Iz tog razloga, na osnovu člana 404. ZPP, odlučeno je kao u prvom stavu izreke.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji, na osnovu člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija tužioca osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Revizijom se posebno ne ukazuje na druge bitne povrede odredaba parničnog postupka zbog kojih se, pod uslovima iz člana 407. stav 1. tačke 2. i 3. ZPP, ovaj pravni lek može izjaviti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je 01.06.2008. godine sa Mesnom zajednicom Tibužde zaključio ugovor o zajedničkoj izgradnji kanalizacione mreže u istoimenom selu. Ugovorom je predviđeno da će mesna zajednica, preko Centralnog režijskog odbora koji je izabrao njen savet, organizovati i voditi celokupnu akciju na izgradnji kanalizacione mreže, koordinisati aktivnosti sa izvođačima radova i obavljati administrativno-tehničke poslove za potrebe mesne zajednice. Tužilac se potpisivanjem ugovora obavezao da će u 15 jednakih mesečnih rata uplatiti iznos od 60.500,00 dinara na ime finansiranja izgradnje kanalizacione mreže. Ugovoren je krajnji rok za završetak radova od 18 meseci, računajući od dana njihovog početka, kao i rok od šest meseci od završetka radova za priključenje na mrežu. Tužilac je svoju ugovornu obavezu ispunio tako što je u periodu od 31.07.2009. godine do 22.12.2011. godine isplatio ugovoreni novčani iznos. Ugovor o izgradnji fekalne kanalizacione mreže zaključen je 11.06.2012. godine između režjskih odbora Mesne zajednice Tibužde i Mesne zajednice Zlatokop kao investitora, JP „Direkcija za razvoj i izgradnju Grada Vranja“ kao suinvestitora (mesne zajednice finansiraju radove sa 67% a javno preduzeće sa 33%) i privrednog društva „Nogatomi“ DOO iz Trgovišta kao izvrođača radova. Tužilac nije priključen na kanalizacionu mrežu čija izgradnja je prekinuta tokom 2013. godine zbog nedostatka finanskijskih sredstava i dugovanja izvođaču radova. U sporu koji je izvođač radova pokrenuo pred Privredenim sudom u Leskovcu zaključeno je sudsko poravnanje P 107/17 od 26.12.2017. godine kojim su tuženi Grad Vranje i mesne zajednice sela Zlatokop i Tibužde obavezani da solidarno isplate novčano potraživanje tužioca u tom sporu.

Tužilac je podnetom tužbom tražio da se tuženi Grad Vranje obaveže da, solidarno sa Mesnom zajednicom Tibužde, isplati njegovo novčano potraživanje u visini sredstava uplaćenih za izgradnju kanalizacione mreže sa zakonskom zateznom kamatom od uplate svake rate. Presudom P 2562/17 od 17.05.2018. godine, pravnosnažnom u odnosu na tuženu Mesnu zajednicu, tužiocu je dosuđeno sporno novčano potraživanje na teret tužene Mesne zajednice.

Odlučujući u ponovnom postupku o postojanju solidarne obaveze tuženog Grada Vranja, nižestepeni sudovi su zaključili da ovaj tuženi nije pasivno legitimisan. Po stanovištu sudova, tuženi Grad nije u obligaciono-pravnom odnosu sa tužiocem jer od njega nije primio novčana sredstva čije se vraćanje traži podnetom tužbom, a mesna zajednica sa kojom je zaključen ugovor o zajedničkoj izgradnji, po odredbama Zakona o lokalnoj samoupravi, ima svojstvo pravnog lica u okviru prava i dužnosti utvrđenih Statutom i Odlukom o osnivanju.

Izloženo pravno stanovište, po oceni revizijskog suda, nije prihvatljivo.

Po Zakonu o obligacionim odnosima solidarnost dužnika postoji u slučaju kada više njih duguju jednu obavezu tako da poverilac može zahtevati njeno ispunjenje od koga hoće sve dok ne bude potpuno ispunjena, ali kad jedan dužnik ispuni obavezu ona prestaje i svi se dužnici oslobađaju (član 414. stav 1). Iz sadržine odredbe člana 412. stav 2 navedenog zakona proizilazi da se solidarnost ne pretpostavlja već da mora biti ugovorena ili zakonom propisana. Izuzetak je predviđen članom 413. tog zakona za dužnike deljive obaveze (novčana obaveza je deljiva u smislu člana 412. stav 1. Zakona) koja je nastala na osnovu ugoovra u privredi, a koja i u tom slučaju može biti isključena voljom ugovarača.

Odredbom člana 14. stav 1. Zakona o stečaju propisano je da se stečajni postupak, između ostalog, ne sprovodi ni prema pravnim licima čiji je osnivač Republika Srbija, Autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave, a koja se isključivo ili pretežno finansiraju kroz ustupljene javne prihode ili iz Rpubličkog budžeta, odnosno budžeta Autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave. Prema stavu trećem te odredbe, za obaveze pravnog lica nad kojim se, u skladu sa stavom prvim tog člana ne sprovodi stečajni postupak, solidarno odgovaraju njegovi osnivači.

Zakonom o lokalnoj samoupravi, pored ostalog, propisano je: da se radi zadovoljavanja potreba i interesa lokalnog stanovništva u selima osnivaju mesne zajednice i drugi oblici mesne samouprave (član 72); da se sredstva za rad mesne zajednice, odnosno drugog oblika mesne samouprave obezbeđuju iz sredstava utvrđenih odlukom o budžetu opštine, odnosno grada, uključujući i samodoprinos, donacija i prihoda koje mesna zajednica, odnosno drugi oblik mesne samouprave ostvari svojom aktivnošću (član 75); da mesna zajednica, odnosno drugi oblik mesne samouprave ima svojstvo pravnog lica u okviru prava i dužnosti utvrđenih Statutom i odlukom o osnivanju (član 76).

Tuženi Grad Vranje je doneo Odluku o osnivanju mesnih zajednica na području te gradske opštine, kojom je predviđeno da one imaju svojstvo pravnog lica, a način njihovog finansiranja uređen je na isti način kao u navedenom zakonu.

Iz izloženog sledi da je tuženi Grad osnivač Mesne zajednice Tibužde, koja se po zakonu i Odluci o osnivanju finansira iz gradskog budžeta. Saglasno citiranom članu 14. Zakona o stečaju, nad Mesnom zajednicom Tibužde ne može se sprovesti stečajni postupak (stav prvi), tako da za njene obaveze solidarno odgovara osnivač (stav treći), ovde tuženi Grad. O ovom osnovu solidarne odgovornosti tuženog nižestepeni sudovi nisu vodili računa, a ono se aktivira u slučaju kada postoje materijalno-pravni uslovi za otvaranje stečajnog postupka, što je i trajnija nesposobnost dužnika za plaćanje. Zbog propusta da pasivnu legitimaciju tuženog grada, kao solidarnog dužnika novčane obaveze, cene sa stanovišta odredbe člana 14. stav 1. i 3. Zakona o stečaju nižestepeni sudovi nisu uzeli u obzir činjenicu koju je tužilac izneo tokom postupka (i dokazao prilaganjem izvoda sa sajta Narodne banke Srbije) da je račun mesne zajednice Tibužde već duže vreme u blokadi i da iz njenih sredstava ne može naplatiti svoje novčano potraživanje priznato pravnosnažnom presudom u odnosu na označenu Mesnu zajednicu.

Iz tih razloga, pobijane presude nižestepenih sudova su morale biti ukinute i predmet vraćen prvostepenom sudu na ponovno suđenje.

U ponovljenom suđenju prvostepeni sud će, imajući u vidu sadržinu odredbi materijalnog prava citiranih u obrazloženju ove presude, oceniti pasivnu legitimaciju tuženog grada, kao osnivača Mesne zajednice Tibužde sa stanovišta odredbe člana 14. stav 1. i 3. Zakona o stečaju koja postoji u slučaju kada su ispunjeni zakonski uslovi za otvaranje stečajnog postupka, ali se taj postupak ne može sprovesti jer je zakonom isključena mogućnost otvaranja i vođenja stečajnog postupka protiv pravnog lica čiji je osnivač Jedinica lokalne samouprave a koje se isključivo ili pretežno finansira iz budžeta Jedinice lokalne samouprave.

Ukinuta je i odluka o troškovima postupka jer zavisi od konačnog ishoda spora.

Shodno izloženom, na osnovu člana 416. stav 2. ZPP, odlučeno je kao drugom stavu izreke.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić