Tuženi su podneli odgovor na reviziju tužioca sa zahtevom za naknadu troškova odgovora.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 ... 18/20 i 10/23 – drugi zakon) i utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Navedena bitna povreda postupka postoji ako je odlučeno o zahtevu koji ne spada u sudsku nadležnost (član 16.), odnosno ako je sud odbio da odlučuje o zahtevu za koji je nadležan, što ovde nije slučaj, pa su bez uticaja revizjski navodi kojima se ukazuje da je sud postupao mimo svoje nadležnosti kod ocene izvedenih dokaza. Bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 7. i 12. nisu propisane kao revizijski razlog po članu 407. stav 1. tačka 2. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je 06.03.2018. godine sa BB zaključio ugovor o ustupanju (prenosu) potraživanja, u kome se konstatatuje da je BB izvršio uplatu Srpskom pravoslavnom manastiru Svetih Arhangela u Kovilju na ime kupovine drvnih asortimenata iznos od 4.977.023,00 dinara, po priznanicama o prijemu novca koje su potpisane od strane tuženih i koje su navedene po broju, datumu i iznosu uplate. Ugovorom poverilac BB prenosi i ustupa u celini sva dospela potraživanja od dužnika Srpskog pravoslavnog manastira Svetih Arhangela u Kovilju u označenom iznosu sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom, tužiocu kao privrednom društvu. Na osnovu tog ugovora tužilac je sačinio izveštaj o knjiženju 06.03.2018. godine, u kome je navedeno da se upućuje tuženom Manastiru i da se potražuje iznos od 4.977.023,00 dinara, po osnovu uplaćenih sredstava od strane BB po navedenim priznanicama. BB je direktor i zakonski zastupnik tužioca, kao Privrednog društva, koje se bavi uslugama šumarstva, trgovinom i transportom drva i drvne građe. Između tuženog Manastira i tužioca je postojala dugogodišnja saradnja, pa je tako u toku 2017. godine, nakon izvršene velike seče jasenovih stabala na imanju manastira, postignut usmeni dogovor sa zakonskim zastupnikom tužioca o kupovini drvne građe i asortimenata. Usmeni dogovor je postignut tako da se BB isporučuje određena količina drveta i da se sačinjavaju priznanice o količini i vrednosti u dinarima po metru kubnom. BB je u više navrata preuzimao određenu količinu drva koju je prethodno merio i popisao šumarski inženjer Zoran Prodić, a prilikom predaje novca sačinjavane su priznanice sa iznosom koji je predstavljao vrednost količine drvne mase koju je prethodno preuzeo i odneo. Isplata je vršena u gotovini na ruke, a tuženi AA je, kao zaposleni u kancelarijama manastira sačininjavao priznanice, upisivao količinu drveta po metru kubnom, iznose, potpisivao i stavljao pečat manastira.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su odbili tužbeni zahtev kao neosnovan, nalazeći da tužilac u ovoj parnici svoje potraživanje zasniva na ugovoru o ustupanju potraživanja od 06.03.2018. godine, kojim je ustupljeno potraživanje BB prema tuženom Manastiru Svetih Arhangela, pa tuženi AA nije pasivno legitimisan u ovoj parnici, niti je tužilac dokazao postojanje duga tuženog Manastira Svetih Arhangela prema BB iz poslovnog odnosa povodom kupovine drvnih asortimenata. Tuženi AA nije učestvovao u poslovnom odnosu sa BB u svoje ime i za svoj račun, već je kao zaposleno lice, novac primao u ime i za račun tuženog Manastira i ostavljao ga u manastirsku kasu. Tužilac nije dokazao da roba po navedenim priznanicama nije isporučena BB, niti da se u konkretnom slučaju radilo o zajmu i da su priznanice izdate kao obezbeđenje obaveze iz tog ugovora.

Po oceni Vrhovnog suda izneto stanovište nižestepenih sudova zasnovano je na pravilnoj primeni materijalnog prava zbog čega se revizijom tužioca neosnovano ukazuje na suprotno.

Ustupanje potraživanja ugovorom regulisano je odredbama Zakona o obligacionim odnosima (ZOO) od 436. do 445. i ima za posledicu promenu poverioca u obligacionom odnosu. Po članu 436. stav 1. poverilac može ugovorom zaključenim sa trećim preneti na ovoga svoje potraživanje, izuzev onog čiji je prenos zabranjen zakonom ili koje je vezano za ličnost poverioca, ili koje se po svojoj prirodi protivi prenošenju na drugoga. Prijemnik ima prema dužniku ista prava koja je ustupilac imao prema dužniku do ustupanja. Dužnik može istaći prijemniku pored prigovora koje ima prema njemu i one prigovore koje je mogao istaći ustupiocu do časa kad je saznao za ustupanje (član 440.).

Ugovorom o prodaji, po članu 454. stav 1. ZOO, obavezuje se prodavac da prenese na kupca pravo svojine na prodatu stvar i da mu je u tu svrhu preda, a kupac se obavezuje da plati cenu u novcu i preuzme stvar. Prodavac je dužan predati stvar kupcu u vreme i na mestu predviđenom ugovorom. Prodavac je izvršio obavezu predaje kupcu, po pravilu, kad mu stvar uruči ili preda ispravu kojom se stvar može preuzeti (član 467.).

Kod utvrđenja da se tužbeni zahtev tužioca zasniva na sadržini ugovora o ustupanju i prenosu potraživanja BB prema dužniku Srpskom prvoslavnom manastiru Svetih Arhangela u Kovilju, po priznanicama o uplaćenim sredstvima na osnovu kupoprodaje drvnih asortimenata, te nedokazane tvrdnje da roba po priznanicama nije isporučena BB, pravilno su nižestepeni sudovi odbili tužbeni zahtev kao neosnovan. Na osnovu ugovora o ustupanju potraživanja dolazi do promene poverioca, dok potraživanje i dužnik ostaju isti, pa su bez uticaja navodi revizije se u konkretnom slučaju radilo o zajmu i da su priznanice izdate kao obezbeđenje obaveze iz tog ugovora. Ustupljeno potraživanje se odnosilo na tuženi Manastir Svetih Arhangela, kao dužnika, pa tuženi AA nije pasivno legitimisan u ovoj parnici. Navodima revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava, zapravo se osporava dokazni postupak i ocena izvedenih dokaza čime se osporava utvrđeno činjenično stanje, što nije razlog zbog koga se revizija može izjaviti. Po članu 407. stav 2. ZPP, revizija se ne može izjaviti zbog pogrešno ili nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja, osim u slučaju iz člana 403. stav 2. tog zakona, a to ovde nije slučaj.

Zahtev tuženih za naknadu troškova na ime odgovora na reviziju je odbijen na osnovu člana 154. stav 1. ZPP, jer se ne radi o troškovima potrebnim za vođenje ove parnice.

Na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Dragana Marinković, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković