U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Dobrile Strajina, predsednika veća, Dragane Mirosavljević i Vesne Subić, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Milun Gašić, advokat iz ..., protiv tuženog BB iz ..., čiji je punomoćnik Jasna Stojanović, advokat iz ..., radi izmene visine izdržavanja, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž2 291/23 od 04.12.2023. godine, u sednici veća održanoj 18.09.2024. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž2 291/23 od 04.12.2023. godine.

ODBIJA SE, kao neosnovan, zahtev tužilje za naknadu troškova revizijskog postupka.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P2 206/22 od 08.03.2023. godine, stavom prvim izreke, delimično je usvojen tužbeni zahtev i obavezan tuženi da na ime svog doprinosa za izdržavanje tužilje plaća mesečno iznos od 40% od svojih mesečnih iznosa penzijskih prinadležnosti, umanjenih za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje, a koje ostvaruje kod Fonda za penzijsko osiguranje Republike Srbije, počev od 18.02.2021. godine, kao dana podnošenja tužbe pa ubuduće, dok za to postoje zakonski uslovi, svakog 01. do 10. u mesecu za tekući mesec, na ruke tužilje, s tim što je dospele, a neizmirene rate izdržavanja dužan isplatiti odjednom. Ovom presudom izmenjena je presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P2 1390/17 od 17.04.2018. godine u stavu prvom izreke. Stavom drugim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilje u delu u kome je traženo da se obaveže tuženi da doprinosi izdržavanju tužilje preko dosuđenog iznosa od 40% do traženog iznosa od 50% od njegovih mesečnih iznosa penzijskih prinadležnosti, umanjenih za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje, a koje ostvaruje kod Fonda za penzijsko osiguranje Republike Srbije počev od 18.02.2021. godine, kao dana podnošenja tužbe pa ubuduće, dok za to postoje zakonski uslovi, svakog 01. do 10. u mesecu za tekući mesec, na ruke tužilje kao neosnovan. Stavom trećim izreke, odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž2 291/23 od 04.12.2023. godine, stavom prvim izreke, odbijene su kao neosnovane žalba tužilje i žalba tuženog i prvostepena presuda potvrđena. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev tužilje i zahtev tuženog za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava i bitne povrede odredaba parničnog postupka.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu odluku primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11...10/23), pa je ocenio da revizija tužilje nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P2 1390/17 od 17.04.2018. godine, obavezan je tuženi da na ime svog doprinosa za izdržavanje tada maloletne ćerke AA, plaća mesečno iznos od 18.000,00 dinara. Tužilja je 11.07.2022. godine upisala ... fakultet, grupa osnovne akademske studije ..., na teret budžeta Republike Srbije. Kod tužilje postoji telesno oštećenje u kumulativnom iznosu od 80% od dana operacije 16.06.2016. godine, koje ne iziskuje potrebu za pomoć i negu od strane drugog lica. Tužilja ima implante celom dužinom kičme, može samostalno da se kreće ali ne može da se savija u svim položajima i ne sme da nosi ništa teško. Kod tužilje postoji težak oblik izraženih akni na licu, telu kao i na glutealnoj regiji što ometa sedenje i druge redovne aktivnosti. Dana 26.03.2020. godine, imala je operaciju na unutrašnjem uglu gornjeg kapka. Mesečne potrebe tužilje iznose 80.000,00 dinara uzevši u obzir lekove, vanškolske aktivnosti, hranu, kozmetiku i garderobu. Tužilja živi sa majkom u stanu koji je u svojini majke tužilje i njenog bivšeg supruga iz prvog braka sa udelom od ½ suvlasničkog udela. Majka tužilje je ...2020. godine operisana na Klinici za onkologiju i radiologiju Srbije od karcinoma štitne žlezde, a takođe boluje od poremećaja belih krvnih zrnaca – leukopenije i u toku januara 2021. godine imala je intervenciju na Klinici za ginekologiju i akušerstvo. Majka tužilje je ocenjena kao zdravstveno nesposobna za rad na radnom mestu ... u statusu PD u VS (konstatovana joj je spondiloza, spondiloartroza polidiskopatija diskartoza), upućena je na invalidsku komisiju i ostvaruje primanja u visini koja su bliže navedena u drugostepenoj odluci. Kreditno je zadužena do 25.01.2028. godine sa mesečnim iznosom rate 18.298,58 dinara. Za potrebe tužilje kupljen je automobil, a za sopstvene lekove izdvaja oko 25.000,00 dinara. Kod tuženog postoji potpun gubitak radne sposobnosti sa pravom na invalidsku penziju od 19.04.2016. godine, kada mu je prestao radni odnos u ... . Pored oboljenja koja su postojala u vreme donošenja prethodne odluke, kod tužioca je 2021. godine dijagnostifikovana hronična tromboza portne vene sa razvijenim kolateralima. Po nalogu hematologa od 2021. godine koristi lek koji nije pokriven obaveznim osiguranjem čija je cena 4.800,00 dinara. Dijagnostifikovan mu je i dijabetes, ali su lekovi pokriveni zdravstvenim osiguranjem. Tuženi sa ocem živi u očevom stanu, prima invalidsku penziju u visini bliže navedenoj u drugostepenoj odluci. Poseduje putnički automobil, a kuću u sada ulici ... na kojoj ima udela po brakorazvodnoj parnici ustupio je bivšoj supruzi.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da su se stekli uslovi za izmenu visine doprinosa za izdržavanje i da je tuženi u mogućnosti da na ime izdržavanja tužilje mesečno plaća 40% od mesečnih primanja koja ostvaruje po osnovu invalidske penzije, a da bi dosuđivanjem izdražavanja preko ovog iznosa bila ugrožena egzistencija tuženog imajući u vidu njegove prihode i potrebe s jedne strane i procenjene potrebe tužilje kao poverioca izdržavanja.

Po oceni Vrhovnog suda, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo kada su izmenili visinu doprinosa za izdržavanje i obavezali tuženog da plaća izdržavanje tužilje u iznosu od 40% mesečnih primanja koja ostvaruje po osnovu invalidske penzije, a preko ovog iznosa odbili tužbeni zahtev. Odluka o određivanju visine dosuđenog izdržavanja podložno je promenama u pogledu smanjenja odnosno povećanja dosuđenog iznosa u smislu odredbe člana 164. Porodičnog zakona, ako se promene okolnosti na osnovu kojih je doneta prethodna odluka. U konkretnom slučaju, imajući u vidu bitne činjenice za ocenu mogućnosti tuženog kao dužnika izdržavanja u smislu odredbe člana 160. stav 3. Porodičnog zakona i to: visinu invalidske penzije, nepostojanje dodatnih prihoda, rashode, godine života tuženog, pritom ceneći ukupne mesečne potrebe sada punoletne tužilje, zdravstveno stanje i primaoca i davaoca izdržavanja, Vrhovni sud je ocenio da su pravilno nižestepeni sudovi zaključili da su se stekli uslovi za izmenu ranije odluke, ali da bi dosuđivanjem izdržavanja preko iznosa od 40% od mesečnih primanja koje tuženi ostvaruje bila ugrožena egzistencija tuženog. Nakon donošenja prvobitne odluke i kod primaoca i kod davaoca izdržavanja došlo je do pogoršanja zdravstvenog stanja, potrebe za korišenje lekova koji nisu pokriveni obaveznim zdravstvenim osiguranjem, pa je pravilno procenjujući mogućnosti tuženog i potrebe tužilje izmenjena visina doprinosa za izdržavanje kroz obavezu tuženog da plaća tužilji 40% mesečnih primanja koje ostvaruje po osnovu invalidske penzije, a preko toga odbijen tužbeni zahtev jer bi to uticalo na osnovnu egzistenciju tuženog.

Odluka o troškovima parničnog postupka je doneta pravilnom primenom odredaba člana 153., 154., 163. ZPP u vezi člana 207. Porodičnog zakona.

Iz iznetih razloga, Vrhovni sud je na osnovu odredbe člana 414. stav 1. ZPP odlučio kao u izreci.

Zahtev tužilje za naknadu troškova revizijskog postupka je odbije, jer tužilja nije uspela u postupku po reviziji.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković

 

4