U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: dr Dragiše B. Slijepčevića, predsednika veća, Jasmine Stamenković i dr Ilije Zindovića, članova veća, u pravnoj stvari tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Zvonko Marković, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije, MUP RS, koju zastupa Državno pravobranilaštvo – Odeljenje u Kragujevcu, radi naknade štete, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 2372/21 od 26.11.2021. godine, u sednici održanoj 22.09.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

PREINAČUJE SE presuda Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 2372/21 od 26.11.2021. godine, tako što se ODBIJA kao neosnovana žalba tužene i potvrđuje presuda Osnovnog suda u Kragujevcu P 6935/21 od 13.07.2021. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Kragujevcu P 6935/21 od 13.07.2021. godine, stavom prvim izreke, usvojen je tužbeni zahtev tužioca i obavezana tužena da tužiocu na ime naknade nematerijalne štete zbog pretrpljenih duševnih bolova usled umanjenja životne aktivnosti od 10% nastale kao posledica nepravilnog i nezakonitog rada tužene isplati iznos od 350.000,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 13.07.2021. godine, kao dana presuđenja do konačne isplate u roku od 15 dana od dana prijema pisanog otpravka presude. Stavom drugim izreke, usvojen je tužbeni zahtev tužioca i obavezana tužena da mu na ime materijalne štete zbog gubitka zuba usled oštećenja potpornog aparata zuba i protetske nadoknade na donjoj i gornjoj vilici plati iznos cene rada od 389.100,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 13.07.2021. godine kao dana presuđenja do konačne isplate u roku od 15 dana od dana prijema pismenog otpravka presude. Stavom trećim izreke, obavezana je tužena da tužiocu na ime troškova parničnog postupka plati iznos od 136.500,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana izvršnosti presude do konačne isplate u roku od 15 dana od dana prijema pismenog otpravka presude.

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 2372/21 od 26.11.2021. godine, stavom prvim izreke, preinačena je presuda Osnovnog suda u Kragujevcu P 6935/21 od 13.07.2021. godine, tako što je odbijen tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se obaveže tužena da mu na ime naknade nematerijlne štete zbog pretrpljenih duševnih bolova usled umanjenja životne aktivnosti od 10% nastale kao posledica nepravilnog i nezakonitog rada tužene isplati iznos od 350.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 13.07.2021. godine, kao dana presuđenja do konačne isplate, u roku od 15 dana od dana prijema pisanog otpravka presude. Stavom drugim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se obaveže tužena da mu na ime materijalne štete zbog gubitka zuba usled oštećenja potpornog aparata zuba i protetske nadoknade na donjoj i gornjoj vilici plati iznos cene rada od 389.100,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 13.07.2021. godine, kao dana presuđenja do konačne isplate, u roku od 15 dana od dana prijema pisanog otpravka presude, pod pretnjom izvršenja. Stavom trećim izreke, obavezan je tužilac da tuženoj na ime troškova parničnog postupka plati iznos od 45.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana izvršnosti presude do konačne isplate, u roku od 15 dana od dana prijema pisanog otpravka presude.

Protiv pravnosnažne drugostepene presude tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji na osnovu člana 403. stav 2. tačka 2. i člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11... 18/20) Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je bio pritvoren u periodu od 11.07.1995. do 12.07.1995. godine od strane organa tužene. U tom periodu su mu službena lica tuženog u policijskim prostorijama nanela telesne povrede usled čega je kod tužioca nastupila trauma koja je prvi put dijagnostikovana kao bolest dijabetes melitus dana 18.05.2007. godine, s tim što se navedeno oboljenje kod tužioca javilo tri meseca nakon štetnog događaja od 11.07.1995. godine. Između događaja od 11.07.1995. godine i pojave simptoma hiperglikemije kod tužioca dana 11.10.1995. godine, postoji uzročno- posledična veza u smislu uticaja stresa i spoljne sredine na glikoregulaciju, zbog čega je na insulinskoj terapiji od 2012. godine i na dijetetsko-higijenskom režimu ishrane od 2014. godine. Posledica dijabetes melitus je oštećenje svih tkiva i organa organizma. Kao posledica policijskog pritvaranja 1995. godine kod tužioca je već utvrđeno umanjenje životne aktivnosti od 95% pravnosnažnim presudama prvostepenog suda a tužiocu je po tom osnovu dosuđena naknada na ime pretrpljene nematerijalne štete, kao i naknada na ime materijalne štete. Na kontrolnom pregledu od strane interniste od 2018. godine, tužilac kod koga je potporni aparat zuba oštećen osnovnom bolešću dg. diabetes melitus – dg. gingivitiscataralis, upućen je kod stomatologa zbog saniranja bolesti desni. U privatnoj stomatološkoj ordinaciji dr BB iz ... obavljen je stomatološki pregled 13.11.2019. godine i snimanje zuba, nakon čega mu je postavljena dijagnoza Anadotio partialis gingivitis centralis i karies dentis. Predložena je terapija kao i sanacija u gornjoj i donjoj vilici. Utvrđena je cena koštanja pomenutih usluga. Kod tužioca postoji paradontopatija miksa, srednjeg stepena koje progresivno obolenje je nastalo kao posledica dijabetesa i ono utiče na gubljenje potpornog aparata zuba, a u krajnjoj fazi nastupa bezubost – ispadanje zuba. Glavni uzrok postojećeg stanja je upravo diabetes mellitus (šećerna bolest) koja je u progresiji pogoršanju. Lečenje kod interniste nije završeno i trajaće do kraja života pod medikamentnom terapijom. Iako se javlja redovno kod lekara tužilac ima progresiju osnovne bolesti i ogleda se u hiperglikemiji, polineuropatijama i gingivitisu, zbog toga tužilac ima krvarenje desnih koje je izazvano stresom. Škrgutanje zubima kod tužioca je bolest bruksizam i predstavlja psihijatrijski problem. Kod tužioca je zbog svega navedenog naknadno došlo do umanjenja životne aktivnosti od 10% koje umanjenje ranije nije procenjivano nastalo je kao posledica osnovnog obolenja koje je tužilac zadobio zbog traumatičnog događaja 1995. godine, a prema utvrđenju prvostepenog suda. To ne ulazi u 95% umanjenja životne aktivnosti koje je kod tužioca već ranije utvrđeno. Znači, kod tužioca postoji novo umanjenje životne aktivnosti od 10% kao posledica konstantnog pogoršanja zdravstvenog stanja zubnog aparata, jer tužilac to nije sanirao, budući da mu za to nedostaju novčana sredstva.

Pri ovako utvrđenom činjeničnom stanju, prvostepeni sud je našao da je tužbeni zahtev tužioca osnovan. Polazeći od odredaba člana 154, člana 189. stav 2, člana 195. stav 1, člana 172. stav 1. i člana 200. ZOO prvostepeni sud nalazi da tužiocu na ime naknade nematerijalne štete zbog dodatnog umanjenja životne aktivnosti treba dosuditi kao satisfakciju iznos od 350.000,00 dinara, a u pogledu materijalne štete iznos od 389.100,00 dinara što je utvrđeno na osnovu izveštaja lekara u smislu koliko bi koštalo saniranje paradontopatije miksa i gubljenja potpornog aparata zuba. Tužiocu po ranijim presudama jeste dosuđena naknada kako nematerijalne tako i materijalne štete po ovom osnovu. Međutim, u međuvremenu je došlo do progresiranja posledice kod tužioca zbog ranije postojećeg i utvrđenog uzroka, pa prvostepeni sud nalazi da po tom osnovu tužilac ima pravo na naknadu tražene štete koju je opredelio na napred naznačene iznose, nalazeći da u ovu naknadu štete ne ulazi već naknada šteta koja je ranije dosuđena zbog umanjenja životne aktivnosti od 95% i materijalne štete koju je tužilac u međuvremenu imao. Tužilac ranije nije bolovao od navedenih bolesti, ista nije posledica starenja niti nekih drugih uzroka, već izazvana štetnim radnjama od strane tužene po zdravlje i ličnost tužioca, a i to se odrazilo na umanjenje njegovih opštih životnih aktivnosti.

Drugostepeni sud nije prihvatio ovakvu pravnu argumentaciju prvostepenog suda. Ovo iz razloga što drugostepeni sud nalazi da se u konkretnom slučaju ne radi o novoj šteti već da se radi o progresiji osnovne bolesti diabetes mellitus. Stoga se ne može prihvatiti kao pravilan zaključak prvostepenog suda da je posledica ovog novoutvrđenog umanjenja životne aktivnosti jer je umanjenje životne aktivnosti u tome što je zadobijena bolest progresivnog karaktera. Propadanje potpornog aparata zuba, samih zuba i kasnije trajnog gubitka istih nije sa događajem u vezi koji se dogodio 1995. godine, pa stoga tužilac nema ni pravo na naknadu nematerijalne štete. U pogledu zahteva za naknadu materijalne štete drugostepeni sud nalazi da tužilac prema utvrđenom predračunu koji je dostavljen od strane stomatologa nije dokazao da je došlo do umanjenja njegove imovine jer taj izdatak nije za sada imao, pa je njegov zahtev za naknadu materijalne štete neosnovan.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, ovakva pravna argumentacija drugostepenog suda nije prihvatljiva. Ovo iz razloga što je u toku postupka pravilno utvrđeno da je novonastalo umanjenje životne aktivnosti kod tužioca nastalo kao direktna posledica povređivanja koje je isti zadobio u toku 1995. godine i posledica koje su nastupile nakon tog povređivanja. Tužiocu jeste dosuđena naknada kako nematerijalne tako i materijalne štete i to za utvrđeno umanjenje opšte životne aktivnosti od 95% u ranijem periodu i nadoknađeni su troškovi u vezi materijalne štete. Međutim, u međuvremenu je došlo do pogoršanja zdravstvenog stanja koje je u očiglednoj vezi sa povredama koje je tužilac zadobio 1995. godine. Stoga se ne može prihvatiti stav drugostepenog suda da se ovde ne radi o novoj šteti već o progresiji osnovne bolesti diabetes melitus. Tužilac je dobio diabetes melitus kao posledicu povređivanja i stresa koji je preživeo zbog hapšenja i povređivanja. Dosuđivanjem ranije naknade nematerijalne štete tužiocu nije eliminisano pravo da traži i naknadu nematerijalne štete u slučaju pogoršanja zdravstvenog stanja zbog posledice koje je pretrpeo u toku 2005. godine povređivanjem. Zbog pogoršanja zdravstvenog stanja, tužiocu je dodatno umanjena životna aktivnost. U ovakvim slučajevima ne može se vršiti sabiranje procenata vezano za umanjenje životne aktivnosti već se mora uzeti u obzir u čemu se sastoji umanjenje opšte životne aktivnosti i koje posledice nastupaju za povređenog. Prvostepeni sud je pravilno utvrdio u čemu se sastoje posledice progresiranja i umanjenja opšte životne aktivnosti kod tužioca i shodno tome pravilno je opredelio visinu naknade nematerijalne štete. Pravilno je prvostepeni sud opredelio i visinu materijalne štete jer činjenica da tužilac koji nije imao sredstava da izvrši saniranje potpornih aparata zuba ne znači da isti nema pravo na naknadu štete koja je utvrđena na osnovu specifikacije koju je uradio stomatolog kao lice od struke.

Imajući u vidu napred izneto, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu člana 416. stav 1. ZPP odlučio kao u izreci.

S obzirom da tužilac nije tražio troškove revizijskog postupka to je odluka o troškovima revizijskog postupka izostala.

Predsednik veća-sudija

dr Dragiša B. Slijepčević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić