Rešenjem Višeg suda u Beogradu Gž 7849/21 od 19.01.2023. godine, stavom prvim izreke, preinačeno je navedeno prvostepeno rešenje u delu stava prvog izreke, tako što je obavezan krajnji korisnik da predlagaču za označene nepokretnosti isplati naknadu u ukupnom iznosu od 320.948,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 17.09.2020. godine do isplate, u roku od 15 dana. Stavom drugim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba krajnjeg korisnika i potvrđeno rešenje o troškovima postupka sadržano u stavu drugom izreke prvostepenog rešenja. Stavom trećim izreke, odbačena je žalba protivnika predlagača izjavljena protiv stava prvog izreke prvostepenog rešenja kao nedozvoljena.

Protiv pravnosnažnog rešenja donetog u drugom stepenu u delu stava prvog izreke kojim je preinačeno prvostepeno rešenje, predlagač je blagovremeno izjavio reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Revizija je dozvoljena na osnovu odredbi člana 27. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku („Službeni glasnik SRS“ br. 25/82 ... „Službeni glasnik RS“ br. 14/22) i člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 10/23), pa je Vrhovni sud ispitao drugostepeno rešenje u pobijanom delu u smislu odredbi člana 408. ZPP i člana 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku i utvrdio da je revizija osnovana.

U postupku donošenja pobijanog rešenja nije učinjena bitna povreda postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, na osnovu Plana detaljne regulacije („Službeni list Grada Beograda br. 58-24/09) i rešenja Vlade Republike Srbije 05 br. 465-7835/2011 od 20.10.2011. godine o utvrđivanju javnog interesa za eksproprijaciju, pravnosnažnim rešenjem upravnog organa od 03.12.2012. godine oduzete su iz privatne svojine i prenete u javnu svojinu Grada Beograda za potrebe Direkcije za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda JP, protivnika predlagača i krajnjeg korisnika u ovom postupku, nepokretnosti tužioca označene u izreci prvostepenog rešenja, te je odlučeno da će predlagaču naknadu za nepokretnosti isplatiti krajnji korisnik. U vreme eksproprijacije nepokretnosti su u katastru bile upisane kao ostalo veštački stvoreno neplodno zemljište. Prema podacima Poreske uprave, tržišna vrednost 1 m2 na lokalitetu na kome su parcele oduzete iznosi 164,00 dinara po 1 m2, što za ukupno oduzetu površinu predstavlja 320.948,00 dinara. Prema nalazu veštaka tržišna vrednost je 1.957,00 dinara po 1 m2, što za ukupnu površinu predstavlja 3.883.332,00 dinara. Stranke u postupku pred organom uprave nisu postigle sporazum o visini tržišne naknade, pa je upravni organ predmet ustupio vanparničnom sudu radi određivanja naknade.

Prvostepeni sud na osnovu odredbi člana 41. stav 2. i člana 42. Zakona o eksproprijaciji, te člana 132. Zakona o vanparničnom postupku obavezuje krajnjeg korisnika da predlagaču isplati tržišnu naknadu prema nalazu veštaka, dok drugostepeni sud naknadu utvrđuje prema podacima iz izveštaja Poreske uprave.

Osnovano se revizijom predlagača ukazuje da je stanovište drugostepenog suda neprihvatljivo.

Prema odredbama članova 1. i 2. Zakona o eksproprijaciji („Službeni glasnik RS“ br. 53/95 ... 106/2016), za nepokretnosti koje su oduzete iz privatne svojine u javnom interesu i prenete u javnu svojinu, naknada koja pripada vlasniku ne može biti niža od tržišne. Prema izveštaju Poreske uprave koji je pribavljen u toku postupka u svrhu primene člana 42. stav 2. Zakona o eksproprijaciji proizilazi da taj državni organ nema podataka da je okolnim zemljištem prometovano u većim iznosima od 164,00 dinara po 1 m2. Međutim, za visinu tržišne naknade merodavne su sve okolnosti koje postoje u vreme eksproprijacije, kada je zemljište tužioca po odredbi člana 20. stav 1. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa na osnovu odluke državnog organa postalo javna svojina. Rešenje o eksproprijaciji doneto je na osnovu planskog akta i utvrđivanja javnog interesa za eksproprijaciju rešenjem Vlade Republike Srbije, pa tržišnu vrednost eksproprisanih nepokretnosti opredeljuju i ove okolnosti koje su postojale u vreme donošenja rešenja o eksproprijaciji i po nalazu veštaka uticale na promenu tržišnih uslova za promet nepokretnosti na ovom lokalitetu. Stoga je pravilno prvostepeni sud obavezao krajnjeg korisnika da plati naknadu za eksproprisanu nepokretnost u visini utvrđene tržišne vrednosti zemljišta, uz uvažavanje svih parametara aktuelnih u vreme eksproprijacije.

Iz navedenih razloga, na onsovu odredbi člana 416. stav 1. ZPP i člana 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku, odlučeno je kao u stavu prvom izreke.

Na osnovu odredbi članova 165. stav 2, 153. stav 1. i 154. ZPP i člana 28. stav 3. Zakona o vanparničnom postupku, krajnji korisnik je obavezan da predlagaču, koji je postigao uspeh sa revizijom, nadoknadi troškove revizijskog postupka. Osnovica za obračun nagrade za zastupanje od strane punomoćnika advokata je 3.562.184,00 dinara, na osnovu koje po Tarifi o nagradama i naknadama troškova za rad advokata („Službeni glasnik RS“ br. 43/2023), važećoj u vreme obračuna, pripada nagrada za sastav revizije u iznosu od 67.500,00 dinara. Međutim, predlagač je postavio zahtev za naknadu troškova po ovom osnovu u iznosu od 60.000,00 dinara, pa mu je taj iznos i dosuđen. Osim ovog iznosa, tužiocu su priznati troškovi sudskih taksi na reviziju u iznosu od 3.800,00 dinara i rešenje ovog suda u iznosu od 5.700,00 dinara, što čini ukupno dosuđeni iznos od 69.500,00 dinara.

Predsednik veća – sudija

Jelica Bojanić Kerkez,s.r.

Za tačnost otpravka

zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković