Protiv pravosnažne presude donete u drugom stepenu, tužioci su izjavili reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu, primenom člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku («Službeni glasnik RS» broj 72/11....10/23- dr. Zakon, u daljem tekstu: ZPP), Vrhovni sud je našao da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba praničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, rešenjem Poreske uprave – Filijala Smederevo od 01.10.2003. godine, pravnom prethodniku tužilaca, sada pok. VV, utvrđena je poreska obaveza, na ime naknade za prenos apsolutnih prava na nepokretnosti u iznosu od 950.580,00 dinara, koju je on ispunio uplatom ovog iznosa. Po žalbi poreskog obveznika, rešenjem drugostepenog organa donetim 19.01.2004. godine, rešenje kojim je poreska obaveza utvrđena je poništeno i predmet vraćen prvostepenom organu na ponovni postupak, ali u ponovnom postupku nije doneto novo rešenje. U decembru 2019. godine, poreski obveznik je od prvostepenog organa tražio povraćaj poreza, s obzirom na to da je otpao osnov za uplatu, ali je zahtev odbijen rešenjem organa tužene od 02.07.2010. godine, koje je potvrđeno rešenjem Ministarstva finansija RS od 28.01.2010. godine. U obrazloženju rešenja Ministarstva finansija RS navedeno je da je poreski obveznik stekao pravo na povrćaj poreza u 2004. godini, budući da je rešenje drugostepenog organa primio u februaru 2004. godine, pa je pravo da mu se plaćeni iznos vrati nastalo od 01.01.2005. godine, iz čega sledi da je dana 01.01.2008. godine nastupila zastarelost prava na povraćaj poreza, primenom odredbi člana 114. stav 2. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji iz 2002. i 2009. godine. Presudom Upravnog suda U 21226/10 od 06.10.2011. godine odbijena je tužba poreskog obveznika zbog zastarelosti.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojo tužbeni zahtev, nalazeći da sporno potraživanje nije zastarelo, primenom člana 371. Zakona o obligacionim odnosima (ZOO) i da tužilac ima pravo na povraćaj poreza na prenos apsolutnih prava, po pravilima o sticanju bez osnova iz člana 210. stav 2. ZOO.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev zbog zastarelosti potraživanja, primenom člana 114. stav 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji.

Vrhovni sud prihvata pravno stanovište drugog suda.

Odredbom člana 114 a, u stavu 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji, propisano je da pravo poreskog obveznika na povraćaj i refundaciju poreza i povraćaj sporednih poreskih davanja zastareva za tri godine od dana kada je zastarelost počela da teče. U stavu 2. istog člana propisano je da zastarelost prava na povraćaj i refundaciju poreza i povraćaj sporednih poreskih davanja , počinje da teče od prvog dana naredne godine u kojoj je poreski obveznik stekao pravo na povraćaj i refundaciju poreza i povraćaj sporednih poreskih davanja.

Neosnovani su navodi revizije da je materijalno pravo pogrešno primenjeno. U konkretnom slučaju je reč o pravima i obavezama koje proizlaze iz primene Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji, odnosno o pravu poreskog obveznika na povraćaj i refundaciju poreza. O zahtevu tužioca za vraćanje poreza, koji je podnet u decembru 2009. godine, odlučeno je u upravnom postupku, odbijanjem, a tužba u upravnom sporu povodom istog zahteva je odbijena presudom Upravnog suda RS od 06.10.2011. godine zbog zastarelosti prava, na koji način je ova pravna situacija okončana. Stoga se ne može prihvatiti stav prvostepenog suda da se u parnici povodom potraživanja koje je predmet spora, primenjuju opšta pravila građanskog prava, te rok zastarelosti od 10 godina iz člana 371. ZOO, već se primenjuje poseban propis - odredba člana 114a Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji. Tom odredbom je propisano da zastarelost prava na vraćanje poreza nastupa po proteku roka od tri godine, a da zastarelost da počinje da teče od prvog dana naredne godine, računajući od godine u kojoj je poreski obveznik stekao pravo na povraćaj i refundaciju poreza. Imajući u vidu da je pravo tužioca na povraćaj poreza nastalo - dospelo 01.01.2005. godine (rešenje drugostepenog organa iz prethodne godine od 19.01.2004. godine, o poništaju prvostepenog rešenje o utvrđivanju poreske obaveze je primio u februaru 2004. godine), to je rok od tri godine, u kome je tužilac imao pravo da zahteva vraćanje poreza, istekao dana 01.01.2008. godine, kada je došlo do gubitka i neutuživosti ovog prava. Zbog toga je pravilno u pobijanoj drugostepenoj presudi odlučeno odbijanjem tužbenog zahteva, primenom roka zastarelosti iz člana 114a Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji, jer je zahtev za povraćaj poreza podnet po proteku roka od tri godine.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 414. stv 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci presude.

Predsednik veća – sudija

Jelica Bojanić Kerkez,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković