definitivno vratila iz ... u Srbiju ...2020. godine, te da sada stanuje u ... . Vrhovni kasacioni sud napominje da u slučaju promenjenih prilika koje su od uticaja na odluku o načinu vršenju roditeljskog prava, majka mal. dece može u svako doba da traži izmenu odluke o poveravanju dece, kao i izmenu odluke o izdržavanju.

Na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Vesna Popović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić