U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Branke Dražić i Danijele Nikolić, članova veća, u parnici tužilje-protivtužene AA iz ..., čiji je punomoćnik Ognjen Tarabić advokat iz ..., protiv tuženog-protivtužioca BB iz ..., čiji je punomoćnik Mladen Domazet advokat iz ..., radi vršenja roditeljskog prava, odlučujući o reviziji tuženog koja je izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž2 343/20 od 08.10.2020. godine, u sednici veća koja je održana dana 22.04.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tuženog izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž2 343/20 od 08.10.2020. godine, dela prvog stava izreke – u pogledu obaveze izdržavanja.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Trećeg osnovnog suda u Beogradu P2 1662/18 od 20.11.2019. godine, stavom prvim izreke, razveden je brak zaključen dana ...1999. godine pred matičarem Opštine ..., evidentiran pod tekućim brojem ... za 1999. godinu, između BB, rođenog ...1971. godine u ... i AA, rođene ...1973. godine u ..., na osnovu odredbe člana 41. Porodičnog zakona Republike Srbije. Stavom drugim izreke, maloletna deca parničnih stranaka VV, rođen ...2007. godine u ... i GG, rođen ...2012. godine u ..., povereni su majci AA da samostalno vrši roditeljsko pravo. Stavom trećim izreke, obavezan je tuženi BB da na ime svog doprinosa za izdržavanje maloletnog VV i maloletnog GG plaća mesečno iznos od po 20.000,00 dinara, ukupno 40.000,00 dinara svakog 01-og do 10-og u mesecu za tekući mesec na račun zakonske zastupnice majke AA, i to počev od 31.10.2018. godine kao dana podnošenja tužbe pa ubuduće dok za to postoje zakonski razlozi ili dok se uslovi ne promene, s tim što će dospele a neisplaćene iznose platiti najkasnije u roku od 15 dana od dana prijema prepisa presude. Stavom četvrtim izreke, uređeno je održavanje ličnih odnosa maloletne dece sa ocem. Stavom petim izreke, odbijen je protivtužbeni zahtev tuženog kojim je tražio da sud maloletnog VV i maloletnog GG poveri ocu BB na samostalno vršenje roditeljskog prava i da uredi model viđanja maloletne dece i majke AA, kao i da obaveže tužilju AA da na ime svog doprinosa za izdržavanje maloletne dece plaća mesečno iznos od po 100.000,00 dinara, kao neosnovan. Stavom šestim izreke, konstatovano je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž2 343/20 od 08.10.2020. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tuženog i potvrđena presuda Trećeg osnovnog suda u Beogradu P2 1662/18 od 20.11.2019. godine u stavu drugom, petom, šestom i u delu stava trećeg izreke, kojim je tuženi obavezan da na ime svog doprinosa za izdržavanje maloletnog VV i maloletnog GG plaća svakom detetu po 15.000,00 dinara, od 01-og do 10-og u mesecu za tekući meseci počev od 31.10.2018. godine kao dana podnošenja tužbe pa ubuduće, a u preostalom delu stava trećeg izreke ista presuda je preinačena i tužbeni zahtev kojim je tužilja tražila da sud obaveže tuženog na plaćanje iznosa za izdržavanje maloletne dece od još po 5.000,00 dinara za svako dete za period od 31.10.2018. godine kao dana podnošenja tužbe pa ubuduće, odbijen kao neosnovan. Stavom drugim izreke, preinačena je presuda Trećeg osnovnog suda u Beogradu P2 1662/18 od 20.11.2019. godine u stavu četvrtom izreke, kojim je uređen način održavanja ličnih odnosa maloletnog VV i maloletnog GG sa ocem BB, utoliko što će se lični odnosi dece i oca odvijati spontano dok otac i deca stanuju u istom stanu, a kada se razdvoje deca će biti sa ocem svake srede posle nastave do 20 časova, svakog drugog vikenda od petka posle nastave do nedelje u 19 časova, svakog drugog državnog i verskog praznika u skladu sa Zakonom o državnim i drugim praznicima, s tim da se praznici rotiraju svake godine, na dan očeve krsne slave, svaki drugi rođendan dece, svake godine 15 dana u julu i 15 dana u avgustu i 7 dana u toku zimskog raspusta u februaru mesecu. Stavom trećim izreke, konstatovano je da svaka stranka snosi svoje troškove parničnog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava, pobijajući je u delu koji se odnosi na doprinos tuženog na izdržavanje maloletne dece parničnih stranaka.

Ispitujući pobijanu presudu, u smislu odredbe člana 408. ZPP u vezi člana 403. stav 2. tačka 1. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti. Nije osnovan navod revidenta da je drugostepeni sud učinio bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP, budući da je drugostepeni sud u žalbenom postupku pravilno primenio odredbe Zakona o parničnom postupku.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja i tuženi su zaključili brak dana 28.04.1999. godine. Maloletni VV rođen je dana ...2007. godine, a maloletni GG rođen je dana ...2012. godine. Tužilja je rođena ...1973. godine, zaposlena je u DD i njena mesečna zarada iznosi oko 200.000,00 dinara, nema druge obaveze izdržavanja osim u odnosu na maloletnu decu parničnih stranaka. Tužilja je korisnik kredita kod ... banke partijom dospeća 31.10.2024. godine u mesečnom anuitetu od 33.544,49 dinara, ukupno zaduženje na dan 09.09.2019. godine je 1.716.843,94 dinara, dok za partiju kredita čije je dospeće 31.10.2025. godine zaduženje tužilje u mesečnom anuitetu iznosi 5.128,95 dinara, ukupno zaduženje 293.017,71 dinar. Tužilja je takođe korisnik kredita u iznosu od 5.040,40 evra, mesečni anuitet iznosi 96,74 evra. Osim prihoda iz radnog odnosa tužilja ne ostvaruje dodatne prihode. Tuženi je rođen ...1971. godine i zaposlen je u ... „ĐĐ“, gde ostvaruje mesečnu zaradu od oko 72.000,00 dinara. Ima pravo svojine sa 36/92 idealna dela na troiposobnom stanu broj ... koji se nalazi na četvrtom spratu zgrade broj 4 u ulici ... u ..., površine 92 m2 i pravo susvojine sa 2/3 idealnog dela garažnog mesta broj ... u ulici ... u ..., površine 14,33 m2, takođe ima pravo svojine na stanu broj 29a koji se nalazi u ulici ... u ... površine 35 m2. Pored mesečne zarade tuženi ostvaruje prihode od izdavanja nepokretnosti i to: u iznosu od 300 evra mesečno od izdavanja garsonjere i 100 evra mesečno od svog suvlasničkog udela na stanu koji je nasledio od majke, ukupno 400 evra mesečno. U toku trajanja braka tuženi je podigao kredit kod ... banke sa otplatom do 15.11.2026. godine, po kojem zaduženje na dan 24.11.2018. godine iznosi 501.766,91 dinar, sa mesečnim anuitetom u iznosu od 8.279,71 dinar, dok za partiju kredita sa dospećem dana 15.10.2024. godine zaduženje na dan 24.11.2018. godine iznosi 966.236,98 dinara, a mesečni anuitet 18.118,73 dinara. Osim obaveze izdržavanja u odnosu na maloletnu decu parničnih stranaka tuženi nema druge obaveze izdržavanja. Bračna zajednica parničnih stranaka je prestala tokom 2018. godine, ali i dalje žive u istom stanu zajedno sa svojom maloletnom decom i imaju nezavisna domaćinstva. Oba roditelja imaju približno iste lične potrebe i slične izdatke, shodno visini svoje zarade. Tuženi od oktobra 2018. godine samostalno plaća sve dažbine za stan u kome žive u ukupnom iznosu od oko 30.000,00 dinara. Maloletni VV je učenik Osnovne škole „...“ gde pohađa 6 razred, a maloletni GG, pohađao je predškolsku ustanovu i upisao prvi razred Osnovne škole „...“. Pored osnovnih potreba za hranu od po 12.000,00 dinara mesečno, garderobu od po 5.000,00 dinara mesečno i kućnu negovateljicu od 25.000,00 dinara mesečno, potrebna su im sredstva za udžbenike, školski pribor i određena sredstva za zadovoljenje društvenih i kulturnih potreba primerenih deci njihovog uzrasta. Od vannastavnih aktivnosti maloletni VV ima privatne časove koji mesečno koštaju 14.000,00 dinara, trening koji košta 4.000,00 dinara, džeparac u iznosu od 2.500,00 dinara, i vannastavne aktivnosti u iznosu od 2.000,00 dinara, što ukupno iznosi 22.500,00 dinara, dok maloletni GG ide na sport koji košta svakog meseca po 4.000,00 dinara, troškovi logopeda su 10.000,00 dinara a vannastavnih aktivnosti od oko 2.000,00 dinara. Ručak u školi je 4.000,00 dinara, pa za njegove potrebe je potrebno 20.000,00 dinara mesečno. Minimalna suma izdržavanja, prema podacima objavljenim od Ministarstva za rad i socijalnu politiku u vreme donošenja prvostepene presude iznosila je 26.016,00 dinara.

Imajući u vidu ovako utvrđeno činjenično stanje, pravilan je zaključak drugostepenog suda da je tuženi kao otac u obavezi da doprinosi izdržavanju maloletne dece iznosom od po 15.000,00 dinara mesečno, počev od dana podnošenja tužbe 31.10.2018. godine pa ubuduće dok za do postoje zakonski uslovi.

Odredbom člana 160. stav 1. Porodičnog zakona, propisano je da se izdržavanje određuje prema potrebama poverioca i mogućnostima dužnika izdržavanja, pri čemu se vodi računa o minimalnoj sumi izdržavanja. Odredbom stava 2. ovog člana, propisano je da potrebe poverioca zavise od njegovih godina, zdravlja, obrazovanja, imovine, prihoda, te drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja, dok je odredbom stava 3. istog člana propisano je da mogućnosti dužnika izdržavanja zavise od njegovih prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanje zarade, njegove imovine, njegovih ličnih potreba, obaveze da izdržava druga lica i drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja.

Polazeći od utvrđenih potreba maloletne dece, kao poverilaca izdržavanja, s obzirom na njihov kalendarski uzrast i mogućnosti tuženog kao dužnika izdržavanja, imajući u vidu da je obaveza da srazmerno svom imovnom stanju, zdravstvenim i radnim sposobnostima, u skladu sa potrebama maloletne dece doprinosi njihovom izdržavanju, pravilna je odluka drugostepenog suda o obavezivanju tuženog da na ime svog doprinosa za izdržavanje dece mesečno plaća iznos od po 15.000,00 dinara za svako dete, zbog čega su neosnovani navodi u reviziji o pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Neosnovani su i navodi u reviziji, da visina izdržavanja po pravilu ne može biti manja od 15% niti veća od 50% redovnih mesečnih novčanih primanja dužnika izdržavanja umanjenih za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje, što je propisano odredbom člana 162. stav 2. PZ, a da je drugostepeni sud tuženog, kao dužnika izdržavanja, obavezao da plaća više od 50% svojih redovnih mesečnih primanja. Naime, u toku postupka je utvrđeno da tuženi ostvaruje mesečnu zaradu od 72.000,00 dinara i prihode od izdavanja svojih nepokretnosti u iznosu od 400 evra mesečno, pa je drugostepeni sud obavezao tuženog da izdržavanju maloletne dece doprinosi iznosom od po 15.000,00 dinara mesečno, ukupno 30.000,00 dinara, što je manje od 50% od prihoda koje tuženi mesečno ostvaruje.

Takođe su neosnovani navodi u reviziji tuženog da nisu utvrđene stvarne potrebe maloletne dece, kao ni stvarni prihodi, ni rashodi oba roditelja, imajući da su od strane drugostepenog suda pravilno utvrđene mesečne potrebe maloletne dece i mogućnosti tuženog, te da tuženi kao otac može i mora da doprinosi iznosom od po 15.000,00 dinara mesečno za svako dete, s tim da se ova odluka može izmeniti u svako doba kada se promene činjenice i okolnosti na kojima je zasnovana.

Neosnovani su i navodi u reviziji tuženog da je tuženi pobijanom presudom obavezan da tužilji isplati retroaktino mesečne iznose izdržavanja, čime je doveden ispod granice siromaštva, što nije u najboljem interesu dece, obzirom da tuženi nije obavezan na plaćanje doprinosa za izržavanje tužilje, već maloletne dece i to počev od dana podnošenja tužbe pa ubuduće, dajući razloge koje u svemu prihvata i ovaj sud.

Sa iznetih razloga, saglasno odredbi člana 414. stav 1. ZPP odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić