Protiv navedene drugostepene presude tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je, ispitao pobijanu presudu u smislu odredaba člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11, 55/14), iako je tužba u ovoj parnici podneta 16.04.2009. godine, obzirom da je, u smislu odredaba člana 506. stav 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/11), u ovoj parnici ranije prvostepena presuda bila ukinuta posle 01.02.2012. godine i odredbe člana 23. Zakona o izmenama i dopunama Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 55/14), i utvrdio da je revizija tužioca osnovana.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju tužilac je učestvovao u postupku licitacije u izvršnom predmetu Opštinskog suda u Vranju I 601/07 i za mašine koje su bile predmet prodaje uplatio u korist budžeta suda izlicitiranu cenu od 945.912,26 dinara. Radi predaje mašina tužiocu kao kupcu izvršni radnik suda P.N. je prema zapisniku od 05.09.2007. godine u fabrici TIV I. u V.B. organizovao predaju uz asistenciju MUP-a pa je deo jedne mašine demontiran i rasklopnjen, a potom utovaren u kombi vozilo koje je obezbedio tužilac. Kako je ulaznu kapiju u fabriku neko u međuvremenu zaključao, kombi nije mogao da se udalji iz kruga fabrike, radnici MUP-a su se udaljili po nalogu pretpostavljenog, a otišao je sa lica mesta i izvršni radnik suda radi konsultacije. Po povratku izvršni radnik suda je zatekao kombi tužioca ispred kapije fabrike obijen i bez dela mašine koji je prethodno bio utovaren. Tužilac je podneskom od 07.09.2007. godine od izvršnog suda tražio nastavak započetog postupka predaje kupljenih mašina i određivanje privremene mere popisa i zabrane otuđenja predmetnih mašina ali da po njegovom zahtevu nije postupljeno.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja drugostepeni sud je zaključio da je između tužioca i tužene zaključen ugovor o javnoj prodaji po kome se tužena obavezala da prodate mašine isporuči tužiocu, da tužilac nije po dogovoru obezbedio adekvatan alat za demontažu mašina (dizalicu) i veće vozilo i da zbog toga nije mogao spornom prilikom, utovariti sve mašine. Vozač vozila kombi koje je obezbedio tužilac, nije smeo da ostavi vozilo neobezbeđeno i da je zbog toga on, kao treće lice, kriv za nestanak utovarenog dela mašine. Zato je drugostepeni sud nakon održane rasprave pred tim sudom ukinuo prvostepenu presudu kojom je tužbeni zahtev tužioca bio usvojen i odbio zahtev tužioca, navodeći da tužena ne odgovara za nemogućnost predaje ni ostalih mašina koje se više ne nalaze kod izvršnog dužnika zbog radnji trećih lica, pri čemu uopšte ne utvrđuje i ne ocenjuje da li je bilo propusta u radu izvršnog radnika suda u smislu člana 57. ranije važećeg Zakona o izvršnom postupku, kako je to ocenio prvostepeni sud usvajajući tužbeni zahtev tužioca.

Revizijom tužioca se osnovano ukazuje da su pred drugostepenim sudom učinjene bitne povrede odredaba parničnog postupka i da je zbog pogrešne primene materijalnog prava činjenično stanje nepotpuno utvrđeno.

Naime, prema stanju u spisima izvršni postupak radi prinudne naplate potraživanja u predmetu Opštinskog suda u Vranju I 601/07 koji sada nosi oznaku I 1708/10 Osnovnog suda u Vranju, pokrenut je pred Opštinskim sudom u Vranju na zahtev izvršnih poverilaca – fizičkih lica protiv izvršnog dužnika TIV I. iz V.B. dana 19.04.2007. godine, a izvršenje je dozvoljeno 20.04.2007. godine popisom, procenom i prodajom pokretnih stvari dužnika. Prema zapisniku o popisu i proceni od 25.04.2007. godine popisano je 15 mašina izvršnog dužnika i na svim popisanim stvarima nalepljeno obaveštenje sa datumom i brojem popisanog predmeta. Zaključkom od 13.06.2007. godine određena je prinudna javna prodaja popisanih stvari ovog dužnika, a tekst oglasa objavljen je i u listu „Slobodna reč“. Prinudna prodaja javnim nadmetanjem izvršena je pred Opštinskim sudom u Vranju 04.07.2007. godine, a tužilac je na ovoj licitaciji kupio sporne četiri mašine i u celini isplatio u depozit suda cenu utvrđenu za njih na javnom nadmetanju.

Prvostepeni sud je utvrdio i da je Poreska uprava za naplatu svog potraživanja prema istom izvršnom dužniku vršila prinudnu prodaju istih mašina ovog izvršnog dužnika i da su one prodate 20.07.2007. godine preduzeću E. DOO iz V.

Potom je, prema zapisniku sudskog izvršitelja od 03.09.2007. godine on pokušao predaju kupljenih mašina tužiocu ali je u tome bio fizički onemogućen, da bi nastavak predaje stvari kupcu bio određen za 05.09.2007. godine uz asistenciju MUP-a. Vozač vozila tužioca u koji su bile utovarene sporne mašine, prema zapisniku sudskog izvršitelja od 05.09.2007. godine, bio je onemogućen da izađe iz fabričkog kruga jer je ulazna kapija bila zaključana. Sudski izvršitelj je o tome obavestio telefonom izvršnog sudiju i dobio nalog da obije kapiju i zameni katanac i dok je čekao pomoć iz pisarnice suda radnici MUP-a su napustili mesto izvršenja zbog drugog naloga, a to je potom učinio i sudski izvršitelj, s tim što je odmah, po nalogu predsednika suda, morao da se vrati na lice mesta radi sprovođenja postupka izvršenja. Međutim, kombi je već bio obijen i oštećen a stvari nije bilo.

Imajući u vidu sve navedene okolnosti ovog slučaja, za sada se ne može prihvatiti zaključak drugostepenog suda o isključenju odgovornosti tužene za štetu iz ovog štetnog događaja zbog isključive krivice trećih lica, budući da o bitnim okolnostima postoji protivrečnost između zapisnika u spisima, dokaza koji su izvedeni i izvršene primopredaje pokretnih stvari tužiocu kupljenih na javnoj prodaji u izvršnom postupku pred Opštinskim sudom u Vranju.

Naime, drugostepeni sud nije utvrdio da li je tužiocu predat samo deo jedne mašine ili su mu predate sve kupljene mašine za koje je isplatio kupoprodajnu cenu u celini, da li su se kod izvršnog dužnika 05.09.2007. godine zaista nalazile sve stvari koje je tužilac kupio u postupku javnog nadmetanja u sudu, odnosno da li su one bile već prodate trećem licu u postupku prinudne prodaje koju je izvršila Poreska uprava, da li je bilo propusta u radu državnih organa za koje odgovara tužena, a posebno u radu sudskog izvršitelja u smislu člana 57. Zakona o izvršnom postupku, kako je to ocenio prvostepeni sud usvajajući tužbeni zahtev, a o čemu se drugostepeni sud uopšte ne izjašnjava niti ove bitne okolnosti ocenjuje.

Osnov odgovornosti države može da proizlazi iz odredaba člana 35. stav 2. Ustava i obaveze države da svakom naknadi materijalnu i nematerijalnu štetu koju mu nezakonitim i nepravilnim radom prouzrokuje državni organ, imalac javnog ovlašćenja organ autonomne pokrajine ili organ lokalne samouprave. I pravno lice u smislu člana 172. stav 1. Zakona o oblgiacionim odnosima (ZOO) odgovara za štetu koju njegov organ prouzrokuje trećem licu u vršenju ili u vezi sa vršenjem svojih funkcija. Ove odredbe Zakona o obligacionim odnosima shodno se primenjuju i na odgovornost države. Nezakonitim radom službenog lica ili organa, po stanovištu revizijskog suda, smatra se postupanje suprotno zakonu, drugom propisu ili opštem aktu, kao i propuštanje da se zakon, drugi propisi ili opšti akt primeni. Nepravilan rad službenog lica ili organa je činjenje ili nečinjenje protivno uobičajenom ili propisanom načinu obavljanja delatnosti koja šteti pravnom licu ili interesima trećeg lica.

Ukoliko je šteta višestruko uzrokovana radnjama više lica ili organa za njih odgovaraju pravna ili fizička lica koja su štetu uzrokovala, a ukoliko nema prekida uzrčnosti za celokupnu štetu odgovara i štetnik koji je štetu početno uzrokovao. Zato je obaveza za naknadu ovakve štete solidarna, a nedozvoljena radnja koja je preovlađujući uzrok štete (adekvatna uzročnost) ne sme biti uzrokovana spoljnim činjenicama radnjom trećeg lica ili samog oštećenog.

Oštećenik koji je doprineo da šteta nastane ili da bude veća nego što bi inače bila ima pravo samo na srazmerno smanjenu naknadu. Kad je nemoguće utvrditi koji deo štete potiče od oštećenikove radnje, sud će dosuditi naknadu vodeći računa o okolnostima slučaja (član 192. ZOO).

Sudski izvršitelj bio je ovlašćen u smislu člana 57. stav 1. ranije važećeg Zakona o izvršnom postupku da udalji lice koje ometa sprovođenje izvršenja. U toku izvršenja nadležni organ unutrašnjih poslova bio je dužan da pruži sudskom izvršitelju svu pomoć neophodnu za sprovođenje izvršenja a sudski izvršitelj je mogao po potrebi zahtevati preduzimanja odgovarajućih mera prema licu koje je ometalo izvršenje (član 57. stav 2. ZIO).

Zakon o izvršnom postupku propisivao je u članu 78. i zabranu svim licima koja poseduju ili imaju kontrolu nad popisanim stvarima da raspolažu tim stvarima bez sudskog naloga.

Prodaja spornih popisanih stvari vršila se u smislu člana 84. ZIP-a putem usmenog javnog nadmetanja obzirom da je tako bilo određeno zaključkom suda. Po izvršenoj javnoj prodaji i isplati cene kupac je imao pravo da preuzme stvar od sudskog izvršitelja u smislu člana 87. stav 5. ZIP. Dejstvo javne prodaje u sudskom izvršnom postupku je i da izvršni dužnik gubi pravo na državinu tako prodate stvari ako je i posle popisa stvar ostala u njegovom pritežanju. Kako kupac ne stiče pravo na posed stvari završetkom javne prodaje – već isplatom cene i nije ovlašćen da sam preuzme kupljenu stvar od lica u čijem se pritežanju ona nalazi, obaveza je izvršnog suda da kupcu stvar preda a način predaje i prethodne radnje pripreme za predaju (demontaža, odvajanje ...) po oceni revizijskog suda, po prirodi stvari ne vrši kupac osim ako se posebnim ugovorom na to nije obavezao, odnosno ako tako nije bilo određeno zaključkom o javnoj prodaji.

Imajući u vidu sve navedene okolnosti revizijski sud je ukinuo pobijanu drugostepenu presudu i na osnovu ovlašćenja iz člana 415. stav 1. i člana 416. stav 2. ZPP odlučio kao u izreci.

U ponovnom postupku drugostepeni sud će odlučujući o žalbi tužene izjavljenoj protiv prvostepene presude, otkloniti rečene nedostatke i doneti zakonitu i pravilnu odluku.

Predsednik veća-sudija

Snežana Andrejević,s.r.