U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravnosnažnim rešenjem Gradske opštine Palilula – Odeljenje za imovinsko-pravne poslove broj 465-196/2012-I-3 od 07.09.2012. godine, eksproprisana je u potpunosti kat. parc. broj .. površine 1.115m² upisane u list nepokretnosti broj .. k.o. ..., vlasništvo AA iz ... i preneta u javnu svojinu Grada Beograda za potrebe Direkcije za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda JP, radi izgradnje saobraćajnice severna tangenta od saobraćajnice T6 do Pančevačkog puta – Sektor 2, deonica od Zrenjaninskog puta – M24.1 do Pančevačkog puta M1.9 a na osnovu Plana detaljne regulacije („Službeni list Grada Beograda“, broj 24/10) i rešenja Vlade Republike Srbije 05 broj 456-7835/2011 od 20.10.2011. godine, o utvrđivanju javnog interesa za eksproprijaciju, tako što će se naknada za eksproprisano zemljište odrediti u posebnom postupku, a istu je dužna da isplati Direkcija za građevinsko zemljište i izgradnju Grada Beograda JP, u roku od 15 dana od dana određivanja te naknade. U obrazloženju tog rešenja navedeno je da je na osnovu uvida u uverenje Republičkog geodetskog zavoda – Centar za katastar nepokretnosti 02 broj 952-02-11629/2010 od 23.03.2011. godine, utvrđeno da je kat. parc. broj .. k.o. ..., ušla u sastav građevinske parcele „...“ u k.o. ..., a na osnovu Programa o uređivanju i davanju u zakup građevinskog zemljišta za 2011. godinu („Službeni list Grada Beograda“, broj 55/11), i da je rešenjem Vlade Republike Srbije 05 broj 465-7835/2011 od 20.10.2011. godine, utvrđen javni interes za eksproprijaciju odnosno administrativni prenos nepokretnosti radi izgradnje gore navedene saobraćajnice. U upravnom postupku nije postignut sporazum o visini naknade za predmetu nepokretnost. Poreska uprava se izjasnila da je tržišna vrednost za predmetu katastarsku parcelu 320,00 dinara po 1m², kao poljoprivrednom zemljištu. Veštačenjem je utvrđeno da tržišna vrednost predmetnog zemljišta koja je planskim aktom proglašeno za građevinsko iznosi 6.581,43 dinara po 1m², što za ukupnu površinu predmetne parcele od 1.115m² iznosi 7.338.300,00 dinara.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su primenom odredbe člana 41. stav 2. i člana 42. Zakona o eksproprijaciji, u vezi odredbe člana 132. Zakona o vanparničnom postupku, odredili naknadu za eksproprisanu nepokretnost, predmetnu katastarsku parcelu, i krajnjeg korisnika obavezali da predlagaču isplati iznos od 7.338.300,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 19.04.2018. godine pa do isplate, prihvatajući tržišnu cenu utvrđenu veštačenjem, imajući u vidu da je sudski veštak svoj nalaz zasnovao na činjenici da je predmetno zemljište građevinsko i da je visinu njegove tržišne vrednosti procenio komparativnom metodom nakon izlaska na teren na osnovu prosečnih vrednosti sličnih parcela.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, nižestepeni sudovi su pravilno primenili materijalno pravo.

Odredbom člana 41. stav 2. Zakona o eksproprijaciji („Službeni glasnik RS“, br. 53/95... 106/2016), propisano je da se visina naknade u novcu za eksproprisane nepokretnosti određuje po tržišnoj ceni, prema okolnostima u momentu zaključenja sporazuma o visini naknade, ako sporazum nije postignut, prema okolnostima u momentu donošenja prvostepene odluke o naknadi. Na osnovu odredbe člana 42. istog Zakona, naknada za eksproprisano poljoprivredno zemljište i građevinsko zemljište određuje se u novcu prema tržišnoj ceni takvog zemljišta, ako zakonom nije drukčije propisano (stav 1). Procenu tržišne cene iz stava 1. ovog člana vrši organ nadležan za utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava na nepokretnostima (stav 2).

Na osnovu odredbe člana 88. stav 1. Zakona o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik RS“, br. 72/2009... 52/2021), kada se planskim dokumentom promeni namena poljoprivrednog i šumskog u građevinsko zemljište, organ nadležan za donošenje planskog dokumenta je dužan da u roku od 15 dana od dana stupanja na snagu tog dokumenta, organu nadležnom za poslove državnog premera i katastra dostavi planski dokument koji se sadrži popis katastarskih parcela kojima je promenjena namena ili opis granice planskog dokumenta sa popisom katastarskih parcela sa odgovarajućim grafičkim prikazom. Od dana stupanja na snagu planskog dokumenta kojim je izvršena promena namene poljoprivrednog i šumskog zemljišta u građevinsko zemljište, vlasnik takvog zemljišta ostvaruje sva prava vlasnika na građevinskom zemljištu, u skladu sa ovim zakonom (stav 9).

U konkretnom slučaju, na osnovu planskog akta, Programa o uređivanju i izdavanju u zakup građevinskog zemljišta za 2011. godinu („Službeni list Grada Beograda“, broj 55/11), predmetna katastarska parcela broj .. k.o. ..., vlasništvo tužilje, ušla je u sastav građevinske parcele „..“, u k.o. ..., pre donošenja rešenja Gradske uprave Opštine Palilula – Odeljenja za imovinsko-pravne poslove broj 465- 196/2012-I-3 od 07.09.2012. godine, kojim je ta parcela u potpunosti eksproprisana i preneta u javnu svojinu Grada Beograda a za potrebe Direkcije za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda JP, radi izgradnje saobraćajnice severna tangenta od saobraćajnice T6 do Pančevačkog puta – Sektor 2, deonica od Zrenjaninskog puta – M24.1 do Pančevačkog puta – M1.9, a na osnovu Plana detaljne regulacije („Službeni list Grada Beograda“, broj 24/10) i rešenja Vlade Republike Srbije 05 broj 465- 7835/2011 od 20.10.2011. godine o utvrđivanju javnog interesa za eksproprijaciju. To znači da tužilji naknada za predmetnu parcelu pripada na osnovu tržišne vrednosti građevinskog zemljišta o kojoj se izjasnio sudski veštak u svom nalazu i mišljenju na kom je i zasnovana odluka nižestepenih sudova.

Neosnovani su navodi revizije revidenta o pogrešnoj primeni odredbe člana 42. Zakona o eksproprijaciji, a zbog činjenice da je procena tržišne cene organa nadležnog za utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava na nepokretnostima, višestruko niža od cene utvrđene veštačenjem. Organ nadležan za utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava na nepokretnostima vrši procenu tržišne cene, kako je navedeno u stavu 2. odredbe člana 42. Zakona o eksproprijaciji, ali ne određuje tržišnu vrednost eksproprisanog zemljišta. U slučaju kada se ne postigne sporazum naknadu određuje sud u vanparničnom postupku tako što, pored procene koju je dala poreska uprava, može da izvede i druge dokaze koje učesnici predlože, pa i veštačenje, ako je to potrebno za određivanje naknade. U konkretnom slučaju, imajući u vidu da Poreska uprava, pri izjašnjenju o proceni tržišne cene predmetne nepokretnosti, nije uzela u obzir da je predmetno zemljište građevinsko, a ne poljoprivredno, nižestepeni sudovi su pravilno predlagaču naknadu priznali na osnovu nalaza i mišljenja veštaka koji se o tržišnoj ceni predmetnog zemljišta izjasnio imajući u vidu da se radi o građevinskom zemljištu, na osnovu odredbe člana 88. stav 9. Zakona o planiranju i izgradnji.

Navodi revizije revidenta kojima se osporava pravilnost utvrđenog činjeničnog stanja, nisu od uticaja na odlučivanje imajući u vidu da revizija ne može da se izjavi zbog pogrešno ili nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja, na osnovu odredbe člana 407. stav 2. Zakona o parničnom postupku, osim u slučaju iz člana 403. stav 2. tog zakona, što ovde nije slučaj.

Iz izloženih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odluku kao u izreci doneo primenom odredbe člana 414. stav 1. u vezi člana 420. stav 6. Zakona parničnom postupku.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić